Uzmanlardan TBMM’de İstanbul depremi uyarısı

Jeoloji Mühendisleri Odası zelzele İstişare Şurası Lideri Prof. Dr. Okan Tüysüz, İstanbul için bugüne kadar onlarca rapor hazırlanmasına rağmen zelzele tehlikesine karşı bir adım atılmadığını ve 7,5 büyüklüğüne nazaran hazırlıkların hemen yapılması gerektiğini kaydederek, “Nerede hangi binaların yıkılacağına kadar çalışıldı lakin bir şey maalesef yapılamadı” dedi. zelzele bilimci Prof. Naci Görür de “Bu hazırsızlık nedeniyle, Önlem alınmayışı nedeniyle Marmara’daki iktisat çarkları durur. Marmara’daki iktisadın çarklarının durması demek Türkiye’nin ekonomik manada diz üstü çökmesi demektir” dedi.

“Kanalizasyon çökecek” 

Deprem gerçeği ile yüzleşilmesi daveti yapan ve altyapıların Kıymetli olduğunu kaydeden Prof. Görür ise “Deprem gelmeden Evvel bir kenti zelzele dirençli yapacaksak Evvel onun altyapısını elden geçirip zelzele dirençli hâle getireceğiz. Bunun yolları de belirli, nasıl yapılacağı da muhakkak. Hatta zelzele gelmeden önce siz bu şebekelerde nerede ne kadar zafiyet ve kırık olduğunu bugün sarsıntıdan Evvel hesaplayabilir, bunları giderebilirsiniz. Mesela, bugün, ben İstanbul’da çok Aka ölçüde kanalizasyon şebekesinin çökeceğini düşünüyorum. Yanlış materyal kullanmaktan. Betonarme boruları zelzele kentinde, bu boyutta bir zelzele kentinde kullanırsanız onlar size düzgün bir performans vermez” diye konuştu.

“Hazırsızlık nedeniyle iktisat çöker”

Beklenen olası İstanbul depremini değerlendiren Prof. Görür, “Eğer İstanbul’da beklediğimiz zelzele olursa Türkiye’nin yüzde 60’ındaki bütün ekonomik faaliyetlerin merkezi, can damarı, İstanbul’daki iş dünyasının zelzeleye olan bu hazırsızlıklığı nedeniyle, Önlem alınmayışı nedeniyle Marmara’daki iktisat çarkları durur. Marmara’daki iktisadın çarklarının durması demek Türkiye’nin ekonomik manada diz üstü çökmesi demektir. Türkiye diz üstü çökerse ekonomik olarak, ekonomik bağımsızlığını kaybeder ve siyasi bağımsızlığı da tehlikeye girer mi diye Fazla telaş ediyorum” dedi.

“7,5 büyüklüğüne nazaran hazırlanılmalı” 

Jeoloji Mühendisleri Odası zelzele Müracaat Konseyi Lideri Prof. Dr. Okan Tüysüz de İstanbul için 7,5 büyüklüğünde bir sarsıntıya Amade olunması gerektiğini söyledi. Daha Evvel İstanbul için “Deprem Master Planı” hazırlandığını söyleyen Prof. Tüysüz, “Bugün, İstanbul’da yıkılma basamağında olan, mümkün bir sarsıntıda ağır hasar alacak ya da yıkılacak 90 bin binadan bahsediyoruz. Bu zelzele Master Planı’nın gereklerini yapsaydık herhâlde bu 90 binden Laf ediyor olmazdık. Her ilçede, her sokakta nerede tsunami olacağına, nerede hangi binaların yıkılacağına kadar çalışıldı lakin o yıkılan binalara Fazla Çok bir şey maalesef yapılamadı” dedi.

Hangi bölgeler tehlikede?

İstanbul’da Marmara Denizi içerisinde  yapılan en ayrıntı çalışmanın Naci Görür tarafından yapıldığını söyleyen Prof. Tüysüz, İstanbul’da riskli yerleri de Biricik tek sıralayarak, şu bilgileri verdi:

“İstanbul’un Fazla Kıymetli bir kısmı sağlam kaya üzerindedir, bu sayı da sanıyorum yüzde 57.  Yüzde 20 civarında zayıf yer var, o da İstanbul’un Avrupa yakasında bulunan Yeşilköy, Bakırköy, Eminönü̈, Fatih, Küçükçekmece ve Büyükçekmece’nin bulunduğu kısımdır. İstanbul’un yüzde 7’lik bir kısmı dere yatağını temsil eder; bu da sıvılaşma riskinin olduğu bölgedir. Zayıf ve sıvılaşabilir tabanlar İstanbul’un Marmara’ya bakan bölümlerindedir, bu bölümler birebir vakitte faya en yakın yerler oldukları için mümkün bir sarsıntıda en Aka sarsıntıyı alacak olan bölgelerdir. Buna karşılık, Örneğin Kilyos’ta da zayıf yerler var, Şile’de de zayıf yerler varİStanbul ansichtİstanbul zelzelesi lakin bunlar zelzeleye uzak, İstanbul’un en Irak kısmında yer almaktadır. Birinci boğaz köprüsünden itibaren doğu- batı bir çizgi çizerseniz onun güneyinde kalan kesiti, gerek Asya gerek Avrupa yakasında risk taşıyan bölge öncelikli Tedbir alınmalıdır. Zeytinburnu 99 sarsıntısı sonrasında Fazla ayrıntılı olarak araştırıldı, projeleri hazırlandı fakat maalesef Fazla adım atılamadan ortada kalan bir proje hâline geldi ve o risk günümüzde hala devam etmektedir.”

“250 civarı faya dair çalışma yok”

Prof. Tüysüz, Türkiye’de 5,5’ten Aka zelzele üretebilecek 485 Tane bilinen Canlı fay olduğunu vurguladı ve “Bu şu demek: Geçmişte zelzele üretmiş̧, gelecekte de üretme potansiyeli olan faylar ve bu fayların biz fakat yarısını gereğince araştırdık. Bildiğim kadarıyla 250 civarında fayı çalışmış̧ bulunuyoruz, öbürleri üzerinde rastgele bir çalışma şu anne kadar ne MTA tarafından ne üniversiteler tarafından yapılmadı” dedi.

“Öneriler hayata geçmedi”

Komisyona gelirken “çok hevesi olmadığını” söyleyen Prof. Tüysüz, daha Evvel gibisi yapılan çalışmaları Biricik tek sayarak, “Çok sayıda yol haritası Mevcut fakat o yola bir türlü̈ adım atamadık. 2000’de Ulusal zelzele Kurulu kuruldu, 2007’de kapatıldı. 2002’de zelzele Ziyanlarının Azaltılması ve Ulusal Strateji Raporu yayınladılar. Bunun gereklerini Fazla Aka ölçüde yerine getirmedik. 2004’te zelzele Şurası yapıldı, konusunda uzman 309 şahıs katıldı ve bu zelzele Şurası kararlarının bir Yıl içerisinde bitirilmesi hedeflenmişti. zelzele şurası yapılalı on dokuz Yıl oldu. Bunlar uygulamaya konulsaydı bugün afetle gayrette herhâlde biz Fazla daha farklı bir noktada olacaktık” dedi.

2 Yıl evvelki Meclis Araştırma Komitesine da görüş̧ verdiğini kaydeden Tüysüz, “524 sayfa rapor var, sonuç̧ ve teklifler bölümünde 268 Tane Teklif var; maalesef Tekrar bunların Derhal derhal hiçbiri hayata geçirilemedi” dedi.

Toplantıda gerginlik

Toplantıda Jeofizik Mühendisleri Odası temsilcisi Prof. Dr. Mehmet Emin Candansavar ile yerbilimi Mühendisleri Odası Lideri Hüseyin Meydan ortasında Vakit vakit kelamlı atışmalarla gerginlik yaşandı.

Jeofizik Odası temsilcisi fay maddesine karşı çıkarken yerbilimi mühendisleri odası temsilcisi “vicdansız” diye reaksiyon gösterirken ve “etik değilsiniz” reaksiyonuyla karşılaştı. Sık sık karşılıklı atışmalar yaşanırken kurul lideri AKP’li Veysel Eroğlu, “DSİ genel Müdürüyken de yerbilimi ve jeofizik mühendislerinin hengamesine Şahit oluyorduk” diyerek ortamı yumuşatmaya çalıştı. Eroğlu daha sonra iki oda temsilcinin sarılarak barışmasını istedi. Oda liderleri da alkışlar eşliğinde kucaklaştı.