ABD başkanlık yarışını kazanmak için ne yapmalı?

ABD’de 2020’de yapılacak başkanlık seçimlerinde yarışacak 20 Demokrat aday birinci tartışma programlarına katıldı.

Başkan Donald Trump, Florida’da coşkulu bir miting düzenleyerek seçimlerde tekrar yarışacağını resmen ilan etti.

Peki dünyanın en güçlü koltuğuna oturmak isteyen aday, hangi kriterleri karşılamalı?

Kimler aday olabilir?

ABD Anayasası’na nazaran, lider olacak kişi 35 yaşından büyük, “doğuştan ABD vatandaşı” ve ülkede en az 14 yıl ikamet etmiş olmak zorunda.

Başkanlığa aday olanların birçok daha evvel seçilmiş senato üyelerinden, vali, lider yardımcıları ya da Kongre üyelerinden oluşuyor. Lakin ABD ordusunun eski başkomutanı Dwight Eisenhower üzere asker kökenliler ile eski emlak müteahhidi ve televizyon yıldızı Lider Donald Trump üzere iş dünyasından isimler de yok değil.

Başkanların birçok üniversitelerin çeşitli kısımlarından mezun ve misyona gelmiş liderlerin yarısından fazlası hukuk mezunu.

ABD’nin şu ana dek Hristiyan olmayan bir lideri da olmadı, bayan lideri da. Beyaz olmayan tek lider da, Barack Obama’ydı.

Seçim kampanyaları ne kadar sürüyor?

İngiltere ve Fransa üzere kimi ülkelerden farklı olarak ABD’de adaylar istedikleri müddet boyunca seçim kampanyası yürütebiliyorlar. Genelde kampanyalar 18 ayı bulabiliyor.

BBC

Başkan Trump Ocak 2017’de Beyaz Saray’ın anahtarını aldığı gün tekrar seçilmek için müracaat evraklarını vermişti. “Amerika’yı tekrar büyük yap” sloganını mitinglerinde kullanmayı sürdürdü.

Ancak başkanlığa adaylık genelde cep yakan bir yarış. Destekçilerden bağış toplamanız ve kenarda nakit paranız olması koşul.

OpenSecrets.org isimli müşahede kuruluşu, Hillary Clinton ve Donald Trump’ın yarıştığı 2016 seçiminin 2,4 milyar dolara mal olduğunu belirtiyor.

Trump bu yılın birinci çeyreğinde 2020 başkanlık kampanyası için yaklaşık 30 milyon dolar topladı bile. Demokrat aday Bernie Sanders’in topladığı bağışlar ise 20,7 milyon dolara yakın.

BBC

Hangi partiler yarışıyor?

Asıl yarış, sağcı Cumhuriyetçi Parti ile liberal Demokrat Parti ortasında.

Yeşil Parti, Bağımsız Parti ve Liberter Parti üzere birtakım “üçüncü taraf” siyasi partiler de bazen aday çıkarabiliyor.

2020’de lider seçilmek isteyenler kimler?

Demokrat Parti’de 20 kişi, başkanlığa aday gösterilmek için başvurdu.

Şubat ayında başlayacak ön seçimlerde her bir eyalet adayını seçecek.

Getty Images

Joe Biden (eski lider yardımcısı), Elizabeth Warren (Massachusetts senato üyesi) ve Bernie Sanders (Vermont senato üyesi), yarışta öne çıkan isimler.

Trump’ın Cumhuriyetçilerin resmi adayı olması için, parti tarafından önümüzdeki yaz aday gösterilmesi gerek.

Cumhuriyetçi Parti’de Trump’ın rakibi olacağı mutlaklaşan tek isim olan eski Massachusetts Valisi Bill Weld’in partisinde çok tanınan olan ABD Lideri karşısında pek talihi varmış üzere görünmüyor.

Seçimleri kazanmak için ne yapmalı?

Seçilen Cumhuriyetçi ve Demokrat adaylar Kasım 2020’deki genel seçimlerde yarışacak.

Bu halk oylamasında adayların alacağı oy sayıları, kazananı tek başına belirlemeye yetmiyor. Asıl değerli olan, Seçiciler Konseyi’nin onayını almak.

Oval Ofis’in anahtarı, Seçiciler Konseyi’nde 538 oyun 270’ini alarak çoğunluğu sağlayan şahsa veriliyor.

Bir aday halk oylamasını kazanıp Kurul’dan geçemeyebilir. Bu nedenle birtakım eyaletler çok kritik.

2000 yılında Demokrat aday Al Gore’un ve 2016 yılında Hillary Clinton’ın kazanmasının önündeki pürüz de buydu.

Her eyaletin “seçmen” sayısı, o eyaletin Kongre’de kaç koltuğu olduğuna nazaran belirleniyor.

En kritik eyaletler California (55), Teksas (38), New York (29), Florida (29), Illinois (20) ve Pennsylvania (20).

California, New York ve Illinois eyaletleri Demokratların, Teksas eyaleti ise Cumhuriyetçilerin kalesi olarak görülüyor.

Başkanlık yarışının sonucunu genelde, en çekişmeli seçim bölgeleri olan Ohio ve Florida belirliyor.

Getty Images

Hangi eyaletlerin seçimi belirleyeceği de, adaya nazaran değişiyor.

2020 seçimleri için rekabetin en ağır olacağı eyaletlerin Arizona, Pennsylvania ve Wisconsin olması bekleniyor.

Cumhuriyetçilerin kaleleri olan Idaho, Alaska ve birtakım güney eyaletler için “kırmızı eyalet”, New England’ın bir kısmı ile kuzeydoğu eyaletleri üzere Demokratların baskın olduğu yerler için “mavi eyalet” tarifi kullanılıyor.

Her eyalet oyların sayımını yapıp genelde sandıkların kapanmasından saatler sonra, tıpkı günün akşamında kazananı açıklıyor.

Geçiş süreci sona erdikten sonra Ocak ayında ABD’nin seçilen yeni lideri “yemin töreni” denen özel merasimlerle vazifesine başlıyor.

Kongre’de düzenlenen özel merasimin akabinde lider olan kişi, dört yıl sürecek misyonu için dev bir geçit merasimiyle Beyaz Saray’a yürüyor.