Ertuğrul Özkök, eşinin ismine gönderme yapan, “Tansu’ya Mektuplar” başlığı altında yazdığı ve “newsletter” olarak paylaştığı yazılarında bugün, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca restore edilip, “Millet Bahçesi ve Kütüphane” olarak açılan Rami Kışlası’ndaki izlenimlerini yazdı.
Özkök’ün “Rami Kışlası Arkeolojik Hafriyatı: Cep kitabını Fatih mi icat etti?” başlıklı yazısı şöyle:
Cam vitrinin önünde “Zınk” diye durakaldığım o anı size detayları ile anlatayım.
Olay dün Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca restore edilip, “Millet Bahçesi ve Kütüphane” olarak açılan Rami Kışlası’nda geçiyor.
İtiraf edeyim, kapısından adımımı attığım andan beri şaşkınlık içindeyim.
Rami Kışlası ismini neredeyse çocukluğumdan beri işitiyorum, lakin hayatımda birinci sefer geziyorum.
Dört tarafı mükemmel bir binayla çevrili, Fazla Aka bir park..
Öyle kalabalık ki, yürümekte zahmet çekiyoruz…
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy’la geçen hafta Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açılan kütüphaneyi gezeceğiz.
“Kütüphane” deyince tahminen aklınıza bir yapı geliyor lakin burası kütüphaneden Fazla ileri bir Ömür alanı…
İlk izlenimim: Burası Türk tarihinin en Aka iki ismine ait
Gelirken birinci dikkatimi çeken şey, binanın dışına asılmış dev bir Atatürk fotoğrafı oluyor.
Zaten kütüphanenin anne girişindeki koridor büsbütün Atatürk araştırmalarına ve kitaplarına ayrılmış.
Duvarlarda kimilerini birinci defa gördüğüm Atatürk fotoğrafları asılı.
Sol ve tarafta büyüklükleri farklı salonlar var. Her biri Atatürk portreleri ile dolu.
Bazıları yalnızca akademisyenlerin Az kitapları ve evrakları incelemeleri için ayrılmış.
Bazıları ise herkese açık.
Son izlenimim ise şu:
Buraya Atatürk’le girdim, Fatih Sultan Mehmet’le çıktım.
Bana nazaran Türk tarihinin en Aka iki ismi, iki kahramanı…
Burası, Çağdaş Türk ordusunun kurulduğu yer
Çok Değişik bir mobilya seçimi var.
Sanki Mudo’nun Maslak mağazasından alınmış üzere sandalye, koltuk, çalışma masaları.
Her biri Özel tasarlanıp üretilmiş.
Burası “Bugünkü Çağdaş Türk Ordusu’nun” kurulduğu yer.
Yani Yeniçeri Ocağı’nın dağıtılıp, yerine kurulan ordunun.
İnşatına başlanan Yıl ise 1828…
Binanın tarihine yazılacak ikinci Aka tarih de herhalde 2023…
Yani Cumhuriyet’inin kuruluşunun 100’ncü yılı.
Atatürk koridorunda onunla ilgili 25 bin kitap var
Ve işte kütüphane, araştırma ve müdafaa merkezi olarak bu ikinci hayatı, “Atatürk İhtisas Kütüphanesi” ismini taşıyan bu koridorla başlıyor.
Burada şu Lahza Atatürk’le ilgili 25 bin kitap var. Yakında 30 bine çıkacakmış.
İstanbul’u Hasım işgalinden kurtarıp bir manada ikinci defa Türklerin kenti yapan Atatürk’ten birinci fetihi yapan Fatih Sultan Mehmet kısmına geçiyoruz.
Çok şanslı günümdeyim zira yanımda şu iki şahıs var
Girişte şöyle bir pano var:
“T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı ‘Sultan Fatih’in Şahsi Kitaplığı… Rami Kütüphanesi”
Türk tarihinin Aka simaları ile ilgili birinci “Şahsi Kitaplığı” Anıt Kabir ve Çankaya Köşkü’nde görmüştüm.
Atatürk’ün şahsi kitaplığında gördüğüm Fransızca sosyoloji kitaplar beni Fazla şaşırtmıştı.
Osmanlı sultanlarına ilişkin şahsi bir kitaplığı ise birinci sefer görüyorum.
Çok şanslı bir günümdeyim zira bize iki uzman eşlik ediyor:
Rami Kütüphanesi Müdürü Ali Çelik…
Ve öteki Türkiye Yazı Eserler Şurası Lideri Prof. Dr. Muhittin Macit…
İlk şaşkınlığım, blok not formatında bir kitap
Çoğu Özel olarak Fatih Sultan Mehmet için yazılmış el yazması kitaplar bunlar.
Özel cam vitrinler içinde korunan el yazması kitaplara bakarken ortalarından biri Fazla dikkatimi çekiyor.
Bugüne kadar el yazması eserler ortasında hiç görmediğim bir format bu.
Yukarı gerçek açılan bir bloknot üzere ele yazması.
Yana açılan, rulo halinde el yazması Fazla gördüm lakin böylesine şahsen birinci kere rastlıyorum.
“Bu nedir” diye sorunca Fazla Değişik bir yanıt alıyorum…
Fatih sefere giderken, giydiği elbisenin ceplerine yahut çantaya konup sokulacak 5 Tane kaliteli yapıtı yanına alırmış.
Bunları da şahsen kendisi ısmarlarmış.
Sayın reis bana resmen ‘Bu bir cep kitabı’ diyorsunuz
İşte bu bilgiyi aldığım Lahza zınk diye duruyorum vitrinin önünde.
Bir yayıncı olarak o Lahza başımdan geçen Tümce şu oluyor:
“Sayın reis siz resmen bir cep kitabı Tanım ediyorsunuz…”
Yani Batılıların “Pocket Book” dediği format bu…
19’uncu yüzyılda bulundu.
Tam tarihi ile 1820 yılında İngiltere’de Evvel bir bayan çantasına girecek bir format olarak tasarlandı.
Ticari hale gelmesi ise 1931 yılına gidiyor.
O tarihte Almanya’da Kurt Enoch isimli bir yayıncı cep kitabı fikrini birinci kere ortaya attı.
Ama ticarileşmesini, 1935 yılında İngiliz Penguin Boks ve 1939’da ABD’de Simon&Schuster şirketi yaptı.
Bizse burada 1453’den Laf ediyoruz.
Yani 500 Yıl öncesinden…
Fatih’in şahsi cep ve olağan kitapları hangi mevzularda?
Rami Kütüphanesi’nin bu kısmını gezerken Fatih’e olan hayranlığım bir kat daha artıyor.
Hele hele şahsi kitaplığındaki el yazması kitaplardan ilgilendiği alanları da öğrenince bu hayranlık birebir vakitte şaşkınlığa dönüşüyor.
Mesela vitrinde gördüğüm birinci cep kitabının konusu “Ruh ve vücut Sağlığı…”
On birinci yüzyılda yazılmış ve İslam tarihinin birinci ruh ve vücut sıhhati kitabıymış.
Düşünebiliyor musunuz, Fatih bunu Fazla Özel bir formatla cep kitabı haline getirmiş ve sefere çıktığında bunu okuyormuş.
En kalın kitaplardan biri bakın ne üzerine…
Peki Fatih’in şahsi kitaplığında Öbür hangi bahislerde kitaplar var?
Yunan İdeolojisi’ne ilişkin kitaplar. Üstelik bunların Arapça ve Latince çevirilerini de yaptırmış.
İskender üzerine yazılmış tarih kitapları var…
352 hastalığı detaylı olarak tanımlayan ve isimlendiren bir kitap var.
Haritalar üzerine kitaplar var.
Bir de Fazla kalın ve Fazla dikkatimi çeken bir kitap:
“Optik ilmi…”
Görmenin mekaniği anlatan bir kitap.
Şifahane kısmında gördüklerim
Peki bu eserler bugüne kadar neredeydi?
Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy, “Devletin kapalı odalarına, çelik dolaplarında saklanıyordu. Artık hepsini çıkarıyoruz, Tamir ediyoruz ve Fazla Özel kısımlarda muhafazaya alıyoruz.
Bu gayeyle Rami’de Şifahane ismiyle bir kısım kurulmuş.
Burası bir kitap tamirhanesi..
Ama içerde çalışan Tüm uzmanlar tıbbi tabirlerle konuşuyor.
Hepsi üniversite sonrası bu mevzularda ya ihtisas yapmışlar.
Yani yaralı kitaplara şifa dağıtıyorlar.
Sonunda yer altında oksijen yutan gizli kitap sığınağı
Gezimizin nihayet kısmı ise bir kütüphane değil, resmen bir Uzay üssü.
Gizli bir kitap sığınağı yahut yeraltında bir uzay üssü de diyebilirsiniz.
Ortasında üst gerçek çıkan mor ışıklarla aydınlanmış bir sütün var.
Üzerinde Türlü manzaralar yansıyor. Bir Ara Aziz Sancar’ın adını portresini görüyoruz.
Burası en Pahalı en Ender yapıtların Pahalı mücevher üzere korunduğu bölge…
Tamamı 2800 metre kare…
Türkiye Cumhuriyeti’nde basılmış 1.5 milyona yakın kitap ve Az kitaplar ve haritalar Fazla Özel kısımlarda saklanıyor.
Bir yangın anında o kısımlar kendi kendinin üstüne kapanıyor ve yangın ısısına saatlerce sağlam bir zırh oluşturuyor.
Ayrıca bir “Oksijen kesme” sistemi var.
Yangın sırasında oksijeni yok ederek, alevlerin yayılmasını engelliyor.
Şekersiz salep içerken öğrendiğim bir rakam
Bakan Ersoy’la seyahatimiz burada bitiyor.
Oradan millet Bahçesi’nin ortasındaki Kahve Dünyası’na gidiyoruz.
Bakan şekersiz sahlep ısmarlıyor.
Tabii ki Fazla memnun.
Çünkü bir harabe olarak aldığı Rami Kışlası’nı 17 ayda, işte bu türlü insanı şaşırtan bir “Yaşam alanı” haline dönüştürmüş.
“Cumhurbaşkanın vizyonu ve dayanağı olmasaydı bunu asla başaramazdık” diyor.
Bence de haklı…
Sahlep içerken ikinci bir sevindirici sayı geliyor…
Bu ortada yöneticilerden merak ettiğim kimi bilgileri alıyorum.
Kütüphane ve millet Bahçesi’ne gelenlerin birçok şimdilik Etraf semtlerdenmiş. Yani Rami, Eyüp, Gaziosmanpaşa’dan…
Ama en Fazla hoşuma giden bilgi ise şu oldu:
Kütüphanede çalışmaya gelenlerin yüzde 51’i bayan, yüzde 49’u erkekmiş.
Hep şuna inandım.
Kadınlar ve erkekler ortak işyeri, ortaya eğlenme, ortak eğitim yerlerinde bir ortaya geldikçe, başörtüsü yahut Öbür şeylere Anayasal teminat aramanın hiçbir manası kalmayacak.
Yani başörtüsü konusu siyasalların elinden alınacak.
En değerlisi erkekler artık bayanla ilgili bir hak ve özgürlük konusunda hak sahibi olmaktan çıkacak.
Bunu sağlamak için ortaya daha kaç erkek hâkim Yüzyıl girmeli?
Benim umutla beklediğim “normalleşme” de işte bu…
Çünkü “Anayasa ile verilecek” bir teminat bana hepimiz için utanılacak bir şey üzere görünüyor.
Yani diyoruz ki, “Biz bu hususta birbirimize güvenmiyoruz, kanuna ve polis gücüne sığınalım..”
Arkadaşlar 21’inci yüzyıldayız.
Ne başını örtmenin, ne başını açmanın o beşerden Öbür kimseyi ilgilendirmeyen bir hak ve özgürlük olduğunu öğrenmemiz için ortaya daha kaç yüzyıl, kaç erkek hükümran Yüzyıl girmeli ki…
Bu yapıtı bu kadar kısa müddette gerçekleştiren herkese bir vatandaş olarak teşekkür ediyorum…
Yarın TV100’deki “Cengiz ile Ahtapot” programında bu kütüphaneyi size imgeleri ile de anlatacağım.
Vaktiniz olduğunda kesinlikle gidip görün…
Yorum Yok