İran’da onlarca kentte binlerce çalışanın dün başlattığı grev bugün de devam ediyor.
Sosyal paylaşım sitelerinde paylaşılan doğrulanmış imgelere nazaran, çalışanların greve gittiği kentler ortasında Tahran, Reşt, İsfahan, Tebriz, Şehinşehr, Hürremabad, Abadi, Kirmanşah, Bender Abbas, Burucerd ve Ahvaz da var.
BBC Farsça Servisi’nin haberine nazaran “Kanlı Kasım” ya da “Aban Katliamı” diye bilinen 2019-2020 yılındaki şiddetle bastırılan Aka protestoların yıldönümünde başlatılan hareketler, birebir vakitte ülkede üçüncü ayına giren ve ülkenin dört yanında hâlâ süren protestolarla bütünleşiyor.
2019-2020 yılında petrol fiyatlarına yüzde 50-200 oranında artırım yapılması üzerine patlak veren ve 20’yi aşkın kente yayılan protestolarda Öfke giderek büyümüş, bankalar, resmi binalar tahrip edilmiş, hükümetin şiddetli müdahalesinde yüzlerce gösterici öldürülmüştü.
Daha Evvel 2009 yılında da ülkede Özellikle üniversite öğrencilerinin odağında olduğu bir protesto dalgası yaşanmıştı lakin 2019 protestoları, yaygınlığı ve şiddeti itibariyle bunları geride bırakmıştı.
Protestoların başını bayanlar çekmişti
‘Şimdiye kadarki en uzun vadeli gösteriler’
Mahsa Amini’nin istendiği formda örtünmediği gerekçesiyle gözaltında öldürülmesini protesto gayesiyle iki ay Evvel başlayan şovlarda şu anne kadar ölenlerin sayısı İran İnsan Hakları Örgütü’nün teyit edebildiği haberlere nazaran 326. Ancak örgüt sayının bunun üzerinde olduğunu kestirim ediyor.
Gösteriler, ülkenin her yanına ve farklı kısımlara yayılarak büyürken Müstakil Harana haber ajansının varsayımlarına nazaran gözaltına alınanların sayısı da 15 bini buluyor.
İlk günlerinde bayanların yaygın ve cüretli aksiyonlarıyla alevlenen protestolar giderek, gün gün daha geniş kısımları kapsamaya başladı ve nihayet günlerde “Kanlı Kasım” anmaları vesilesiyle emekçilerin grevleriyle de desteklenmeye başladı.
Gösterilerin arka planını konuştuğumuz BBC Farsça Servisi editörlerinden Muhammed Veziri, “Olaylar artık başlangıçtaki üzere Biricik bir mevzuyla ilgili değil. Artık Sorun yalnızca başörtüsü değil” diyor.
Veziri, “Genel olarak memnuniyetsiz olunan her şey protesto ediliyor. Artık direkt rejimin çekirdeğindeki isimler Aleni bir formda hedefleniyor, rejimin sembolleri hedefleniyor” diye ekliyor.
Peki bu şovların İran İslam Cumhuriyeti’nin tarihindeki en kuvvetli protesto dalgası olduğu söylenebilir mi?
Veziri, “Belki şiddeti bakımından en Aka değil, ancak katiyetle en uzun süreni” diyor ve şovların üçüncü ayına girdiğine işaret ediyor.
Bunun da ötesinde bu şovları farklı kılan bir Öbür özellik de, ülkenin her yanını ve Fazla geniş toplumsal kesitleri kapsıyor olması.
Muhammed Veziri, “Bu protestolar, İran’da daha Evvel hiçbir toplumsal devinim ve reaksiyonun görülmediği yerleri de harekete geçirdi” diyor.
Yorum Yok