2003 yılının aktüel bahislerinden biri de bürokrasinin AB Ahenk maddelerinin uygulanmasına gösterdiği dirençti…
Özellikle de Kürtçe konusunda…“Kürtçe’nin kamusal alanlarda uygulanması”… “Kürtçe eğitim ve öğrenim”… “Kürtçe konuşma”… Ve “Kürtçe isimlerin kullanımı”…
Hepsi baskı ve dava konusuydu… 20 Yıl Evvel medya bu haberlerle doluydu…
Ama en ilginci, isimler konusundaki gelişmelerdi.
***
İçişleri Bakanlığı tarafından 2001 yılı sonunda Kürtçe adların kullanımı konusunda yayınlanan genelge nedeniyle Kürtçe ad kullanılmasına yönelik engelleme ve davalar 2003 yılında da sürdü.
Ancak AB’ye Ahenk emeliyle yapılan düzenlemelerle bu maniler kısmi olarak azaltıldı.
Yapılan değişiklikle Nüfus Yasası’ndaki “milli kültürümüze” sözü kaldırılarak, husus tekrar şöyle tanımlandı:
“Ahlak kurallarına Müsait düşmeyen yahut kamuoyunu inciten isimler konulmaz, doğan çocuk babasının, evlilik dışında doğmuş ise anasının soyadını alır.”
***
AB’ye Ahenk için yapılan yasal düzenlemeleri izlemek üzere Eylül ayında Dışişleri, Adalet, İçişleri Bakanlığı ile Avrupa Birliği genel Sekreterliği temsilcilerinin iştirakiyle bir “takip komisyonu” oluşturuldu.
Komisyonun çalışmaları doğrultusunda birebir ay içinde, ailelerin çocuklarına Türkçe dışındaki lisanlarda İsim koymalarını yasaklayan uygulamaya nihayet verilmesi gayesiyle hazırlanan bir genelge valiliklere gönderildi.
Kürtçe adlar konusunda tam bir serbestiyet getirilmeyen genelgede, isimlerle ilgili olarak “Ahlak kurallarına karşıt olmaması, kamuoyunu incitici bir istikametinin bulunmaması ve Türk alfabesine Müsait yazılması koşuluyla vatandaşlarımızın örf ve adetlerine nazaran koymuş oldukları isimler Nüfus Kanunu’na terslik teşkil etmeyecektir” sınırlaması getirildi.
Genelgede, Türk alfabesinde yer almayan “w”, “q”, “x” harflerinin isimlerde kullanılamayacağı da belirtildi.
***
Eylül ayında yayınlanan genelge öncesinde Türkçe dışındaki lisanlarda İsim konulmasına yönelik engellemeler sürerken, genelgenin akabinde bu bahisteki pürüzler daha Fazla içinde “x, w, q” olan isimlerde ağırlaştı.
2003 yılında bu mevzuda yaşanan sıkıntıların ve açılan davaların haddi hesabı yok…
Hepsini teker teker listeledim fakat buraya aktarmadım…
***
Ancak 2003 yılı üzerinden AB Ahenk maddelerine Karşın vatandaşı ile hengame eden devlet bürokrasisine ilişkin bir haber ve yorum vermekle yetinmek istedim.
Radikal gazetesinde 28 Ağustos 2003’te “‘Bartu’ ismi yasak” başlıklı bir haber yayımlandı:
“Ticaretle uğraşan Selim Atik ve Yasemin Atik’in ikinci çocuğu 29 Ekim 2002’de doğdu. Bebeğin ismi daha doğmadan Evvel belirliydi.
Koyu Fenerbahçe taraftarı baba, oğluna efsane oyuncu Can Bartu’dan esinlenerek Bartu ismini verecekti. Bebek doğum kâğıdına bu türlü kaydedildi.
Aile, daima Bir arada T. C. kimlik numaralı yeni nüfus kâğıtlarını almak için Bartu’nun nüfus kâğıdını çıkarma işini geciktirdi.
Nihayet 15 Ağustos’ta Avcılar Nüfus Müdürlüğü’ne gittiler ve birinci şaşkınlıklarını yaşadılar. Zira yanı başlarında bebeğine ‘Ayşe Hatun’ ismini vermek isteyen bir kişi, ‘Hatun, Türkçe değil’ denilerek reddedildi.
Başvuru sahibi ‘Hatun, annemin adı’ dediyse de kimseyi ikna edememişti.
Sıra Yasemin Atik’e geldiğinde memur, bebeğin ismini sordu. ‘Bartu’ karşılığını alınca, bu ismin yasak olduğunu söyledi.”
***
Haber devam ediyor:
“Yasemin Atik’e ismin Türk lisan Kurumu’nun belirlediği listede yer almadığı söylendi. Memurlar, bebeği bu isimle kaydederlerse, haklarında soruşturma başlatılacağını anlattılar. Bunun üzerine memleketleri Karabük’ten müracaat yapmayı düşünen Atik çifti, ‘Türkiye’nin her yanında birebir liste var. Oradakiler de bu ismi kabul etmez. Lakin bir Yıl Evvel gelseydiniz bu ismi oğlunuza verebilirdiniz’ cevabını alınca, nüfus cüzdanı alamadan binadan ayrıldı.
Üç gün sonra tekrar nüfus müdürlüğüne gittiklerinde çocuğuna ‘Aleyna’ ismini koyamayan bir baba ile tanıştılar.
Oysa ‘Aleyna’ isminde üç arkadaşları vardı.”
Sonuçta bürokrasiden bıkan çift çocuklarına Öbür bir İsim koymuşlar.
***
Özellikle Kürtler bu saçmalıktan Fazla çekti…
Haberde oradan da bir Örnek vardı:
“Bir buçuk ay Evvel doğan kızını Kürtçe ‘sarı güneş’ manasına gelen ‘Rozerin’ ismiyle nüfusa geçirtmek isteyen Bülent Öz de yasaktan nasibini aldı.
Dün Bakırköy Nüfus Müdürlüğü’ne giden baba Öz, ‘Bu Türkçe değil’ itirazıyla karşılaştı. Kendisine ‘kullanılabilir/kullanılamaz’ isimlerden oluşan bir liste verildiğini söyleyen Öz, sorunu, Yeniden Kürtçe olan fakat ‘kullanılabilir’ isimler listesinde yer Meydan ‘Zilan’ (tomurcuk) ismini seçerek çözdü…”
***
Gene Radikal’de gazetenin köşe müellifi Adnan Ekinci’nin “Zeli ismi ve ulusal kültür” başlıklı bir yazısı yer alıyordu.
“Şişli 3. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde sıramı bekliyordum. Mübaşir duruşma salonunun kapısına çıkıp ‘Ubeyt Bal’ diye bağırdı. Orta uzunluklu, esmer, bıyıklı biri içeri girdi.
Mübaşir durması gereken yeri gösterdi.
Yargıç ‘Kızına ‘Zeli’ ismini koymuşsun. Manası ne bunun?’ diye sordu.
Ubeyt Bal, ‘Bizim orda, bir ova ismidir. Zilan Deresi geçer içinden…’ diye anlatmaya başladı.
Anlaşıldı ki ‘Zeli’ ismi, Siirt Kurtalan’da bir ovanın ismi.”
***
“Nüfus Kanunu’nun 16. unsuru ‘Çocuğun ismini anne ve babası koyar.
Ancak ulusal kültürümüze, ahlak kurallarına örf ve âdetlerimize Müsait düşmeyen yahut kamuoyunu inciten isimler konulmaz’ diyor.
Savcılık da ‘Zeli’ ismini bu kanun kapsamında gördüğü için, ‘Zeli’ isminin iptalini istiyor.
Bu dava görülürken ve Zeli kundağında uyurken, Ankara’da bir yerde Yargıtay’ın birebir hususta verdiği Öbür bir kararın havada sallandığını görür üzere oldum.
Yargıtay o kararında, nüfus kütüğüne tescil edilmiş bir ismin ‘Milli kültüre, ahlak kurallarına, örf ve âdete Müsait düşmeyen yahut kamuoyunu inciten’ nitelikte de olsa iptali istemiyle dava açılamayacağını vurguluyordu.
Daha sonra münasebetini de şöyle açıklıyordu: ‘Kendine has kişiliği ve özvarlığı olan her birey, diğerlerinden ismiyle ayırt edilir. cemiyet ve ailesi içinde bununla yer alır. Onun içindir ki her kişinin bir ismi olması Mecbur kılınmıştır. Kişinin ömrüyle özdeşleşen ve kişiliğinin ayrılmaz bir öğesini oluşturan ismini özgürce seçmesi ve onurla taşıması için kendisine tanınmış bir Temel Benlik hakkıdır.’”
***
Gördüğünüz üzere Yargıtay kararlarını tanımayan savcılar o Vakit da varmış.
Burada devlet, kendini vatandaşlara hizmet eden bir Kuruluş olarak değil, vatandaşlara Buyruk veren “kutsal bir varlık” üzere görür.
Onun için yasaklar içinde debelenir dururuz…
Çocuğunuza Bartu ismini da koydurmazlar Zeli ismini da koydurmazlar. Zira çocuğunuzun isminin ne olması gerektiğini sizden daha düzgün bildiklerine inanırlar.
Bu hastalık artarak devam ediyor günümüzde.
İktidarı değiştirmeye hazırlanırken bu ülkede siyasi iktidardan daha Kıymetli ve daha Temel meseleler olduğunu, bunları düzeltmeye yalnızca iktidarı değiştirmenin yetmeyeceğini de bilmek lazım.
P24’ten alınmıştır.
Yorum Yok