Ankara Büyükşehir Belediyesi Meclisi Birinci reis Vekili Fatih Ünal, Ankara’da 450 bin depremzedenin yaşadığını söyledi.
Şehirdeki depremzedeler çoğunlukla kiralık meskenlerde, otellerde, Talebe yurtlarında ya da halk kurumlarına ilişkin misafirhanelerde yaşıyor.
Ankara bütün Emlakçılar Uğraş Odası Lideri Hakan Akçam, depremzedelerle Bir arada Ankara’daki Hane gereksiniminin katlandığını ve kiraların %150-200 civarında arttığını söylüyor.
Fahiş kiralarla karşı karşıya kalan depremzedeler ise hem konut bulmakta zorlanıyor hem de maddi münasebetlerle konutlarını depremzedelere kiralamak istemeyen mesken sahiplerini ikna etmeye çalışıyor.
Yüksek artırım yapan mesken sahiplerine karşı Önemli cezaların getirilmesi gerektiğini savunan Akçam ise, “Bu Amel artık hür piyasa kapsamında olmaktan çıktı, art niyetli kira artışlarının haksız fiyat mevzuatına nazaran cezalandırılması gerekiyor” diyor.
Başını sokabilecek bir konut ya da oda bulabilen depremzedeler için asıl çaba bundan sonra başlıyor.
“Adıyaman’daki meskenimi hatırlatıyor”
Depremde eşi ve üç çocuğunu kaybeden Selma Görmez, sağ kalan Biricik çocuğu Zeynep’le Bir arada yeni bir hayat kurmak üzere Adıyaman’dan Ankara’ya geldi.
Şimdi Keçiören’de 20 yaşındaki kızıyla Bir arada yaşayan Selma, bizi yeni meskeninin ‘en sevdiği’ odasında götürüyor ve “En Fazla burayı seviyorum zira bahçeye bakan görünümü bana Adıyaman’daki konutumu hatırlatıyor” diyor.
“Kızımla bu konutta sıfırdan bir hayat kuruyoruz. Tasa dolu, Hasret dolu bir hayat… ancak tekrar başlamak zorundayız” diyerek anlatıyor Selma.
Bu yeni hayat, mesken hanımı olan Selma’ya daha Evvel hiç yapmak zorunda kalmadığı şeyleri öğretmiş. Hayatında birinci Sefer taksiye bindiğini, fatura ödediğini ve bankaya gittiğini anlatıyor.
Akşam karanlığında yalnız dışarı çıkması ya da taksiye binmesi gerektiğinde huzursuz olsa da hepsinin hakkından geldiğini söylüyor:
“Fatura ödemeyi öğrendim, bankaya gidiyorum. Bilmediğim yerlere bile gidiyorum mesela. Gitmek zorundayım. Yani sil baştan bir hayat diyeyim, sil baştan…”
Öte yandan Fazla uygun bildiği konut işlerini ise artık yapamadığını söylüyor Selma, Örneğin Yemek yapmak için mutfağa giremediğini anlatıyor.
Çünkü Yemek hazırlamak Selma’ya, sarsıntıda kaybettiği çocuklarını ve eşini hatırlatıyor:
“Biz kalabalık bir aileydik, üç katlı aile apartmanında yaşardık. Kalabalık sofralarımız vardı, her gün eşim ve çocuklarım ne isterse onu pişirirdim. Artık mutfağa giremiyorum zira elimi attığım her şeyde çocuklarımı hatırlıyorum. Ben Tüm hayatımı onlara adamıştım, ibadetlerim dışında büsbütün onlar için yaşıyordum.”
“Depremzede olduğumuz için konut vermediler”
Selma’nın enkazdan ağır yaralı olarak kurtulan kızı Zeynep, iki ay Ankara Gülhane Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde tedavi gördü.
Hastaneye yakın bir mesken bulabilmeleri tam bir ay sürdü ve 6.500 TL kirası olan bu konut için 19 bin TL kapora ödemeleri gerekti.
Hayırseverlerden gelen eşyalarla konutunu düzey Selma, 19 bin liralık kaporayı da maddi yardımlarla çıkarabildiğini anlatıyor. Şimdiye kadar maddi yardımlarla ayakta kalan aile, vefat eden babanın memur maaşının bağlanmasını bekliyor:
“Ankara’da depremzedelerin en Aka sorunu mesken. Depremzedelere ya mesken verilmiyor ya da kiralar Fazla yüksek tutuluyor. 5 bin liralık bir konutu depremzede olduğumuz için bize vermekten vazgeçtiler. Şu Lahza oturduğumuz konutu de bir hayırseverin devreye girmesiyle tutabildik.”
Hayatındaki bu denli değişimi nasıl göğüslediğini sorduğum Selma, babasının genç yaşta vefat ettiğini ve annesinin de çocuklarını Biricik başına büyüttüğü anlatıyor; bir manada annesinin yazgısını yaşıyor:
“Ev hanımıyım dedim fakat biz küçüklüğümüzden bu yana kuvvetli olmak zorundaydık. Annem de bizi Biricik başına büyüttü, Biricik başına çaba etti yoklukla… Ben de artık onun üzere kuvvetli olmak zorundayım. Buna da alışacağız, Öbür dermanımız yok.”
ABB konutlarında 503 aile yaşıyor
Mamak Araplar Mahallesi’ndeki Ankara Büyükşehir Belediyesi depremzede konutlarında 503 aile, 2 bin 417 depremzede kalıyor.
Depremden Evvel üniversite öğrencilerinin konakladığı yüksek katlı bloklarda, artık depremzedeler yaşıyor. 8 yapı depremzedelere ayrılmışken, bir binada hala üniversite öğrencileri konaklıyor.
1+0 dairelerde 6 şahıs kapasiteli ranzalar bulunuyor; ailelerin üç öğün yemek, çamaşır ve öbür gereksinimleri ise toplumsal tesiste karşılanıyor.
Depremzede konutları müdürü Erhan Demirbaş, birçok ailenin bir düzey kurabildiğini lakin elinde avucunda hiçbir şey kalmayan depremzedelerin düzey kurmakta zorlandığını söylüyor.
“Hiç bilmedikleri bir kente geliyorlar, hiç kimseyi tanımıyorlar” diyen Demirbaş’a nazaran tesisteki aileler ekseriyetle kendi hemşerileriyle toplumsallaşıyor, aileler ortasında nadiren bir uyuşmazlık yaşanıyor.
Demirbaş, “Artık beşerler depremzedelere yardım etmeyi bıraktı. Bence en Aka problemimiz bu” diyor.
Röportajımız sırasında misafirhane müdürü Erhan Demirbaş’ın kapısı, Çeşitli muhtaçlıklarını lisana getiren depremzedeler tarafından sık sık çalınıyor.
Birsen Karabulut, 1+0 dairede 10 şahıs yaşadıklarını söyleyerek ek bir daire istiyor.
Genç bayanın konutunda bizi kalabalık bir bayan ve çocuk kümesi karşılıyor. En küçüğü 6 aylık, en büyüğü 83 yaşında…
Tüm işlerini dayanışmayla hallediyorlar
Hiç bilmedikleri bu yerde, konut işleri ve çocukların bakımı bayanların omuzunda. bütün işlerini dayanışmayla hallettiklerini; karşıt halde burada barınamayacaklarını anlatıyorlar.
Evin büyükannesi Aysel Karabulut, “Çocuklarımıza Birlikte bakıyoruz, işlerimizi Bir arada görüyoruz, birimizin imdadına Öteki koşuyor” diyor.
Araplar’daki depremzede konutlarında depremzedelere üç öğün yemek, çamaşırhane, okul, sıhhat ve Türlü toplumsal hizmetler sağlanıyor, Emniyet vazifelileri bloklar ortasında 24 saat vazife yapıyor.
Kadınlar burada yaşadıkları için pek Fazla depremzedeye nazaran daha şanslı olduklarını düşünüyor. Ancak bu imkanlar, zelzelede kaybettiklerini telafi etmeye kâfi değil.
“Antidepresan kullanıyoruz, çocuklarımız da uygun değil”
Birsen, kızının çizdiği bu fotoğrafla ilgili, “Bu birinci vakitlerde bizi Fazla ağlattı. Öncesi, sonrası…” diyor.
Odadaki bayanların Çabucak hepsi ya ruhsal takviye alıyor ya da antidepresan kullanıyor. Hallerine şükretmeyi ihmal etmedikleri öykülerine, ani gelen ağlama krizleri eşlik ediyor.
Merve, hala çocuklarının mont ceplerine çorap koyduğunu anlatarak, “Biz zelzelede çorabın Fazla açlığını çektik. Daimi ıslanıyordu ve kurutma bahtımız yoktu. O kaldı içimde” diyor.
Merve’nin ikinci sınıfa giden kızı Ankara’daki okulda “farklı” hissettiği için artık okula gitmek istemiyor. Merve ise “her Lahza bir felaket olacakmış” dehşetiyle yaşadığını anlatıyor.
Merve’nin anaokuluna giden oğlu oyuncak çekiçle kolonların sağlamlığını Denetim ediyor ve kardeşi Elif’e, “Ben burada saklanayım, sen öteki kolonda saklan” diyor.
Birsen ise, “Kızımın bir gece kalkıp duvarı tutarak, ‘Dur, dur’ diye ağladığını gördüm. Bunu görünce bittim, tam bir hafta ağladım” diyerek anlatıyor.
Ailenin İdadi çağındaki çocukları, Fazla nüfuslu bu konutlarda kalacak yer olmadığı için yatılı yurda verilmiş. Songül Karabulut, oğlunun yurtta bir ayda 11 kilo verdiğini söylüyor.
Ela Duran da İdadi çağındaki iki kızını yatılı yurda vermek zorunda kaldığını söyleyerek, “Evdeki kalabalıkta ders çalışamıyorlardı. Hem zelzelenin psikolojisinden yeni çıktılar hem de ailelerinden ayrılmak zorunda kaldılar” diyor.
Sohbetimizi derin ve uzun sessizlikler bölüyor.
Memlekete dönmek mi, Ankara’da kalmak mı?
Çoğunun ya döneceği bir konutu yok ya da ağır hasarlı konutunu yaptırmaya yetecek parası. Memlekete dönmek ve Ankara’da kalmak ortasında arafta kaldıklarını söylüyorlar.
Eşinin Ankara’da taban fiyata bir Amel bulduğunu anlatan Merve, Biricik maaşla Ankara’da ne kiralık mesken bulabileceğini ne de geçinebileceğini söylüyor:
“Yatırımımızı bir konuta yapmıştık, o da ağır hasarlı. Elimizde hiç Nakit yok. Şu Lahza için hiç kimse ne yapacağını bilmiyor. Fikrine güvendiğim akrabalarımı arıyorum, herkes bir belirsizlik içerisinde.”
Memleketimizde artçılar devam ediyor. Ne memleketimize dönebiliyoruz ne burada kalacağımızın bir garantisi var. Bu belirsizlik insanı mahvediyor.”
“Kiralık bir mesken bakıyoruz, en uygunu 8 bin TL. Taban fiyatla yaşarken bunu karşılayamayız. Mecburen memleketimize dönüp, tahminen de o artçılara alışmamız lazım.”
Birsen, duvarlara çocuklarının fotoğrafını asarak burayı yuva yapmaya çalıştığını söylüyor.
Birsen’in ailesi bu toplumsal konutlara 7 aile ve 28 şahıs olarak gelmiş, kapı komşusu Merve Özden’in ise burada üç çocuğu ve eşinden Öbür kimsesi yok:
“Ablam Isparta’da kız yurdunda, annem Tekirdağ’da, kayınvalidem Nevşehir’de, görümcem Sakarya’da… Hepimiz bir yere dağıldık. Ben bu yalnızlık hissini içimden hiç atamadım.”
Depremzedelerin memlekete dönmekle ilgili Temel tasası ise, ağır hasarlı olduğu tespit edilip mühürlenen meskenlerinin sonradan “hafif” ya da “orta hasarlı” olarak değiştirilmesi.
“Hafif hasarlı konutlara bile güvenemiyoruz zira ağır hasarlı konutlar, bir anda hafif hasarlı konuta çevrildi” diyor Bahar Algül.
Büyükanne Aysel ise, “O konutun gıcırtısı daha kulaklarımdan gitmedi. Psikiyatriye gidip ilaç almam lazım ki o meskene dönebileyim” diyor.
Ankara’daki depremzedeler, gitmek ve kalmak ortasında günlerini geçiriyor.
Yorum Yok