Merve Kara-Kaşka
BBC Türkçe
Seçim sonuçları şimdi netleşmese de ortaya çıkan tabloda “muhalefetin beklediği farkı atamadığını” söyleyen ABD’deki Berkeley Üniversitesi öğretim üyesi ve müellif Prof. Cihan Tuğal, bunun sebeplerini BBC Türkçe için kıymetlendirdi.
14 Mayıs Cumhurbaşkanlığı ve 28. Devre Milletvekili seçim sonuçlarında sona yanlışsız yaklaşılıyor.
Yüksek Seçim Heyeti (YSK) Lideri Ahmet Yener’in gece yarısında yaptığı nihayet açıklamaya nazaran Yurt içi sandıkların yüzde 89,97’si, Yurt dışı sandıkların yüzde 30,8’i açıldı.
Türkiye saatiyle 02:34 prestijiyle AA ve ANKA datalarında Cumhur İttifakı Adayı Recep Tayyip Erdoğan, millet İttifakı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu’na nazaran 5 puana yakın bir farkla önde görünüyor.
Adaylardan hiçbiri şimdi yüzde 50 oy oranını geçemedi.
Seçim sonuçları şimdi netleşmese de “muhalefetin beklediği farkı atamadığını” belirten ABD’deki Berkeley Üniversitesi öğretim üyesi ve muharrir Prof. Cihan Tuğal, bu beklentinin oluşumunda çok sağın kazanımlarının anketlere yansımamasının Değerli bir hissesi olduğunu söylüyor:
“Seçim sonuçları şimdi kesinleşmedi. Bir modül değişim olabileceği ihtimalini Bâtın tutarak şunu söyleyebiliriz, muhalefet beklediği farkı atamadı.
“Son günkü konuşmalara bakarsanız, hatta burada siyasetçilerin konuşmalarını da kast etmiyorum, muhalefet taraftarı Fazla nitelikli gazeteciler, akademisyenlerin bir kısmı Aleni Ara ayrım olacağını hatta yüzde 5’lerde bir ayrım olacağını söylüyordu.
“Bu beklentinin geçersiz olduğunu görüyoruz. Burada Aka bir yanılgı yapılmış, olası sonuçlar yanlış okunmuş. Hala muhalefet kaybetti ya da kazandı diyemeyiz lakin muhalefetin atacağı adımın abartıldığını görmüş olduk. “
‘Aşırı sağın kazanımları anketlere değil, sandığa yansıyor’
“Dikkatli olmamız gerekiyor zira bu, yalnızca Türkiye ile ilgili bir Sorun değil. Brezilya’da, Macaristan’da, Amerika’da da herkes kendi İç istikrarları yüzünden bu yanlışın yapıldığını düşünüyor. Dört farklı ülkenin dördünde de çok sağın kazanımları anketlere yansımıyor, sandığa yansıyor.
“Anketler YRP’nin kendi çapı göz önüne alınarak Aka bir oy sıçraması yaşamasını, MHP’deki yükselişi göremedi.”
Kesin olmayan sonuçlara nazaran YRP, TBMM’de 5 vekille temsil edilecek. YRP genel Lideri Fatih Erbakan, partisinin genel merkezinde yaptığı açıklamalarda partisinden 5 milletvekilinin Meclis’e girdiğini belirtti. AKP’nin İstanbul 2. bölge listesinde Milletvekili adayı olan Erbakan kendisinin de Milletvekili seçildiğini Anlatım etti.
Anadolu Ajansına nazaran YRP Türkiye genelinde 1,5 milyondan Çok oy aldı.
Peki YRP bu oy sıçramasını nasıl yaptı?
Prof. Tuğal “YRP’nin Amele kısmının oyunu aldığı söyleniyor” diyor ve ekliyor:
“Anketler görememesine Karşın Amele sınıfı çalışan, alandaki aktivist ve araştırmacılar bunu görüp söylüyordu lakin bunun sayı dayanağı yoktu.
“MHP üzere daha kapalı yapılara gelince bunu görmek imkansız hale geliyor. MHP’nin kendi içinde yaşanan cinayetin istikrarları MHP aleyhine değiştireceği düşünülürken bu cinayetin ya istikrarları etkilemediğini ya da MHP’yi düzgünce güçlendirdiğini görüyoruz.
“Dönemin genel yapısal özellikleri var, çok sağın yükselişini kışkırtan liberalizme merkez sağa merkez sola Fazla yer bırakmayan dinamikler var.
“Dört farklı coğrafyada buna Hindistan’ı da katarsak, bunların dünya çapında yaşandığı manasına geliyor.
“Amerika’nın dünya çapındaki hegemonik düşüşü var, dünya çapında bir kaos ortamı yaşandığı söylenebilir; liberal, hegemon olmayan merkezci tahlillere yaşama alanı kalmıyor. Bu da seçimlere teğet geçen bir şey üzere görünüyor.
‘Babacan’ın ve Davutoğlu’nun partilerinin oy oranı Fazla düşük Ancak vizyonları Altılı Masa’ya hakim’
Millet İttifakı, TBMM’de beklediği İskemle sayısına ulaşamadı.
Prof. Tuğal, CHP’nin millet İttifakı stratejisinin işlemediğini söylüyor:
“Bu strateji de işlemiyor. Altılı Masa’yı parti teşkilatı ve lider olarak CHP sürüklüyor.
“Ama kimin vizyonu sürüklüyor diye sorarsanız Özalcı, Davutoğlucu, Babacancı bir ufukla 6’lı Masa’nın yönetildiğini görüyorsunuz. Babacan’ın ve Davutoğlu’nun partilerinin oy oranı Fazla düşük Ancak vizyonları Altılı Masa’ya hakim.
“Ve daima şu hesapla yapılıyor bu; daima bir sağa kayış Mevcut biz de biraz sağa kayarsak bu kayan seçmeni toparlarız. Ama bu türlü olmuyor, merkezin içi boşalmaya devam ediyor.
“Sol buna karşı strateji geliştirmedikçe kendi seçmenini de kaybetmeye devam ediyor. Personel sınıfının Tüm umutları giderek daha Fazla YRP örneğinde gördüğümüz üzere çok sağda toparlanmaya başlıyor.
“İçi boşalan merkeze karşı soldan yükselebilecek bir reaksiyon, merkez solun stratejik yanlışlarından Dolayı sağdan yükseliyor.”
‘Hata Kürtler’den oy istemek değil; nihayet anda istemek’
Sağın bu yükselişine karşılık, Kılıçdaroğlu’nun HDP dayanağını alması seçmende nasıl karşılık buluyor?
Prof. Cihan Tuğal, bu soruyu şöyle yanıtlıyor:
“Bu, merkez solun stratejisinin modülü değil aslında, CHP açısından bir seçim taktiği. Seçime 2-3 hafta kala Kürtlerin oyu isteniyor. Kürtler ve sosyalist sol o oyu veriyor, Öbür devaları yok, zira Türkiye’yi ya CHP liderliğindeki merkez sağ yönetecek ya da çok sağ yönetecek.
“Bu, Amele sınıfı ve Kürtler açısından vahim bir seçenek. Elbette ki merkez sağ tercih edilmeli.
“Hata ne? Kürtlerden oy istemek değil; nihayet anda istemek. Senelerce Kürtleri dışlayıp, Hudut ötesi operasyonları destekleyip, hasebiyle ülkedeki milliyetçiliği destekleyip, Kürt siyasetçilerin mahpusa atılmasına göz yumup hatta ikinci dereceden buna takviye verip nihayet anda Kürtlerden oy isterseniz size milliyetçi reaksiyon de olur.
“Çünkü o milliyetçiliği kırmak için 20-25 yıldır, hatta daha geriye götürelim, SHP-HEP ayrışmasından itibaren SHP, CHP hiçbir şey yapmadı.
“Halkın daha da milliyetçileşmesine müsaade verildi, hatta bunu desteklediler.”
‘Bu milliyetçilikle uğraş edilmeden, yeni bir Amele sınıfı sınırı kurulmadan bu istikrarlar değişmeyecek’
Tuğal, bu yapısal meselelerin, seçimlerin ikinci cinse kalması durumunda iki hafta üzere bir kısa müddette Değerli sonuçlara yol açabileceğini söylüyor:
“Bir gecede değiştirilebilecek şeyler değil bunlar. Sinan Oğan’ın Fazla Aka tesiri olacağı varsayım ediyor. çok temkinli konuşmaya çalışıyorum. Diyelim ki tablo şu andaki üzere yüzde 5’lerde kaldı, Sinan Oğan Tüm seçimi belirleyecek. Muhalefete ‘daha Çok milliyetçileşmezseniz sizinle çalışmayacağım’ diyebilir.
“Kılıçdaroğlu birden teğe milliyetçi bir çıkış yaparsa bu sefer Kürtler dayanağını çeker mi? Orada istikrarlar süratli değişebilir, Kesin bir öngörü yapmak imkansız.
“Ama durumun bizi getirdiği nokta gösteriyor ki, bu milliyetçilikle uğraş edilmeden, yeni bir Amele sınıfı sınırı kurulmadan bu istikrarlar değişmeyecek.
“Sinan Oğan masraf oburu gelir, bu seçimi sabote edemese sonraki süreci eder. 6’lı Masa diyelim ki iktidara geldi oyun orada bitmeyecek ki…
“Sinan Oğan gibiler, AKP ve MHP içeriden sabote edecekler 6’lı Masa’yı. UYGUN Parti her seferinde ‘Kürtlere daha Çok Ödün verirseniz ben buradan çekilirim’ diye tehdit edecek 6’lı Masa’yı.
“Bunların hepsiyle başa çıkabilecek Fazla genel bir perspektif değişikliği gerekiyor. ‘Evet biz bundan sonra Kürtler’i kabul edeceğiz’ diye bir açıklamayla da olmuyor. Zira Kürtler’e hakikat bir açılımın CHP’ye Fazla seçmen kaybettireceği Fazla açık. CHP’nin o seçmeni Öbür biçimlerde kazanmanın yolunu bulması lazım.”
‘Soğan satın alamayan seçmen niye YRP’ye sarfiyat de CHP’ye gitmez?’
“Bunun nedeni de Fazla açık. CHP Tüm bu dinamikleri görüp, 2017-2018 civarında Amele sınıfına daha Fazla dayanan bir stratejiyi kıymetlendirdi, düşündü. Lakin partiyi bu tarafta itmeye çalışan akademisyenler, aktivistler bir halde marjinalize edildi.
“Ve parti eski çizgisinde kaldı. Çaba buradan verilmeli, yesyeni bir ufuk çizilmeli ki, Kürtlerden oy istenince bu kadar çok reaksiyon olmasın. Seçimin buna indirgenmemesi lazım.
“Elbette CHP’nin ve solun, Kürtlerin Türkiye’nin daha kabul edilebilir bir modülü haline gelmesi için gayret etmesi lazım, fakat ufkunuzu bununla sınırlarsanız da bir yere gidemezsiniz.
“Her şeyin yine tanımlanması lazım. Partilerin üzerindeki orta Sınıf ve kapital hakimiyetinin kırılması ve daha Amele sınıfına dayanan bir çizginin kurulması gerekiyor.
“Yoksa merkez çöktükçe çok sağa mahkum oluruz.
“AKP hala Fazla örgütlü bir parti ancak insanların soğan satın alamaması bir yerden patlayacaktı. lakin soğandan Dolayı AKP’den kaçan insanların neden sola gitmediğine bakmak lazım.
“Türkiye’nin Varlıklı bir Öbür geleneği var, sosyalist sol geleneği var. İrili ufaklı düzinelerce yapı, sonuçlar bu formda katılaşırsa, neden mevzi kazanamıyor diye sormak gerekiyor”
‘Çok daha geniş bir blok kurulması lazım ki bu, CHP üzerinde bir baskı oluşturulabilsin’
Anadolu Ajansı’nın aktardığı nihayet bilgilere nazaran; TİP, Hatay’dan 1, İstanbul’dan 3 Milletvekili çıkardı.
TİP 28. Devre Milletvekili seçimlerinde Sera Kadıgil, Erkan Baş, Ahmet Şık ve Can Atalay olmak üzere 4 Milletvekili çıkardı.
Prof. Tuğal “TİP Kıymetli bir çıkış yaptı, Cumhuriyetçi, çevreci, kent hakları açısından Değerli şeyler söyledi” diyor ve ekliyor:
“Solun bütün bunları söylemesi gerekiyor. O açıdan TİP’in çıkışı değerli. Hatay’dan seçilen İsim Can Atalay bu sorunları Sınıf sorunlarıyla birleştiren bir isim. Bu türlü bir ismin Meclis’te olması Fazla olumlu.
“TİP’in ya da Öbür bir yapının bunu yıllardır örüyor olduğunu söyleyemeyiz. TİP daha Fazla sol cumhuriyetçilik sıkıntısına yaslandı. çok Önemli bir Amele sınıfı örgütlenmesine gitmemeyi tercih etti. Onu da biraz teorik tartışmalarla kapatmaya çalıştılar. Orta sınıfın da işçi Amele sınıfı olduğu üzere bir münakaşa başlatıldı.
“Bunun orta sınıfa dayanan bir strateji olduğu açık. Klasik Amele sınıfına dayanan, alt proleter kısımlara dayanan parti HDP ve etrafındaki sol gelenekler olmaya devam etti. Seçimlerden evvelki yanlışlardan biri de bunların kamuoyunu soğutacak halde hengame etmeleri oldu.
“Bu Fazla dönemsel bir şey lakin daha uzun vadede yapılara düşen misyonlar. CHP’yi sola çekecekse bu yapılar çekecek. Bunların taban örgütlenmesi daha sağlam. Bu ufukların birleştirilmesi gerekiyor, iki başka devinim olarak yürümesi sağlıklı değil.
“Bütün işçi orta sınıflarla, Amele sınıfını ve onunla Etraf sorununu, bayan sorununu kent hakkını, Kürt sorununu birleştirecek Fazla daha geniş bir blok kurulması lazım. Ki bu CHP üzerinde bir baskı oluşturulabilsin.
“Yoksa CHP zaten bu türlü bir yere yönelmez. Taban örgütlenmesi burada daha Ehemmiyet kazanıyor. Örgütlenme hayli CHP, 90’ların ortalarından beri girdiği sınırdan lakin uzaklaşmaya başlar. “
Yorum Yok