Pelin Ünker
Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ni seçim öncesinde açmak isteyen AKP, bu seçenek hayata geçmeyince, şimdi inşaat evresinde olan santral için Rusya’dan nükleer yakıt getirilmesi kararı aldı.
Yarın ilk nükleer yakıt transferinin yapılmasıyla Akkuyu, teknik olarak çalışır hale gelecek.
Ancak uzmanlar hem yakıtın getirilme ve depolanma süreci hem de bizatihi santral projesinin kendisine dair Emniyet sorunları olduğu konusunda uyarıyor.
Mersin’de inşa edilen ve Türkiye’nin birinci nükleer güç santrali olarak lanse edilen Akkuyu’nun yüzde 100 payı Rus devlet şirketi Rosatom’a ilişkin.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin de santrale yakıt transferi yapılacağı merasime video-konferans metoduyla katılacak.
DW Türkçe‘ye konuşan nükleersiz.org Koordinatörü Dr. Pınar Demircan, Rosatom’un ocak ayında yaptığı açıklamada, Akkuyu’da açılış için yılın üçüncü çeyreğini işaret ettiğini belirterek 27 Nisan’da ansızın yakıt çubuklarının getirilmesi kararının popülist yaklaşımın sonucu olduğuna işaret ediyor.
“Popülizm bu basamağa vardı”
Demircan, “Bugüne kadar siyasetçiler pek Fazla Sefer popülist yaklaşımlarını seçim öncesinde sergilemiştir. O alışkanlığın nükleer santrallerle sürdürülmesi bizim güvenliğimizi, yaşamsal birliğimizi de tehdit ettiğini gösteriyor. Artık popülizm bu evreye varmıştır” diye konuşuyor.
DW Türkçe’ye konuşan Makine Mühendisleri Odası Nükleer Güç İzleme Kurulu Üyesi Oğuz Türkyılmaz da santralin propaganda aracı olarak kullanıldığı görüşünde.
“Bu bir nükleer santral açılışı değil” diyen Türkyılmaz, Akkuyu’nun açılması için öncelikle inşaatının tamamlanmış olması, bunun akabinde da hem ilgili Lokal otorite yani Nükleer Düzenleme Kurumu hem de Memleketler arası Atom Gücü Kurumu tarafından açılabileceğine dair bir belgelendirme yapılması gerektiğini söylüyor.
Ancak bu türlü bir çalışma olmadığını vurgulayan Türkyılmaz, “Burada yapılmak istenen seçimler öncesinde büsbütün propaganda maksatlı bir algı mühendisliği çalışması” diye ekliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Putin nükleer santralin Temel atma merasiminde (3 Nisan 2018)
Yakıt inşaatta nasıl depolanacak?
Nükleer yakıtın hangi gemiyle nasıl getirildiği açıklanmazken gelen yakıtın hala şantiye halinde olan santralde nasıl depolanacağı da meçhul.
Oğuz Türkyılmaz, hükümet tarafından santralle ilgili alınan önlemler ve Gerekli müsaadeler konusunda bir bilgilendirme yapılmadığını belirterek “Devasa bir şantiye. Binlerce Amele çalışıyor. Tüm Amel makinaları orada, vinçler orada, her şey orada ve siz bunların ortasında nükleer yakıt depolayacağınızı tez ediyorsunuz. Dünyada nerede görülmüş bu türlü bir iş” sözlerini kullanıyor.
Öte yandan santralle Birlikte Rusya’nın Türkiye’de bir limana sahip olduğuna işaret eden Türkyılmaz, bunun ayrıyeten bir tehdit oluşturabileceği görüşünde: “Yarın bir gün oraya Rus Cenk gemilerinin gelmesi halinde Altıncı Filo’ya yönelik ne Cin hücumlar yapabileceğini kestirim etmek Mümkün değil. Bu türlü bir sorunlu tablo da Mevcut fakat kamuoyu işin bu tarafını görmüyor. Bu manada Önemli bir Sıkıntı Laf konusu.”
Kuzey Anadolu Fay Sınırı’na yakın
Akkuyu Nükleer Sıkıntı Santrali’ne ait tartışmalar uzun yıllardır sürüyor. Projeye ait çevresel risklere dair bilimsel olarak ortaya konan tespitler Laf konusu.
Pınar Demircan, “Nihai formuna OHAL periyodunda kavuşan eksper incelemelerinde Tüm davalar nihayet kertede birleştirilmiştir ve reddedilmiştir. Bunların içinde bugün konuştuğumuz zelzele riski de bulunuyor. Soğutma suyu ile ilgili meseleler da bulunuyor” diyor.
Kuzey Anadolu Ecemiş faal fay çizgisi uzantısında bulunan santralin soğutma suyunun ise 28 derecenin üzerine çıkmaması gerekiyor
DW Türkçe’ye konuşan Etraf ve tabiat aktivisti Avukat İsmail Hakkı Atal, Meteoroloji genel Müdürlüğü datalarına nazaran Akdeniz’de su sıcaklığının Ağustos 2022’de 30 buçuk derece civarında olduğunu söylüyor.
Akdeniz’in ısınması tehlike yaratıyor
Bu sıcaklıktaki bir suyun soğutma suyu olarak kullanılamayacağını vurgulayan Atal, var sıcaklıkların da artacağına işaret ediyor: “Doğu Akdeniz, dünya ortalamasından iki buçuk kat daha Çok ısınıyor. Bu sene tahminen 31 olacak. Önümüzdeki sene 32-32 buçuk olacak. Bunu da kim diyor? Almanya’dan Max Planck Enstitüsü söylüyor. Yani burada nükleer santral kurmak tam manasıyla bir mecnunluk.”
Dünya Meteoroloji Örgütü de Akdeniz’in daha da ısınacağını söylüyor.
Pınar Demircan santralin deniz suyunu alıp daha sıcak suyu Geri veriyor olmasının Akdeniz’in biyo-çeşitliliğini de Olumsuz etkileyeceğini ekliyor. Demircan, “Nükleer santrallerin konseyi bulunduğu ülkelerde deniz balık çeşitliliğinin yüzde 70 seviyesinde düştüğüne dair örnekler var. Soğutma suyunun rahat alınabilmesi için de filtreleme ve ilaçlama-klorlama usulü kullanılır. Bu nedenle de oradaki planktonlar ölür. Planktonlar balıkların besinidir. Bu besinin yok olması balık çeşitliliğini de değiştirecektir” diye konuşuyor.
Tsunami tehlikesine ait Tedbir yok
Akdeniz’de müsilaj tehlikesinin de bulunduğuna işaret eden Demircan, bunun santral için de tehlike oluşturduğunu Anlatım ediyor: “Müsilaj olduğunda soğutma suyu pak olmayacak ve burada bir Emniyet sorunu oluşacak demektir.”
Nükleer santrallerin etraflarında oluşturdukları ısı adaları nedeniyle orman yangınlarını da tetiklediğine dikkat çeken İsmail Hakkı Atal’a nazaran ise santral, yalnızca Türkiye için değil Tüm Akdeniz havzası için tehdit oluşturuyor.
“Yine dördüncü bir tehlike, tsunami tehlikesi. Yani tsunami tehlikesiyle ilgili de burada kâfi önlemler yok. ÇED raporunda da Gerekli açıklamalar yok” diyen Atal, rastgele bir nükleer facia durumunda Türkiye’nin Barselona Sözleşmesi’ne nazaran Tüm Akdeniz havzasına karşı Mesul olduğunu lisana getiriyor: “Akdeniz radyoaktif hale istikbal olursa ve burada bu nükleer faciayı gerçekleştirecek bu nükleer faciaya Sebep olacak olan bireylerin Milletlerarası Ceza Mahkemesi’ni yargılanma riski de var.”
Rusya’nın sorumluluğu 300 milyon euro
İsmail Hakkı Atal, Fukuşima nükleer faciasının şu anne kadar Japonya’ya maliyetinin 1 trilyon doları geçtiğini hatırlatarak Akkuyu’daki mümkün bir faciada Rusya’nın üstlendiği sorumluluğun ise yalnızca 300 milyon Euro olduğunu vurguluyor.
Atal’a nazaran Akkuyu NGS’nin geçerli bir ÇED raporu ve üretim lisansı da yok. Akkuyu Nükleer Santrali birinci lisans aldığında Öbür bir mevzuatın geçerli olduğunu ve o mevzuata nazaran üretim lisansı ve akabinde ÇED raporu alınması gerektiğini vurgulayan Atal, “Daha sonra mevzuatı değiştirdiler. Ön lisans artı ÇED artı üretim lisansı sürecine geçtiler. Akkuyu evvelki mevzuat devrinde süreçleri başladığı için yeni mevzuata tabi değildi. Lakin Güç Piyasası Düzenleme Konseyi’nin liyakatsiz takımları bu tüzel değerlendirmeyi yapamadıkları için ön lisans verilmesi gerekmeyen nükleer santrale ön lisans verdiler. Böylelikle hukuken süreci tekrar başlatmış oldular. Hasebiyle daha evvelki mevzuat vaktinde alınan ÇED raporunu, üretim lisansını kararsız hale getirdiler.”
Mersin Akkuyu Nükleer Sıkıntı Santrali
“Ucuz elektrikten öte siyasi bağımlılık”
Öte yandan uzmanlara nazaran santralin etrafa vereceği zararın yanı Dizi ekonomik olarak da Türkiye’ye Fazla Aka katkısı olmayacak.
Akkuyu NGS, dünyada “Yap-Sahip Ol-İşlet” modeline nazaran gerçekleştirilen birinci nükleer Sıkıntı santrali projesi olma niteliğini taşıyor.
Oğuz Türkyılmaz, Türkiye’nin kendi yenilebilir güç kaynakları değerlendirilmeyi beklerken nükleerde ısrar etmenin yanlışsız olmadığı görüşünde. Türkyılmaz, Türkiye’nin güneş gücünün yüzde 3’ünü, karasal rüzgâr gücünün de dörtte birini kullanabilir durumda olduğunu söylüyor.
Diğer yandan santrali Rus devlet şirketinin kurduğunu, Türkiye’nin ise Rusların ürettiği elektriğe alım garantisi verdiğini vurgulayan Türkyılmaz, “Ucuz elektrik üretecekmişiz. Kim dedi ucuz elektrik üreteceğimizi? Kanıtlayın görelim nasıl ucuz elektrik üretiliyormuş. Kaldı ki ucuz elektrikten öte bir siyasal bağımlılık yaratıyorsunuz” tabirlerini kullanıyor.”
Atık transferleri nasıl yapılacak?
Demircan’a nazaran bu da güç arz güvenliği teziyle lanse edilen nükleer santralin aslında Emniyet sorunu teşkil ettiğini gösteriyor. Demircan, “Bu atık transferleri nasıl yapılacak, hangi yollardan yapılacak? İthalatı yapacak kapital kümeleri maliyetleri düşürmeye çalışıp karlılığı artırma peşindeyken bu tedbirleri ne kadar alacak? Kontrolün ve şeffaflığın olmadığı sistemlerde bu Emniyet nasıl Mümkün olacak diye soru işaretleri geliyor” sözlerini kullanıyor.
Nükleer atık deposu için ise Ankara-Polatlı’nın seçildiğini lisana getiren Demircan, burada da bir zelzele riski olduğuna işaret ediyor.
Muhalefet ne yapacak?
AKP Türkiye’de üç nükleer santral kurulmasını planlarken muhalefetin Akkuyu’ya bakışı ise net değil.
CHP’nin Güç Siyasetlerinden Mesul genel reis Yardımcısı Ahmet Akın, kasım ayında Akkuyu Santrali’nin devam edeceğini fakat mukavelelerin irdeleneceğini açıklamıştı.
Altılı masanın ortaya koyduğu Ortak Siyasetler Mutabakat Metni’nde de Akkuyu Nükleer Santrali’nin “gözden geçirileceği”, yeni jenerasyon “Küçük Modüler Reaktörler”in kurulacağı belirtilmişti.
İsmail Hakkı Atal, “Altılı Masa’nın, millet İttifakı’nın da bununla ilgili net bir halde bir şeyler söylemesi gerekiyor. Bu bilimsel gerçeklikleri de anlaması gerekiyor” diyor ve ekliyor: “İktidarı da muhalefeti de istese de istemese de bu projenin kesinlikle lakin kesinlikle iptal edilmesi gerekiyor. Bilimsel gerçeklik bu. Muhalefet de Akkuyu Nükleer Santrali ile ilgili Geri adım atmayacak olursa bununla ilgili yapmış olduklarını ve yapmadıklarını Tüm dünya kamuoyuna açıklarız ve dünya kamuoyunun önünde nükleer aykırısı platform ve nükleer aksisi bileşenler olarak onları güç durumda bırakırız.”
“Çevre ve ekoloji uğraşı, yaşamsal Telaş içindeki toplumsal kümelerle kapital kümelerinin çekişmesidir” diyen Pınar Demircan’a nazaran de siyasi partilerin önceliklerini ne taraftan kullanacaklarını, oyuna talip oldukları insanların mı yoksa oyuna talip olup şirketlerin mi yanında duracaklarını güzel belirlemeleri gerekiyor.
Yorum Yok