Uluslararası Af Örgütü Avrupa Bölgesel Direktörü Nils Muižnieks ve Memleketler arası Af Örgütü Avrupa Kurulu üst seviye temsilcisi Rita Patricio, Avrupa’nın en üst insan hakları örgütü olan Avrupa Konseyi ‘nin toplantısı öncesi kaleme aldıkları yazıda, başkanlara “Türkiye ile kabahat paydaşlığı nihayet bulmalı” bildirisi verdi. Af Örgütü’nden yetkililer, kaleme aldıkları yazıda “ Türkiye yetkilileri, Avrupa Kurulu üyeliğinin getirdiği Temel insan hakları yükümlülüklerini yerine getirmekte açıkça başarısız oluyor.” sözlerini kullandı.
Reykjavik’te toplanan Avrupa Kurulu tepesi öncesinde Milletlerarası Af Örgütü Avrupa Bölgesel Direktörü Nils Muižnieks ve Milletlerarası Af Örgütü Avrupa Kurulu üst seviye temsilcisi Rita Patricio POLITICO için kaleme aldı.
Yazıda, Avrupa Kurulu önderlerine yapılan davette Türkiye’nin uzun müddettir insan haklarında geriye gittiği, sivil toplumun baskı altında olduğu ve İstanbul Sözleşmesi’nden çekildiği vurgulandı.
Yazının tamamı şu halde:
Avrupa’nın en üst insan hakları örgütü olan Avrupa Kurulu üyesi 46 ülkenin devlet liderleri, kurulun kurulduğu 1949’dan bu yana dördüncü Kez toplandı. Yani 74 yılda yalnızca dört toplantı. Avrupa’nın insan hakları krizi ve kıtada devam eden geniş kapsamlı bir savaşın içinden geçtiği bir devirde bu Doruk hayati Ehemmiyet taşıyor.
2005’te İstanbul Mukavelesi’nin temeli atılmıştı
2005’teki nihayet devlet liderleri toplantısı “bölen hudutlar olmadan Tüm halinde bir Avrupa’yı kurma” ve “daha insancıl ve kapsayıcı bir Avrupa” kelamı vermiş, hatta bayana karşı şiddetle çabaya ait İstanbul Sözleşmesi’nin temeli atılmıştı. Bu yılki toplantı ise Üye ülkelerin “insan haklarına bağlılığını yine tesis etme” fırsatı olarak tasarlandı.
Geçen Yıl Rusya’nın, Ukrayna’yı geniş çaplı işgalini başlattıktan sonra kitlesel ölçekte ağır insan hakları ihlalleri işlediği gerekçesiyle Avrupa Konseyi’nden çıkartıldığı düşünüldüğünde toplantı gerçek bir vakitte yapılıyor. Fakat Avrupa Kurulu yüzünü geleceğe dönmeden Evvel Rusya’nın yasal yükümlülüklerini uzun müddettir hiçe sayma tutumuyla başa çıkmaktaki başarısızlığından ders çıkarmadığı surece, bu “insan haklarına bağlılığı yine tesis etme” hedefi inandırıcı olmayacaktır.
Geriye dönüp bakıldığında, blok, Moskova silahlı güçlerini Çeçenistan’da şiddetli bir savaşa soktuğunda, Gürcistan’la savaştığında, Kırım’ı işgal ettiğinde ve ülke içinde sivil toplumu bastırdığında insan haklarındaki gerilemeyi durdurmak için hiçbir adım atmayarak Rusya’yla cürüm iştiraki yaptı. Buna karşılık, yakın bir vakitte Rusya’yı Ukrayna’ya saldırısından sonra Konsey’den çıkartmak biçimindeki daha kararlı müdahalesi, Avrupa’nın, Avrupa Konseyi’nin kurucu özündeki insan haklarına bağlılığı tekrar tesis edeceği istikametinde ümit verdi.
“Konsey’in Türkiye ile cürüm paydaşlığı nihayet bulmalı”
Söz konusu, uzun müddettir insan haklarında geriye hakikat giden, sivil topluma baskı yapan, Strazburg Mahkemesi’nin bağlayıcı kararlarını görmezden gelen ve İstanbul Sözleşmesi’nden çekilen Türkiye olduğunda da cürüm iştiraki nihayet bulmalı. Türkiye yetkilileri, Avrupa Kurulu üyeliğinin getirdiği Temel insan hakları yükümlülüklerini yerine getirmekte açıkça başarısız oluyor.
Söz konusu, uzun müddettir insan haklarında geriye gerçek giden, sivil topluma baskı yapan, Strazburg Mahkemesi’nin bağlayıcı kararlarını görmezden gelen ve İstanbul Sözleşmesi’nden çekilen Türkiye olduğunda da hata paydaşlığı nihayet bulmalı. Türkiye yetkilileri, Avrupa Kurulu üyeliğinin getirdiği Temel insan hakları yükümlülüklerini yerine getirmekte açıkça başarısız oluyor.
“Zirve gündeminde yer Meydan unsurlardan biri de Kavala’nın durumu”
Zirve gündeminde yer Meydan hususlardan biri çarpıcı bir biçimde, 2022 ve 2019’da derhal hür bırakılması gerektiğine hükmeden Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına Karşın 2017’den beri haksız yere cezaevinde tutulan niyet mahkumu ve insan hakları savunucusu Osman Kavala’nın durumu. Türkiye yetkilileri Kavala’yı hür bırakmak yerine farklı davalarda gülünç suçlamalarla yargılayarak ömür uzunluğu mahpus cezasına mahkum etti ve bu yolla Türkiye’deki bütün insan hakları savunucularına caydırıcı bir bildiri iletti.
Çalışma arkadaşımız, Milletlerarası Af Örgütü Türkiye Şubesi’nin eski başkanı Taner Kılıç bir yıldan uzun müddet keyfi olarak cezaevinde tutuldu. Şu Lahza cezaevinde değilse de insan hakları çalışmaları nedeniyle tutuklu yargılanmasını mahkum eden AİHM kararına karşın, geçen Yıl Yargıtay tarafından mahkumiyetinin bozulmasının akabinde hâlâ terörle uğraş kapsamındaki suçlamalarla yeni bir soruşturma ihtimaliyle karşı karşıya bulunuyor.
Avrupa Konseyi’nin, Üye devletlerin Kurul kurallarına hürmet göstermekteki başarısızlığını ele alma teknikleri güçlendirilmelidir. Mahkemenin yetkisine Saha okunması, Özellikle de Osman Kavala davasında olduğu üzere bir ihlal prosedürünün akabinde bağlayıcı bir karara hürmet gösterilmemesi başlı başına dorukta ve yıllık bakanlar konseyi toplantılarında tartışılmalıdır.
Gözlemci kuruluşların ve İnsan Hakları Komiserinin ülkeleri izlemek, gerektiğinde kınamak ve hak ihlallerine ve süregelen cezasızlığa nihayet vermeye çalışmak konusunda Daima davetiyeleri olmalıdır.
Siyasette ekseriyetle Fazla kelam az hareket getirir. İklim acil durumu bu gerçeğin en berrak örneğidir. Aka oranda Avrupa’nın Sebep olduğu iklim krizi tıpkı vakitte bir insan hakları krizini de kalıcı hale getirdiği için Avrupa Kurulu burada kilit bir role sahip. Memleketler arası Af Örgütü sağlıklı ve sürdürülebilir bir etrafta yaşama hakkının tanınması için bağlayıcı bir yasal çerçeve oluşturulmasını ve siyaset tavsiyeleri hazırlamak ve ülkelerin Ahenk seviyesini izlemek üzere Müstakil uzmanlardan oluşan bir kurul kurulmasını öneriyor. Ama görünüşe nazaran bu cinste teşebbüslere yönelik yasal ve mali itirazlar galip geliyor.
Uluslararası Af Örgütü sağlıklı ve sürdürülebilir bir etrafta yaşama hakkının tanınması için bağlayıcı bir yasal çerçeve oluşturulmasını ve siyaset tavsiyeleri hazırlamak ve ülkelerin Ahenk seviyesini izlemek üzere Müstakil uzmanlardan oluşan bir komite kurulmasını öneriyor.
İklim acil durumuyla ilgili adım atılmaması, gençler başta olmak üzere binlerce kişiyi barışçıl protestolara ve hükümetlere baskı yapmaya itiyor. Öte yandan, bölge genelinde seslerini yükseltmeye ve insan hakları ihlallerine karşı koymaya kararlı aktivistler, gazeteciler ve sivil cemiyet örgütlerine artan kısıtlamalar getiriliyor. Tepe, söz, barışçıl toplanma ve örgütlenme özgürlüğü haklarının herkes için faal biçimde garanti altına alınmasını sağlamayı taahhüt etmelidir.
Ukrayna’da Cenk hatalarına maruz kalan Fazla sayıda insanın, Rusya’nın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraf olmaktan çıktığı Eylül 2022’den Evvel kendilerine karşı işlenen ağır insan hakları ihlallerinden dolayı hakikat, eşitlik ve tazminat talebiyle AİHM’e başvurması bekleniyor. AİHM’e bu davalarla ilgilenebilmesi için ek kaynaklar sağlanmalıdır.
Reykjavik Tepesi, Rusya’nın iğrenç savaşına karşı seferber olabildiği halde Öbür yerlerde göçmenlerin ve mültecilerin çaresizliğine karşı tüyler ürpertici bir kayıtsızlık sergileyen ve insan hakları savunucularının Temel özgürlüklerini kısıtlayan Avrupa’nın vicdanının sembolü olacak.
“İnsan haklarına bağlılığı tekrar tesis etmenin” uygulamada ne manaya geldiğine karar vermek Üye devletlerin sorumluluğundadır. Reykjavik Tepesi, Rusya’nın iğrenç savaşına karşı seferber olabildiği halde Öbür yerlerde göçmenlerin ve mültecilerin çaresizliğine karşı tüyler ürpertici bir kayıtsızlık sergileyen ve insan hakları savunucularının Temel özgürlüklerini kısıtlayan Avrupa’nın vicdanının sembolü olacak. Avrupa’da insan haklarının doruktan faydalanıp faydalanmayacağı; iştirakçilerin siyasi taahhütlerine, bunları yerine getirip getirmediklerine yahut nasıl yerine getirdiklerine bağlı olacaktır.”
Yorum Yok