Asya Robins
BBC Türkçe
14 Mayıs’ta yapılacak Cumhurbaşkanlığı ve 28. Devre Milletvekili genel Seçimi için Geri sayım sürerken gençlerin ve Özellikle birinci Defa oy kullanacakların ne istikamette tercih yapacağı merak ediliyor.
Yüksek Seçim Konseyi (YSK) datalarına nazaran 14 Mayıs’ta yaklaşık 5 milyon şahıs birinci kere oy kullanacak.
Cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci çeşide kalması halinde buna ilaveten 18 yaşına girecek 47 bin şahıs daha oy kullanacak.
Genç kuşakların bu süreçte haberlerini nereden aldığı, siyasi tercihlerini nasıl formüle ettiği ve toplumsal medyanın karar Eda tarafında ne kadar tesirli olduğu sıkça tartışılıyor.
Araştırmalar, gençlerin klâsik medya diye Tanım edilen gazete ve televizyondan uzaklaştığını, haberleri takip etmekten de genel olarak kaçındığını gösteriyor.
Türkiye iç 46 ülkede 93 bin kişinin katıldığı Reuters Enstitüsü’nün 2022 Dijital Haber Raporu’na nazaran 18-24 ıslak ortası gençler, çoklukla toplumsal medya platformları aracılığıyla haber tüketiyor, sadece yüzde 23’ü haber uygulamalarını yahut web sitelerini kullanıyor.
Türkiye özelinde dataların de yer aldığı çalışmada, toplumsal medyanın birinci kere haber kaynağı olarak televizyonun önüne geçtiği belirtiliyor, gençlerin birçoğunun ise Facebook’tan uzaklaşarak YouTube, Instagram ve TikTok’a yöneldiği tespit ediliyor.
BBC Türkçe’ye konuşan ve Türkiye’de toplumsal medyayı yakından takip eden uzmanlar ve gazeteciler, siyasetçilerin seçim kampanyalarını sokaktan toplumsal medyaya yönlendirdiğini; afiş, müzikli seçim araçları ve mitinglerin yerini İçten yahut eğlenceli olmayı hedefleyen görüntü ve yazılı bildirilerin aldığını söylüyor.
Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu’nun meskeninin mutfağından yayımladığı konuşmalar, Memleket Partisi’nin cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce’nin popülerleşen dansı ve TikTok’ta neredeyse 1 milyon takipçisi olan Türkiye Değişim Partisi genel Lideri Mustafa Sarıgül’ün gündem mevzularını eleştirdiği, müzik söylediği ve espriler yaptığı kısa görüntüleri yalnızca birkaç örnek.
Öte yandan uzmanlar toplumsal medya mecralarının daha demokratik birer platform sunduğunu ve insanlara bu periyotta münakaşa ve dayanışma imkanı sağladığını söylüyor. TikTok’un seçim için belirleyici bir araç olabileceğine inanılıyor.
Genç seçmenlerin siyasi tercihleri nasıl oluşuyor?
İstanbul Bilgi Üniversitesi’nde Siyaset Bilimi alanında tabip Öğretim Üyesi Tuğçe Erçetin, genç seçmen deyince homojen bir yapıdan bahsedilmediğinin altını çizerek işsizlik ve geleceğe dair ümitsizlik üzere ortak noktalara Karşın bölgesel manada farklılaşan kimlik, anadilde eğitim üzere mevzularda ayrışan kümeler olduğunu söylüyor.
Türkiye Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı’nın (TÜSES) hazırladığı rapora nazaran birinci Sefer oy kullanacak gençler en ağır olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde bulunuyor.
Buna nazaran gençlerin oransal olarak en Çok olduğu vilayetler sırasıyla Şırnak, Hakkari, Siirt ve Ağrı. Gençlerin en az olduğu bölgeler ise Muğla, Ordu, Balıkesir, İzmir ve Bursa.
Raporda İstanbul’da 1 milyon 166 bin, İzmir’de 285 bin ve Ankara’da ise 176 bin genç seçmenin birinci Defa oy kullanacağı paylaşılıyor.
Dünyanın Aka bir kısmında olduğu üzere Türkiye’de de Covid salgınından sonra haber takip etmemeyi tercih eden hatırı sayılır bir kesim olduğuna dikkat çeken Erçetin, bunun Türkiye’de medya araçlarına güvensizlik ve gençlerde geleceğe dair ağırlaşan bir ümitsizlikten kaynaklandığını söylüyor.
Gençlerin hiç oy kullanmaması yahut oylarını her iki tarafta daha uçta gözüken siyasetçilere yöneltmeleri üzere senaryoların tartışıldığını söyleyen Erçetin şöyle devam ediyor:
“Aslında geçmiş seçimlere bakıldığında 1969 ve 1973 seçimlerindeki yüzde 65 civarı iştiraki saymazsanız genelde yüzde 80’e yakın hatta üzerinde bir sandığa gitme oranı olmuş. Seçmen Özellikle “baskıcı-tek parti” periyotlarının akabinde, örneğin birinci demokratik seçim 1950’de yüzde 89, 12 Eylül darbesinin akabinde yapılan 1983’teki birinci seçimlerde yüzde 92 oranında sandığa gitmiş ve her ikisinde de değişimi sağlamış. Birinde Demokrat Parti’yi seçmiş, başkasında darbecilerin gösterdiği adayın dışındaki partiye, ANAP’a oy vermiş. Burada ‘Sandığa gitmeyebilirler’ önermesi bana Fazla yakın gelmiyor.”
Öte yandan gençlerin bir Devre “göçmen tersi telaffuzlarıyla öne çıkan” Zafer Partisi genel Lideri umut Özdağ ya da “6 Şubat zelzeleleri sonrası oluşan kızgınlığı düzgün lisana getirdiği söylenen” Memleket Partisi genel Lideri Muharrem İnce’ye yöneldiği tezlerine ait Erçetin, “Bu parti ve adaylar Özellikle seçime yaklaşıldıkça daha gerçek telaffuzlara karşı oy yitirebilir” diyor.
Ebeveynden çocuğa oy geçişliliği
Oy kullanacak her üç şahıstan neredeyse biri genç seçmen. Bu yüzden onların siyasi tercihlerinin nasıl formlandığı nihayet derece kıymetli.
İstanbul Bilgi Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü’nden Prof. Dr. Emre Erdoğan’a nazaran ebeveynden çocuğa yüzde 75 civarında bir oy geçişliliği Laf konusu.
“Seçmen Ne İster?” isimli podcaste konuk olan Erdoğan, bu seçimde de sandığa giden gençlerin bir kısmının ebeveynleri üzere oy kullanabileceğini söylüyor.
Ancak Erdoğan, “Z kuşağı” diye isimlendirilen ve bilişim teknolojileri ve irtibat çağında doğmuş genç jenerasyonun global vatandaşlık kavramına yakın olduğunu, toplumsal hareketlilik ve özgürlüğü önemsediğini ve oy Eda açısından farklılıklar gösterebileceğine dikkat çekiyor.
Tarihsel olaylara şahitlik etmenin de seçmenin kararlarında belirleyici olduğunu söyleyen Erdoğan, koronavirüs periyodunu yaşamış olan genç kuşağın dünya görüşlerinin de buna nazaran şekilleneceğini düşünüyor.
‘Akıllı telefonların her biri, şahsileştirilmiş birer miting alanı’
Sosyal medyanın neredeyse anadilleri olarak nitelendirilebileceği genç nesle seslerini duyurmak isteyen siyasetçilerin sayısı her gün artıyor.
14 Mayıs seçimlerine ilerleyen süreçte siyasetçilerin toplumsal medya kullanımını kıymetlendiren Dr. Tuğçe Erçetin, takipçi sayısına bakıldığında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın neredeyse bütün platformlarda önde olduğunu söylüyor fakat birtakım öne çıkan isimlere dikkat çekiyor:
“Akıllı telefonlar artık birer şahsileştirilmiş miting alanı. Seçimlere az bir mühlet kala Kılıçdaroğlu Tiktok’a da geldi, şu Lahza 500 bin takipçisi var. Eşi Selvi Kılıçdaroğlu da Twitter’a giriş yaptı, onu da 194 bin şahıs izliyor.
“Yaklaşık 7 yıldır cezaevinde olan Selahattin Demirtaş da toplumsal medya hesaplarını kullanarak gençleri yakalayan esprili lisanıyla bu seçimlerde dikkat çekiyor. Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce ise toplumsal medyada Özellikle ‘dans videosuyla’ sıklıkla paylaşılan bir isim.
“Türkiye Değişim Partisi Önderi Mustafa Sarıgül de TikTok’u ağır kullanıyor ve kendisine sorulan sorulara Karşılık veriş biçimi ya da karşılaştığı bireylerle kurduğu diyaloglarla merak uyandırdı. Toplumsal medyayı uygun kullanan ve burada giderek yükselen bir parti ise Türkiye Emekçi Partisi ve genel liderleri Erkan baş ile öteki milletvekilleri çalışmalarını buradan duyuruyor.”
‘TikTok sokak üzere, rol yapılamaz’
Sosyal medyaya yönelen siyasetçilerin gençlerin dikkatini yakalama teşebbüslerinin başarılı olup olmadığı ise tartışılıyor.
Uzun vakittir TikTok’u takip eden gazeteci Şef Abay siyasetçilerin toplumsal medya platformlarını kullanma stratejisini Fazla tesirli bulmuyor.
Her platformun kendine ilişkin bir yaklaşımı, söylemi ve tonu olduğunu ve her biri için başka bir strateji geliştirilmesi gerektiğini düşünen Abay, siyasi başkanların Biricik bir irtibat paketi hazırlayıp bunu bütün mecralarda birebir halde paylaşmasının yanlışsız olmadığını söylüyor.
“TikTok iri bir mahalle. Dijital olarak eşit koşullarda herkes. Bir yandan da alt kültürler ve gelir düzeyi düşük kitleler tarafından da ağır biçimde kullanılıyor o yüzden Fazla politik bir mecra. lakin öteki mecralardan farklı olarak daha demokratik bir siyaset konuşuluyor. Twitter daha Fazla saldırganlık ve zıtlık üzerine kendini inşa ederken ben TikTok’u birbirini gören ve tartışabilen insanların olduğu, mutabakat sağlanabilen bir Meydan olarak izliyorum bu dönemde” diyen Abay şöyle devam ediyor:
“Bir siyasi başkanın TikTok’ta karşılık bulması için gerçek olması lazım. TikTok sokak üzere, rol yaparak bir şey yapılmaz. Beşerler seninle fakat gerçekle temas edersen etkileşim kurar.”
‘İktidarın yarattığı kaygı perdesi kaldırılıyor’
TikTok’ta insanların artık yüzlerini, meskenlerini ve toplumsal dünyalarını göstererek ekonomik kriz ve zelzele üzere bahislerde şikayetlerini korkmadan lisana getirdiğini söyleyen Abay, birebir vakitte uzun vakittir platformda popülaritesini koruyan Erdoğan’dan Kılıçdaroğlu’na yanlışsız bir yönelim olduğunu belirtiyor.
“İktidarın uzun yıllardır yarattığı kaygı perdesi kaldırılıyor. Beşerler gerçeği söylemeye başladı ve bu Fazla etkileyici” diyen Abay şöyle devam ediyor:
“Uzun vakittir TikTok’u takip ediyorum ve hiç beklemediğim şahıslar birinci sefer iktidarı eleştiriyor. Bu vakte kadar destekçisi olan Fakir Kamu ile iktidar ortasında kırılım yaşanıyor.
“Örneğin muhafazakâr konut bayanlarının Fazla ağır kullandığı bu platformda artık iktidardan yana telaffuz geliştirilmiyor. Her Vakit Erdoğan’ın Fazla kuvvetli olduğu TikTok’ta şu anda Kemal Bey’e karşı sempatiyle bakılıyor.”
Her devrin mecrasını seçtiğini söyleyen Abay, Türkiye’de 30 milyondan Çok kişinin kullandığı TikTok’un Türkiye’nin en Değerli seçimlerinden biri olarak tanımlanan 14 Mayıs seçimlerinin mecrası olduğunu düşünüyor:
“Ben Fazla umutluyum ve TikTok’un birinci sefer dönüştürücü kuvvetini bu seçimde kullanacağını düşünüyorum.”
Yorum Yok