Bundan 26 Yıl Evvel meydana gelen ve bugün de hala tartışılmaya devam eden bir trafik kazası, Türkiye’nin yakın tarihi açısından dönüm noktası kabul ediliyor.
Balıkesir’in Susurluk ilçesinde 1996 yılında dört kişiyi taşıyan bir Mercedes araba, akaryakıt istasyonundan çıkmakta olan bir kamyona çarptı. Arabadaki üç şahıs ömrünü yitirdi, bir şahıs sağ kurtuldu.
Normal kurallar altında tahminen de gazetelerin yalnızca üçüncü sayfalarında kendine yer bulacak olan bu olay, aracın içindekilerin kimliği nedeniyle Türkiye’de “derin devlet” kavramının gün yüzüne çıkmasına ve bugün bile hala tesirlerinin yaşandığı bir periyodun başlamasına neden oldu.
Gerek kaza öncesinde hazırlanan lakin sonrasında kamuoyuyla paylaşılan gerekse de kaza sonrası yapılan araştırmaların sonuçlarında, devletin içerisinde uzun yıllardır bir “çetenin Mevcut olduğu” ve Özellikle 1990’larda PKK ile gayret için oluşturulan Özel ünitelerin vakitle faili meçhul cinayetler, mafya hesaplaşmaları ve uyuşturucu kaçakçılığı üzere bir sıra suça bulaşan bir yapıya dönüştüğü istikametinde bulgular elde edildi.
Susurluk kazası neden yakın tarihin en Kıymetli olaylarından birisi ve kazayla Birlikte neler tartışılmaya başlandı?
Kaza nasıl oldu, araçta kimler vardı?
Susurluk’ta seyir halindeki bir araba, 3 Kasım 1996’da akaryakıt istasyonundan çıkmakta olan bir kamyonun altında kaldı.
Aracın içinde bulunan eski güvenlik Müdür Yardımcısı Hüseyin Kocadağ, Gonca Us ve Mehmet Özbay Hadise yerinde hayatını kaybetti. Periyodun Hakikat Yol Partisi Şanlıurfa Milletvekili Sedat nahiye ise yaralı kurtuldu.
Olayın Çabucak akabinde Mehmet Özbay kimliğini taşıyan kişinin birçok hatadan Milletlerarası Polis Teşkilatı (Interpol) tarafından aranan Abdullah Çatlı olduğu anlaşıldı. Böylelikle bu olayı, Yalın bir trafik kazası olmaktan çıkaran bir süreç başladı.
Zira Çatlı, Özellikle 1970’lerdeki bir sıra karanlık olayla temaslı olduğu sav edilen bir isimdi.
Çatlı, 1 Şubat 1979’daki Abdi İpekçi Suikastı, Papa İkinci Jean Paul Suikastı’nın faili Mehmet Ali Ağca’nın Maltepe Cezaevi’nden kaçırılması, 11 Temmuz 1978’de Doç. Dr. Bedrettin Cömert’in öldürülmesi ve tarihe “Bahçelievler Katliamı” olarak geçen Ekim 1978’de Türkiye Emekçi Partisi’nden yedi öğrencinin öldürülmesi üzere olaylarla ilgili olarak aranıyordu.
Otomobili kullanan ve kaza anında hayatını kaybeden bir öteki İsim Hüseyin Kocadağ da daha Evvel meslekten ihraç edilmiş fakat mahkeme kararıyla Geri dönmüş ve Devre periyot kimi organize kabahat örgütleri ile irtibatları hakkında Türlü savlar ortaya atılmış bir isimdi.
Sedat nahiye da Şanlıurfa’nın Siverek ilçesinde tartısı olan “Bucak aşireti”nin önderi olarak biliniyordu. Bu aşirete bağlı korucular da 1990’lı yıllarda PKK ile uğraşta kolluk güçlerinin yanında yer Meydan kümeler ortasında yer alıyordu.
Otomobilin içindeki bireylerin kimliği, kazayla Bir arada “mafya-siyaset-devlet” üçgeninde, aslında öncesinde de konuşulan lakin ispatlanamayan bir sıra karmaşık fakat karanlık münasebetin su yüzüne çıkmasına yol açtı.
Bu bağlantılar ağı bugün de hala tartışmaların odağında bulunuyor.
Kaza sonrası neler yaşandı?
Susurluk kazası ve akabinde ortaya çıkan alakalar ağı, uzunca bir mühlet gazetelerin manşetlerini, televizyonlardaki haberleri ve hem siyasetin hem de kamuoyunun gündemini meşgul etti.
Kamuoyunda oluşan infial sonucunda, bu ilgilerin açığa çıkarılması, devlet içerisinde yasadışı faaliyetlerde bulunan bir yapının olduğu tezlerinin araştırılması ve hatalıların cezalandırılması talebiyle “Sürekli Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık Eylemi” başlatıldı.
Şubat 1997’de sivil cemiyet kuruluşlarının teşebbüsüyle başlatılan aksiyonlar kapsamında saat 21.00’de ışıkların bir dakika boyunca açılıp kapatılması öngörülüyordu. Daha sonra yürüyüş üzere Öbür kitlesel aksiyonlar de düzenlendi.
Ayrıca Türkiye Aka millet Meclisi’nde (TBMM) Susurluk Araştırma Kurulu kuruldu.
Yapılan araştırmalar, bu karmaşık ve karanlık bağların merkezine devrin İçişleri Bakanı Mehmet Ağar’ı oturtmaya başladı.
Ağar, kazadan kısa bir müddet sonra vazifesinden istifa etti. İstanbul Devlet Emniyet Mahkemesi (DGM) Savcılığı, Ağar ve nahiye hakkında dokunulmazlıklarının kaldırılması istemiyle fezleke hazırladı. Dokunulmazlıkları kaldırılan iki İsim hakkında “cürüm işlemek için çete kurmak, hakkında yakalama ve tevkif müzakeresi bulunan bireyleri yetkili mercilere haber vermemek ve misyonu berbata kullanmak” suçlamalarıyla iddianame hazırlandı ve dava açıldı.
Ağar, 1998 yılında DGM’de sanık sıfatıyla Anlatım verdi. Üç saat süren tabirinde birçok soruyu “devlet sırrı” olduğu gerekçesiyle yanıtlamadı ve davaya bahis birçok olayın yaşandığı tarihte bakan olduğu gerekçesiyle lakin Büyük Divan’da yargılanabileceğini savundu.
DGM, Evvel “görevsizlik” kararı verdi. Lakin bu karar Yargıtay tarafından bozuldu. Bunun üzerine DGM bu Sefer “yargılanmanın durdurulmasına” hükmetti.
TBMM Soruşturma Komitesi da Ağar’ın Aziz Divan’a sevkine gerek olmadığına karar verdi. Böylelikle bu kademede Ağar hakkında Susurluk ilişkili yargı süreçleri de sona ermiş oldu.
Ta ki 2011 yılına kadar. Bu Sefer Ankara özel Yetkili 11’inci Ağır Ceza Mahkemesi, hakkında “suç örgütü yöneticisi” olduğu savıyla açılan davada Ağar’ı beş Yıl mahpus cezasına çarptırılmasına hükmetti. Ağar, Aydın’da bulunan cezaevinde 1 Yıl 4 gün yattıktan sonra kontrollü hürlükle tahliye edildi.
Devletin raporlarında neler yazıldı?
Mafya-emniyet-devlet üçgeninde Mevcut olduğu sav edilen ilgilerle ilgili tezler her ne kadar Susurluk kazası ile gündeme gelmiş olsa da devletin kimi makamları tarafından Fazla öncesinden kayıtlara geçirilmişti.
Ayrıca Susurluk kazası sonrasında da hazırlanan Fazla sayıda rapor ve araştırmada da birçok Değerli bulgu yer alıyor. Toplamı binlerce sayfayı bulan bu rapor ve araştırmalar, bugün de devam eden tartışmalar için Değerli birer kaynak niteliği taşıyor.
Bu raporlarda, yer Meydan bulgular devletin içerisinde uzun yıllardır bir “çetenin varlığına” ve Özellikle 1990’larda PKK ile gayret için oluşturulan Özel ünitelerin vakitle faili meçhul cinayetler, mafya hesaplaşmaları ve uyuşturucu kaçakçılığı üzere bir sıra suça bulaşan bir yapıya dönüştüğüne işaret ediyor.
Bugüne kadar Türkiye’de “derin devlet” olarak isimlendirilen yapılanmayla ilgili belirli başlı raporlar şunlar:
Birinci MİT Raporu: Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) tarafından 1988 yılında hazırlandı. Devrin Cumhurbaşkanı Turgut Özal’a sunulan bu raporda “yeraltı dünyası, polis ve halk görevlileri” ortasındaki kontağa ait bulgular yer alıyordu. 23 sayfalık raporda, kabahat örgütlerinin Özal’a karşı siyasi arenada teşebbüslerde bulunduğu, devrin İstanbul güvenlik Müdürü Ünal Erkan ve İstanbul güvenlik Müdür Yardımcısı Mehmet Ağar’ın “yeraltı dünyasıyla alakaları olduğu” tez ediliyordu. Bu raporun basına sızmasının akabinde raporu kaleme Meydan Mehmet Eymür ve istihbaratçı Hiram Abas vazifelerini bıraktı.
İkinci MİT Raporu: İlk rapor nedeniyle vazifesinden ayrılmak zorunda kalan Eymür, 1995 yılında MİT’e Kontrterör Daire Lideri olarak Geri döndü. Bu devirde, ikinci MİT raporunu kaleme aldı. Raporda, PKK ve kimi sol örgütlerle çaba etme “kisvesi altında” başta Çatlı olmak üzere Haluk Kırcı, Sami Güzelden ve Yaşar Öz üzere haklarında cinayet ve uyuşturucu kaçaklığı üzere bir sıra suçlama bulunan isimlerle bir örgüt oluşturduğu argüman edildi. şark Perinçek tarafından Eylül 1996’da, yani Susurluk kazasından yaklaşık 1,5 ay Evvel düzenlenen bir basın toplantısıyla kamuoyuna açıklanan raporda, şu argümanlar ortaya atıldı:
“Emniyet genel Müdürlüğü’nce PKK ve Dev Sol’a karşı faaliyetler için kullanılıyor imgesi ile Özel bir kabahat grubu teşkil edilmiştir. Tehdit, gasp, haraç, uyuşturucu kaçakçılığı, cinayet üzere cürümlerin içinde olan bu Küme çoklukla eski davacılardan teşekkül etmiştir. Küme direkt güvenlik genel Müdürü Mehmet Ağar’a bağlı olup, güvenlik genel Müdür Müşaviri Korkut Eken tarafından sevk ve yönetim edilmektedir. Küme üyelerine güvenlik genel Müdürlüğü’nce ‘Polis’ hüviyeti ve ‘Yeşil Pasaport’ verilmiştir. Bahsi geçen küme, teröristlere karşı faaliyetlerde bulunma görünümünde Almanya, Hollanda, Belçika, Macaristan ve Azerbaycan’a gidip gelmekte, uyuşturucu kaçakçılığı yapmaktadırlar.”
Kazadan Evvel yayımlanan bu rapordaki argümanlar daha sonra hem Başbakanlık Teftiş Heyeti Lideri Kutlu Cenk hem de TBMM Susurluk Araştırma Kurulu’nun çalışmalarında ayrıntılı bir formda incelendi.
Üçüncü MİT Raporu: Susurluk kazasının akabinde periyodun MİT Müsteşarı Sönmez Köksal tarafından 17 Kasım 1996’da Başbakan Necmettin Erbakan’a “Kişiye Özel” olarak gönderildi. Susurluk sonrası TBMM Araştırma Komitesi bu raporu talep etmiş lakin gönderilmemişti. Ekleriyle Bir arada 223 sayfayı bulan bu raporun tam metni lakin 2013 yılında yayımlanan bir kitapla gün yüzüne çıktı. Raporda devlet içerisinde “Çiller cürüm örgütü” isminde Tansu Çiller’in desteklediği bir oluşumun varlığı ve bunun birtakım yasadışı işlere bulaştığı istikametinde ortaya atılmış olan bir sıra sav incelendi. Raporun Sonuç kısmında Susurluk olayıyla Birlikte ortaya çıkan kimi hususlar şöyle sıralandı:
-Devletin içinde denetimsiz güçlerin varlığını,
-Bu güçlerin devletin gereksinimleri dışında da kimi istenmeyen faaliyetlere yönelebildiğini,
-Güvenlik kuvvetlerinin resmi güçler dışında kimi ögeleri da devlet vazifesi ismi altında kullandıklarını,
-Devletin birtakım evraklarının (Pasaport vs.) gayri yasal ögelere verilebildiğini,
-Devletin birebir kuruluşu içinde, farklı anlayışta olanların birbirleri ile devletin imkanlarını kullanarak gayret edebildiklerini,
-İstihbaratta ve örtülü operasyonlarda çokbaşlılığın bulunduğunu, merkezi denetimin kâfi olmadığını,
-Gizlilik taşıması gereken devlet dokümanlarının yahut faaliyetlerinin dahi basitçe açıklanabildiğini, tartışılabildiğini,
Kontrolsüz güçlerin, kimi siyasi güçlerce yahut bireylerce desteklendiğini,
-Devlet ismine yapıldığı öne sürülen işlerde dahi Aka ölçülerde maddi çıkarların Laf konusu olduğunu (A. Çatlı’nın şirketleri ve mal varlığı gibi) gösterecek nitelikte emarelerin çıkmasına neden olmuştur.”
Raporda Susurluk kazasıyla başlayan tartışmaları “sona erdirecek yahut en azından sonlandıracak hukuksal ve idari kovuşturmaların hızla sonuçlandırılmasında” fayda olduğu belirtildi.
Kutlu Cenk raporu: Bu rapor da 1998 yılında Başbakan keyifli Yılmaz’ın talebiyle hazırlandı. Başbakanlık Teftiş Heyeti Lideri Kutlu Savaş’ın hazırladığı ve ekleriyle Bir arada 240 sayfayı bulan raporda Susurluk kazası sonrası ortaya çıkan argümanlar mercek altına alındı. Raporda, Susurluk kazası sorununun “bir Tüm ve olaylar zincirinden ibaret” olduğu belirtildi. Raporda, suikast ve bombalama üzere bir sıra faili meçhul olayların Susurluk kazası sonrası “adeta bıçakla kesilir üzere durduğuna” dikkat çekildi. Bu raporda güvenlik genel Müdürlüğü ve Jandarma içerisinde PKK ile çaba için oluşturulan birtakım kümelerin vakitle suça bulaştığı istikametinde değerlendirmelere yer verildi. halk kurumlarının bilgi vermede istekli ve istekli olmadığına dikkat çekilen raporda, güvenlik genel Müdürlüğü’nün “çete oluşumlarına karşı genel bir gayrete sevk edilmesi” gerektiği vurgulandı.
TBMM Susurluk Araştırma Kurulu Raporu: Kazanın akabinde TBMM’de bir araştırma kurulu kuruldu ve bu komite dört aylık bir çalışmanın akabinde bir rapor yayımladı. Raporda, devletin içinde “yuvalanan çeteler” olduğu belirtilirken, birtakım devlet kurumlarının da bu yapıları desteklediği sonucuns varıldı. Raporun kıymetlendirme kısmında şu sözlere yer verildi:
“Bütün bu gelişmeler sonucunda, çağdaş manada hukuk devleti olma yapısından uzaklaşılmış ve devlet içinden de yandaşlar, işbirlikçileri olan yasadışı güçler oluşumuna ve bu güçlerin yasal olmayan formda üstte belirtilen alanlardan Aka çıkarlar sağlamalarına İmkan sağlanmıştır. Bu örgütler hedeflerine ulaşmak için, her türlü yasadışı faaliyeti (tehdit, adam öldürme, haraç, v.s) yapar hale gelmiştir. Olayların üzerine gidecek devlet vazifelilerinin (güvenlik güçleri, isimli merciler) ve vatandaşların (şikayet, şahitlik şeklinde) güvenliği gereğince sağlanamamış ve sözkonusu yasal olmayan güçler her türlü yasal olmayan işlerini çarçabuk yapar hale getirilmiştir. Bu durum vatandaşın devlete olan inancını Olumsuz istikamette etkilemiştir. Olayların bu formda gelişmesinde, devletimiz ismine halk görevlilerince yapılan bir kısım süreçlerin devlet sırrı kavramı altında saklanması tesirli olmuştur. Buna, Korkut Eken’in ‘Silahları nereye verdiğimi söyleyemem. Zira devlet sırrıdır’ demesi bir Örnek oluşturmaktadır.”
Mehmet Ağar ve yaklaşık 50 yıldır ‘devlet adına’ yapılanların hikayesi
Mehmet Ağar’ın sanıkları ortasında olduğu Ankara JİTEM Davası’nda alınan beraat kararlarının bozulduğu ortaya çıktı
Kayıp silahlar sorunu nedir?
TBMM Araştırma Kurulu’nun raporunda da bahsi geçen silahlar konusu da Susurluk kazasıyla Birlikte gündeme gelen lakin hala tam olarak aydınlatılamamış bahislerin en değerlileri ortasında yer alıyor.
Susurluk’ta kaza yapan araçta bir adet Beretta marka silah ve susturucu bulundu. Yapılan incelemelerde bu silahın güvenlik genel Müdürlüğü envanterinde göründüğü ortaya çıktı.
İnceleme derinleştirildikçe İsrail tarafından güvenlik genel Müdürlüğü’ne hibe edilen Uzi ve Beretta marka yaklaşık 30 silahın Fazla Aka bir kısmının kayıp olduğu anlaşıldı.
Yapılan balistik incelemeler, kayıp silahların markasıyla örtüşen silahların 1990’lı yıllardaki kimi suikastlarda kullanıldığını gösterdi.
Yargılama süreçlerinde İsrail’den hibe olarak alınan Uzi ve Beretta marka yaklaşık 30 silahın o Devre özel Harekat Daire Başkanlığı’na verildiği ortaya çıktı.
Ancak güvenlik genel Müdürlüğü, resmi yazışmalarda bu silahların envanterinde yer almadığını bildirdi.
Kayıp silahlar konusu, 2010’ların başındaki Ergenekon ve Balyoz soruşturmalarında da gündeme geldi. O Devre bu silahlar için birtakım yerlerde hafriyat çalışmaları yapıldı lakin silahlar bulunamadı.
Ağar, 2012 yılında TBMM vuruş ve Muhtıraları Araştırma Komitesi’ne o Devre kaldığı Aydın Yenipazar Cezaevi’nde bir Anlatım verdi.
Ağar silahlarla ilgili, “O silahlar Başbakanlık’tan direkt müsaadeyle alındı. Terörle çaba için gerekliydi. Bunların kaydı tutulmaz. Her devlet bu Cin şeyleri yapar. Bu Cin silah alımları her devlette olur” dedi.
Silahların akıbeti hala netlik kazanmış değil.
Yorum Yok