Elazığ 2. idare Mahkemesi, Elazığ zelzelesi sırasında konutu yıkılan bir vatandaşın açtığı davada emsal niteliğinde bir karar verdi. Mahkeme, vatandaşın konutunun “idarenin hizmet kusuru nedeniyle” yıkıldığını belirterek, Elazığ Belediyesi, Etraf Şehircilik ve İklim Bakanlığı ile AFAD’ın toplamda 25 bin 848 lira tazminat ödemesine hükmetti. Karar, Kahramanmaraş merkezli zelzelelerde meskenleri yıkılan on binlerce vatandaş için de emsal niteliği taşıyor.
“Gerekli kontroller yapılmadı” iddiası
Dava evrakına nazaran E.A isimli vatandaş, 24 Ocak 2020’deki Elazığ zelzelesi sırasında ağır hasar görerek yıkılan meskeninin, inşası sırasında teknik standartlara Müsait yapılması gerektiği halde yapılmadığı, vazife ve sorumlulukları bulunduğu halde Gerekli kontrolleri yapmadıkları gerekçesiyle AKP’li Elazığ Belediyesi, Etraf Şehircilik ve İklim Bakanlığı ile Afet ve Acil durum Yönetim Başkanlığı (AFAD) aleyhine 23 bin 848 lira maddi 2 bin lira da manevi tazminat istemiyle dava açtı.
Bakanlık ve AFAD topu birbirine attı
Elazığ Belediyesi davaya mühleti içinde savunma vermezken, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, davanın AFAD ve Belediye aleyhine açılması gerektiğini savundu. Bakanlığın mahkemeye sunduğu savunmasında, yapıların Bayındırlık ve zelzele mevzuatına uygunluğu konusunda kontrol yetkilerinin bulunmadığı öne sürülerek, kontrol yetkisinin “ilgili belediyelerin yahut Vilayet özel yönetimlerinin sorumluluğu altında olduğu” tez edildi. AFAD ise sorumluğun belediye ve Bakanlık’ta olduğunu savunarak, kendilerinin yetki ve vazifeleri ortasında ziyana neden olabilecek kesin, yürütülebilir ve icrai nitelikte bir aksiyon olmadığını ileri sürdü.
Bakanlık, AFAD ve belediyenin kontrol sorumluluğu var
Dosyayı inceleyen Elazığ 2. idare Mahkemesi, vatandaşı haklı bularak, Laf konusu konutun davalı yönetimlerin hizmet kusuru nedeniyle yıkıldığına ve bu nedenle vatandaşa tazminat ödenmesine karar verdi. Karar, 6 Şubat’taki sarsıntılardan 12 gün Evvel verildi. Mahkeme kararının münasebetinde, Bakanlığın misyonları ortasında, “depreme karşı dayanıksız yapılar ile Bayındırlık mevzuatına, plan, proje ve eklerine alışılmamış yapıların ve bunların bulunduğu alanların dönüşüm projelerini ve uygulamalarını yapma yahut yaptırmanın” bulunduğuna dikkat çekildi. Kararda, AFAD’ın kurum kanununda da “olayların meydana gelmesinden Evvel hazırlık ve ziyan azaltma, zelzeleye hazırlık, müdahale, zelzele riski idaresi, zelzelede ziyana uğraması olası yerler ile ziyana uğramış yerlerin imar, plan ve proje süreçlerinin yürütülmesi” üzere misyonların sayıldığı kaydedilerek, Türlü kanunlarda belediyelere de yapılara ait sorumluluklar yüklendiği, ruhsatsız yahut ruhsata ters yapıların belediye yahut valilikçe durum tespiti yapılarak mühürlenip yıktırılabileceği istikametinde düzenlemeler olduğu vurgulandı.
“Sorumlu tutulmaları doğal”
Depremin, “önlenemez” ve “öngörülemez” olması nedeniyle “zorlayıcı sebep” olduğu, ziyan Özellikle sarsıntıdan kaynaklanmışsa yönetimin sorumluluğundan bahsedilemeyeceği Anlatım edilen kararda, buna rağmen “zararın zorlayıcı Sebep dışında yönetim tarafından ağırlaştırıldığının yargı yerince saptanması durumunda ağırlaşan, artan kısmı bakımından, kusuru göz önünde tutularak yönetimin tazminle Mesul tutulması gerekmektedir” denildi. Kararda yönetimin hangi durumlarda Mesul tutulacağı da şu sözlerle anlatıldı: “Örneğin, ülkemizin zelzele jenerasyonunda yer aldığı da gözetilmek suretiyle zelzele bölgesi olarak saptanan bir alanda idarece/idarelerce zelzele mevzuatına Müsait yapılaşma şartlarına muhalif olan taşınmazın ilgili yasal mevzuatı uyarınca Gerekli denetim-kontrolleri yapmayarak ve inşai faaliyetin durdurulmasına yahut sonlandırılmasına yönelik Gerekli önlemlerin alınmayarak (yapı tatil zaptı düzenlenmesi, yıkım kararı alınması vb.) inşai faaliyetine devam edilmesine ve tamamlanmasına göz yumulmuş olması, bu üzere yerlerde inşaat ruhsatı verilmesi, fay sınırının yapılaşmaya açılması, zelzeleye karşı dayanıksız yapılar ile Bayındırlık mevzuatına, plan, proje ve eklerine muhalif risk taşıyan yapıların ve bunların bulunduğu alanların tespiti ile bu Cin yapıların ve alanların zelzele yönetmeliklerine Müsait ve zelzele bölgesine Müsait yapılaşma şartlarını taşıyan kentsel dönüşüm projelerinin ve uygulamalarının yapılmaması, yaptırılmaması üzere durumlarda ilgili yönetimlerin zelzele sonucu bir bölgedeki doğan ziyandan kusurları oranında Mesul tutulacağı tabiidir”
Kusurları oranında Mesul tutuldular
Kararda, “Belediyeler, Etraf Şehircilik ve İklim Bakanlığı ile AFAD’ın maddelerin verdiği Çeşitli vazife ve yetkileri nedeniyle zelzele hassasiyeti olan bölgeye ait Ömür etraflarının zelzele afetinden korunması konusunda hukuksal sorumlulukları bulunduğuna” dikkat çekildi. Dava kapsamında yaptırılan eksper incelemesinde, Elazığ Belediye Başkanlığının “Proje ve uygulama konusundaki kontrol misyonlarının tam olarak yerine getirmemesinden Dolayı %20”, “Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nin Plan ve projelendirme konusundaki kontrol misyonlarının tam olarak yerine getirilmemesinden Dolayı %3”, “AFAD’ın Afet durumu ile ilgili Gerekli çalışmaların ve kontrollerin yapılmamasından Dolayı %2 oranında Mesul olduğunun” tespit edildiğine yer verildi.
Maddi ve manevi tazminat ödeyecekler
Kararın Sonuç kısmında, şu sözler kullanıldı:
“Davacıya ilişkin dava konusu taşınmazın Elazığ vilayetinde meydana gelen zelzeleler sonucunda davalı yönetimlerin hizmet kusuru nedeniyle yıkıldığı ve bu sebeple de anılan yönetimlerin davacının uğramış olduğu ziyanları tazminle yükümlü oldukları görülmekte olup; (…) davacının gerçek ziyanının ıslah dilekçesi ile de arttırılmak suretiyle dava bedeli haline gelen 23 bin 848 lira olduğu; ölçünün kusurları oranında davalı yönetimler tarafından davacıya ödenmesi, manevi tazminat açısından ise taşınmazının yıkılmasından duyulan elem ve ızdırap nedeniyle davacıya takdiren 2 bin lira manevi tazminatın tazmini gerektiği sonucuna varılmıştır”
Karar uyarınca, Elazığ Belediye Başkanlığı 20 bin 679, Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 3 bin 101, AFAD ise 2 bin 67 lira maddi ve manevi tazminat olmak üzere toplamda 25 bin 848 lira ödeyecek. Mahkemenin bu kararı 6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli gerçekleşen zelzelelerde meskenleri yıkılan depremzedeler tarafından de emsal niteliği taşıyor.
Yorum Yok