Enerji ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, “Şu anda çalışan 102 bin megavatlık santralin yüzde 80’i Özel kesim, Kıymetli bir kısmı da yerli yabancı yatırımcı ile yapılmış. Biz gelen yatırıma ‘senin memleketin neresi’ demiyoruz ki. Pasaportuna da bakmıyoruz. Türkiye’de yapılan her yatırımı biz yerli yatırım olarak söylem ediyoruz” dedi.
Enerji ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK), Maden Tetkik ve Arama genel Müdürlüğü (MTA), Maden ve Petrol İşleri genel Müdürlüğü (MAPEG), Türkiye Güç, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu’nun (TENMAK), 2021 yılı Kesin hesap kanun teklifi, 2023 yılı bütçe kanun teklifi ve Sayıştay raporlarının görüşüldüğü Türkiye Aka millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Kurulunda milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Bakan Dönmez burada yaptığı konuşmasında, güçte arz güvenliği konusunu ele alarak, “Dünya nihayet derece kritik bir periyottan geçiyor. Pandeminin ardında başlayan toparlanma süreci şimdi tamamlanmamış iken Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaşın karşılıklı ambargolarla devam etmesiyle Önemli fiyat yükselmeleriyle karşı karşıya kaldı dünya. Şu anda parasıyla bile alınamayacak bir eserden bahsediyoruz” dedi.
Petrol ve doğal gazın stratejik emtialar olduğuna vurgu yapan Bakan Dönmez, “Dünyanın en Aka rezervine sahip olabilirsiniz fakat sattırmazlar. Pazara erişemezsiniz. kimi de dünyanın en zengini olabilirsiniz ancak o eserlere erişemeyebilirsiniz. Bu türlü bir durumda Türkiye, akıllı Hariç siyasetle bu problemlerin Aka bir kısmını yaşamadan atlatıyor. Besin krizi gündeme gelmişti. Besinde tahıl koridorunu açmak suretiyle hem kendi risklerimizi minimize ettik hem de dünyanın birçok ülkesine tahıllarının ulaşmasına da aracılık ettik” diye konuştu.
Türkiye’ye komşu ülkelerin, Türkiye’den doğal gaz ve elektrik talebinde bulunduğunu söyleyen Bakan Dönmez, “Avrupa, Rus gazına ve petrolüne bağımlılığı azaltmak ismine Önemli önlemler aldı. Bu Yıl bu sayı 50 milyar metreküpün altında gerçekleşecek. Bu açığı kapatmak için de en esnek tahlil olan LNG (sıvılaştırılmış doğal gazın) peşine düştü. Portföyümüzde yüzde 20’ler mertebesinde LNG alıyoruz. Ama iktisadın toparlanmasına Enlem olarak artan gaz talebini karşılayabilmek için boru sınırlarının kapasitesi aşikâr fiziki kapasitesi orada artışlar hudutlu. lakin LNG terminallerimiz sayesinde bir esnekliğimiz vardı doğal olarak güç kaynaklarına biz de yönelmiş olduk” tabirlerini kullandı.
“Her şey iç Avrupa’nın en ucuz doğal gaz kullanan ülkesi durumdayız”
Doğal gaz fiyatlarında hacmi en Aka olan piyasanın Title Transfer Facility (TTF) olduğunu hatırlatan Dönmez, “TTF’de fiyatlar 120 dolarlardan ağustos ayında 3 bin 300’ü aşan dolarlara yükseldi. lakin bir ölçü gevşeme var. Biz buna Karşın gerek geçtiğimiz Yıl ve bu Yıl aldığımız önlemlerle vatandaşımıza en az oranda aktaran ülkelerden birisiyiz. Birçok Avrupa ülkesi sübvansiyon yapmaya çalışıyor. fakat Önemli faturalar karşısına çıkıyor. Ekim ayı itibariyle Avrupa’da başkentlerdeki kullanılan doğal gazın Mesken halkı fiyatlarını sizlerle paylaşmak isterim. Hollanda’da bin metreküp gaza 81 lira 25 kuruş ödeniyor. İtalya 58 lira 24 kuruş. Almanya 41 lira 42 kuruş. Komşumuz Bulgaristan 31 lira 53 kuruş. Biz Avrupa’da AB üyesi olmayanları da dikkate aldığımızda 5 lira 72 kuruş ile her şey iç Avrupa’nın en ucuz doğal gaz kullanan ülkesi durumdayız” dedi.
“Asgari fiyatlı bir vatandaşımız 100 metreküp bir doğal gaz için yüzde 8,8’ini ödüyor”
Dönmez, elektrik ve doğal gazda hükümet açısından yapılan alım gücü kıyaslamalarının gerçeği yansıtmadığı argümanlarına ait, şunları kaydetti:
“Örneğin elektrikte her ülkenin minimum fiyatını dikkate alarak -brüt taban ücreti- ele alalım. Bakın bizden daha düşük olanlar da var. Onları da söyleyeceğim. Lüksemburg’da gerçekten minimum fiyatın yüzde 2’sini ödüyor elektrikte. Türkiye yüzde 5,4’ünü ödüyor. Polonya yüzde 5.8’i, Almanya 7.2’i. Yani biz burada 24 ülke içerisinde de 10’uncuyuz. doğal gazda da konutlarda aylık 100 metreküpü baz aldığımızda bizden ucuz Macaristan, Slovakya, Lüksemburg var. Yüzde 5 – 8.7. Türkiye 8,8’ini ödüyor. Minimum fiyatlı bir vatandaşımız 100 metreküp bir doğal gaz için yüzde 8,8’ini öderken Romanya yüzde 13’ünü Almanya yüzde 13.1’ini Bulgaristan’da ise yüzde 49,9’unu doğal gaza ayırıyor. Bu da gösteriyor ki ülkemiz hem sübvansiyonlarla dayanak olmuş hem de taban fiyatı enflasyonu üzerinde artışla alım gücünü yükseltmiş.”
“Toplam 48 milyon sayaçtan 209 bininin elektriği kesik, 19 milyon doğal gaz abonesinden de 86 bin 504’ünün gazı kesik”
Yılda 3 milyon kişinin elektriğinin kesik olduğu argümanlarını ele Meydan Bakan Dönmez, “Bu şu demek: Her 10 bireyden birinin elektriği kesik. Düşünün 10 haneli bir apartmanda oturuyorsanız bir Tane vatandaşın elektriği kesik. Bu türlü bir durum yok. En nihayet yeni datayı söyleyeyim. Ağustos’ta Türkiye genelinde elektriği kesik olan abone sayısı -hanehalkı ve ticarethane dahil- 209 bin 174’tü. Pekala ne kadar sayaç var? 48 milyon sayacımız var. Bu Oran binde dört. doğal gazda da Tekrar tıpkı tarihte 86 bin 504 abonenin gazı kesilmiş borçtan ötürü. Yekün 19,1 milyon doğal gaz abonesine oranladığımızda buradaki sayı da binde beş. 209 bini ve 86 bini ne ile kıyasladığınıza nazaran bunun şiddetini belirlemek lazım. Her bin bireyden dördünde ya da beşinde borcundan Dolayı kesilme var. Onu da şöyle izah edeyim: Kesinti uygulanan abonelerin üçte ikisinin elektriği birebir gün içerisinde açılıyor. Belirli ki vatandaş unutmuş. Yatıramamış ya da otomatik ödeme noktasında bir Problem yaşanmış. Yine beşte dördünün de elektriği bir hafta içinde bağlanıyor. Elektriği kesik olma mühleti de nihayet derece sınırlı” dedi.
Kılıçdaroğlu’na gönderme yaptı
Cumhuriyet Kamu Partisi (CHP) genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun ziyaret ettiği ailelerden birisi olan Ankara’nın Mamak ilçesinde yaşayan İbrahim Öztürk, Kılıçdaroğlu’nun ziyareti öncesi CHP Vilayet ve ilçe liderinin meskenine gelerek incelemelerde bulunduğunu, elektriği kesik olmadığı halde vaatlerle elektriğinin kesik olduğunun söylettirildiğini Anlatım etmişti.
Bakan Dönmez, Laf konusu olaya atıf yaparak, “Bir Devre de elektriği kesik vatandaşların konutlarını ziyaret etmek suretiyle kamuoyuna yanlış yansıtılmaya çalışıldı. Bunu da Anlatım etmekte fayda var: Elektriği kesik olmayan, ziyaretten Evvel elektriği kesilen bir aboneye götürmek bence tertibi yapan arkadaşların genel liderlerine (Kemal Kılıçdaroğlu’na) saygısızlığı bir kere” dedi.
Enerji verimliliği konusuna Özel Ehemmiyet verdiklerini vurgulayan Bakan Dönmez, “Enerji verimliliği Özellikle bizim üzere güçte dışa bağımlı ülkelerde nihayet derece kritik ve değerli. Bununla ilgili olarak Sanayi kuruluşlarımız, tarım bölümümüz, en nihayet vatandaşlarımızın hanelerine varıncaya kadar birçok kampanya başlattık. Ziraat Bankamız sağ olsun, ‘Ben 50 bin liraya kadar aylık 0,99 nema oranı ile 60 ay vadeli kredi vereceğim’ dedi. Bu kapsamda, meskenlerde yalıtım için yapılan yatırım 5 Yıl içinde kendini ödüyor. Tasarruf ölçüsü da yüzde 35 ile 45 ortasında değişiyor” diye konuştu.
“Eğer herkes binasını yalıtmış olsa yüzde 25-30 daha az (doğal gaz) tüketmiş olacağız”
Türkiye’de ortalama bir hanenin bin 50 metreküp doğal gaz tükettiğini belirten Bakan Dönmez, “Türkiye’de bulunan binaların yaklaşık yarısı yalıtımsız. Bir hesap yaptık. Şayet herkes binasını yalıtmış olsa yüzde 25-30 daha az tüketmiş olacağız. Bizim doğal gaz tüketimimizin yüzde 25-30’luk kısmı hanelerimizde tüketiliyor. Yıllık 20 milyar metreküp eder. Yüzde 25 tasarruf etsek 5 milyar metreküp eder. Bugünkü piyasa pahaları ile en az 6 milyar dolar cebimizde kalacak, paramız Yurt dışına gitmemiş olacak. Herkesi hassas olmaya Davet etmek istiyorum” sözlerini kullandı.
Türkiye’de yenilebilir kaynaklara Ehemmiyet verilmediği savlarına ait Dönmez, şunları söyledi:
Türkiye’nin nükleer Sıkıntı santrali öyküsünün 1950’lere kadar gittiğini aktaran Bakan Dönmez, “Birçok hükümet de bunu denemiş başaramamış. En nihayet merhum Ecevit hükümeti de ihale açtı -ya cüret edemedi ya da birtakım nedenlerle- lakin yapamadı. Bizim vaktimizde da 2010’da, bu işe birinci defa Önemli olarak niyetlendik ve meclisimizden geçen hükümetler ortası muahede ile de yapıldı. Burada sayı konusu tenkide tutuluyor 12,35 cent olarak. Bugün özgür piyasada elektriğin fiyatı 20 cent. Yani bugün bile 12,35’in Fazla daha makul olduğunu görüyorsunuz” biçiminde konuştu.
Bakan Dönmez, açıklamalarına şöyle devam etti:
“Japonya ile bir mutabakat yapmıştık hatırlarsanız, 2013 yılında. Japonya ve Fransa paydaşlığı ile yapılacaktı. Onlar çalışmalarını tamamladılar. Fiyatlarını revize ettiler. Bizim Rusya’dan aldığımız fiyatın 2 katından daha fazlasına çıktı Teklif ettikleri bedel. Biz hem fiyat açısından hem de termin (belirlenmiş zaman) planı açısından bu Müsait değil diye yürümedik. Bizim batı teknolojisine bir ambargomuz yok. Tam Tersine bu yola çıktığımızda bütün teknoloji geliştiren ülkelerle ve şirketlerle görüşüldü. Bu bahiste teknoloji geliştiren ülke sayısı Fazla Çok değil. Hakikaten şu anda Small and Medium Reactor (Küçük-Orta Reaktör) dediğimiz daha düşük kapasiteli nükleer santrallerle ilgili çalışmalar var. İngiltere’de, Amerika’da birtakım çalışmalar var. Onlarla da görüşüyoruz. 100 megavatlık, 70 megavatlık, 300 megavatlık üretimler için. Zira dünya Şayet karbonsuzluğa gidecekse yenilebilir ile belli bir yere kadar gitmek zorunda. Onun dışında nükleerin sıfır karbon emisyonu olduğu için en Önemli tercih nedenleri ortasında olacak. Hakikaten Avrupa Birliği de geçtiğimiz aylarda, ‘Nükleer santralleri ben yeşil sınıfı olarak etiketlendiriyorum’ biçiminde bir karar aldı. Şu anda bu Avrupa’da başladı. Avrupa’da da Türkiye’de de dünyanın neresinde olursa olsun hür şartları ile hiçbir nükleer proje realize edilemiyor. İngiltere’de birebiri var. Artık Polonya yeni ihale yaptı. Bunların hepsine hükümetler belli oranlarda belli periyodik alım garantisi vermezse bu projeler feasible (uygun) olmuyor.”
“Biz gelen yatırıma ‘senin memleketin neresi’ demiyoruz”
Elektrik ve gaz tarafında dünya çapında birçok mevzuatın olduğunu hatırlatan Bakan Dönmez, “Mevzuatın Aka bir kısmı da AB müktesebatı ile uyumlu olduğu için bugün biz Amerika’dan Asya’ya kadar, Çin’e kadar, Orta şark Körfez Bölgesi, Rusya, Avrupa iç birçok yerden yatırımcı çektik. Şu anda çalışan 102 gigavatın (102 bin megavat) santralin yüzde 80’i Özel dal -önemli bir kısmı da yerli yabancı yatırımcı- ile yapılmış. Biz gelen yatırıma ‘senin memleketin neresi’ demiyoruz ki. Pasaportuna da bakmıyoruz. Türkiye’de yapılan her yatırımı biz yerli yatırım olarak söylem ediyoruz. Türkiye’nin kanunlarına ve kontrolüne tabi olarak geliyor. Rastgele bir istisnası da Laf konusu değil” diye konuştu.
“Dört Yıl içinde konutlarda kullanılan mutfaklarda ve sıcak suda kullanılan gazın tamamı keşfettiğimiz gazdan olacak”
Karadeniz gazını ele Meydan Bakan Dönmez, “Bu birinci keşif ile burada soru işaretleri daha fazlaydı. Teşekkür ediyorum. Artık en azından herkes ‘ne Vakit çıkacak ne Vakit kullanılacak’ noktasına gelmiş durumda. Hala kimi arkadaşlarımızın tereddüdü olsa da bizim gayemiz bir pürüz acı çıkmazsa önümüzdeki yılın birinci çeyreğinde mart üzere bu gazı sisteme vereceğiz. Birinci faz üretim 10 milyon metreküp gün olacak. Dört Yıl içerisinde de azamî plato periyoduna çıkaracağız. 40 milyon metreküpe. 10 metreküp günlük gazın yıllık karşılığı 3,5 dört milyar eder. Bu da konutlarda kullanılan mutfaklarda ve sıcak su da kullanılan gazın tamamı demektir” dedi.
“Sondaj aramalarımızdan Olumlu haberler geliyor”
Şebekeye verilecek Karadeniz gazının, birinci fazda konutların mutfaklarında kullanılan gazı karşılayacağını lakin dört Yıl sonra üretimin dört kart artırılacağını söyleyen Bakan Dönmez, “O Vakit da konutlarda kullanılan gazın tamamını buradan elde edeceğiz. Gereksinimimizin üçte biri bu toplamda baktığımızda. lakin komşu alanlarda arama faaliyetlerimiz devam ediyor. Olumlu haberler geliyor. Mevzu değerlendirmeler bittikten sonra da Olumlu bir keşif yakalarsak da sizlerle paylaşmış olacağız” diye konuştu.
Amasra açıklaması: Bu noktada şu hatalıdır, şu kusurludur diyemeyiz
Amasra maden kazasına ait konuşan Bakan Dönmez, araştırma ve soruşturma sürecinin Fazla başında olunduğunu Anlatım ederek, “Henüz elimizde bir eksper ön raporu var. Uzman ön raporunda ortaya atılan tezler var. Şu anda meclis araştırma komitemiz bu savlar da iç olmak üzere bütün tarafları dinliyor. Bu noktada şu hatalıdır, şu kusurludur diyemeyiz. Şayet ön rapora bağlı olarak hatalı ilan edip birtakım ithamları ona yöneltecek olsak o Vakit mahkemelere neden gereksinim var. Eksper raporu gelir hakime çıkmadan herkesi içeri tıkarız. Hukuk kendi içerisinde yürüyor. Biz de ona her türlü takviyesi vereceğiz. Bakanlığımızda daha birinci gün Hadise yerinden döner dönmez yazılı talimat verdim teftiş şurasına. Her istikametiyle araştırılmasıyla ilgili bir tahkikat başlatılmasını. Müfettişler de oraya gitti. Birinci incelemeleri de yaptılar. Amasra Kuruluş Müdürlüğünden 7 yönetici misyondan alındı. Bu tahminen kamuoyuna yansımadı lakin öteki boyutları itibariyle incelememiz devam ediyor” tabirlerini kullandı.
TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde, daha sonra Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı ile bağlı ve ilgili kurumlarının 2023 yılı bütçeleri kabul edildi. (İHA)
Yorum Yok