Fehmi Koru*
Deprem yeri sarsıyor, sarsıntılar direnci düşük binaları yıkıyor, yıkılan binalarda bulunan insanların bir kısmı -bazen hepsi- yıkıntı altında kalarak hayatlarını kaybediyor.
Bu bildik bir durum.
Üzerinde hayat sürdüğümüz coğrafyanın insanları binlerce yıldır bu rutini yaşıyor.
İnsanoğlunu öbür varlıklardan ayıran en Kıymetli özelliği aklı; akıllı insan sarsıntıya maruz kalması kaçınılmaz olan coğrafyalarda, onun meydana gelmesini önleyemediğine nazaran, kendini muhafaza altına alacak önlemler bulmak zorunda.
Deprem olduğu ve yer sarsıldığında içinde yaşadığı binaları yıkılmayacak özellikte yapacak, Yine de yıkılırsa içerisinden sağ olarak çıkmasını sağlayacak önlemleri alacak; aklının ona bunu söylemesi ve yaptırması gerekiyor.
Son zelzele akabinde ortaya çıkan, yüzbinlerce binanın yıkıldığı, onbinlerce hayatını kaybedildiği tablo, bizim bu mevzuda Önemli bir zaafımız olduğunu gösterdi.
Aklımızı başımıza toplamamız gerektiğini artık anlamamız koşul.
Mevcut durumun sorumlusu kim yahut kimler?
TV ekranlarına yansıdığına nazaran, en Fazla cana mal olmuş siteler ve Aka binaların müteahhitleri Mesul tutularak gözaltına alınıyor. Birçok kaçmaya çalışırken yakalanıyor.
İlk elde bu türlü bir yola başvurulması olağan. Zelzeleye güçlü yapılması gereken binaların inşasında Türlü sebeplerle ihmali görülen bireylere elbette hesap sorulması beklenir.
Yıkılanlar yanında sapasağlam kalmış binalar da bulunduğuna nazaran, üç-beş kuruş daha Çok kazanma iştahıyla materyalden çalmaya tevessül etmiş beşerler bunlar…
Herhalde inşa ettikleri binaları yerle bir edecek çapta bir zelzelenin kendileri şimdi hayattayken meydana gelmeyeceğini düşünmüş olmalılar.
Kötü talih.
Eserleri olan binanın altında kalarak ölen, kendileri olmasa bile aile fertlerini zelzelede kaybeden müteahhitler de var.
Peki de Mesul sırf müteahhitler mi?
Arsaların binaya dönüşmesi süreci içerisinde yer alan, değişik seviyede Mesul tutulabilecek değişik vazifeliler de olması gerekir.
Şimdilik onlara dokunulmuyor olsa da, inşaatın teknik sorumlularından kontrolünde yer alanlara ve onları görevlendirenlere kadar pek Fazla yetkiliye de hesap sormada Dizi gelecektir.
Gelmelidir de.
O kadar mı?
Tablonun vahameti bu soruyu sorduruyor ve doğal olarak akla siyasi sorumlular da geliyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a, sarsıntıya maruz kalmış vilayetlerden birini gezerken, bir vatandaş, İsim de vererek, partisinden birinin sorumluluğunu hatırlattı.
Kemal Kılıçdaroğlu’nun uğradığı, belediye liderinin CHP’li olduğu bir vilayette de, tablonun siyasi sorumlusu olarak görülen liderin istifası talep edildi.
Medyada, zelzele sonrasında sergilenen aksamalar ve eksiklikler yüzünden Mesul tutulan bakanların istifasını gündeme taşıyanlar da oluyor.
Düzgün işleyen, istikrar ve denetleme düzeneklerinin sağlıklı çalıştığı demokratik bir toplumda, her yanlışlığın bir -hatta apansızın fazla- sorumlusu bulunur.
Yetki mesuliyet da getirir zira.
İstifa o yolda atılması beklenen birinci adımdır.
Daha sonra sorumluya yargı da hesap sorabilir.
Bizde siyasetten zaten ayrılma örnekleri pek görülmüyor.
Hatırlayabildiğim Az örneklerden biri 1950 öncesine ilişkin.
Şükrü Saraçoğlu hükümetinde, 1943-1946 yılları ortasında, gümrük ve monopol bakanlığı yapan Suat Hayri Ürgüplü, hakkında kahve ithalatı sırasında yolsuzluk yaptığı dedikoduları çıkınca istifa yoluna başvurmuştu.
İstifa münasebeti dilekçesine şu formda yansımıştı:
“Adımın da karıştığı kahve yolsuzluğuyla ilgili, bakanlığımda bir komite kurulmuştur. Bu teftiş heyetinin selametle çalışabilmesi için, benim, bu bakanlık koltuğundan ayrılmam gerekir; aykırı halde, komitesi etkilerim, sağlıklı bir karar oluşmaz. O nedenle, siyasi ahlak gereği, bakanlıktan istifa ediyorum.”
Mutlaka öbürleri da vardır lakin kendimi ne kadar zorlasam, Osmanlı periyodunda şeyhülislamlık makamında bulunmuş Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi’nin oğlu olan Suat Hayri Bey’in bu davranışına misal Öbür bir Örnek hatırlamıyorum.
İstifalar, vazifesi bırakmalar, affını istemeler oluyor da, bunlar pek tabiatıyla olmadığı üzere hesap vermelere de pek rastlanmıyor.
Yüce Divan’da yargılandı Suat Hayri Ürgüplü ve dedikoduların gerçek olmadığı anlaşılarak beraat etti.
[Ürgüplü 12 Mart (1971) askeri müdahalesi sonrası hükümeti kurmakla görevlendirildi, fakat kendisini görevlendiren devrin cumhurbaşkanı onun seçtiği bakanların kimilerini beğenmediği için kurduğu hükümeti onaylamadı.]
Başka demokratik ülkelerde ise durum farklı.
En nihayet Örnek Yeni Zelanda’dan. Halleri yalnız ülkesinde değil Tüm dünyada hayranlık uyandırmış genç bayan başbakan Jacinda Ardern, geçtiğimiz günlerde, “Benden bu kadar” diyerek misyonunu bırakıverdi.
Kadınlar farklı.
Hakkını yemeyeyim, Japonya’da 2020 Eylül ayında Liberal Demokrat Parti’ye başkan ve başbakan olmuş Suga Yoshihide de, bir Yıl sonra -Ekim 2021’de- sürpriz bir biçimde istifayla misyonunu bırakmıştı.
Bizdeki anlayışı, önderi önünde istifası istenen belediye liderinin “Öteki on ilin lideri istifa etsin ben de ederim” kelamı özetliyor.
Durumumuzun özeti şu: Bizde bileti lakin sandıkta millet kesebiliyor; o vakte kadar siyasetçiler yerlerini terk etmeye yanaşmıyorlar.
*Bu yaz fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.
Yorum Yok