T24 / ANKARA
Anayasa Mahkemesi (AYM), uygar Kanun’da “kadının evlilikten sonra bekarlık soyismini lakin eşinin soyadının önünde kullanabilmesine” İmkan veren kararını “eşitliğe karşıt olduğu” gerekçesiyle iptal etti. AYM’nin bu kararı uyarınca bayanların evlilik öncesindeki soyisimlerini Biricik başına kullanabilmeleri için dava açmasına gerek kalmayacak. İptal kararı 9 ay sonra yürürlüğe girecek.
Aile Mahkemesi’nden “eşitliğe aykırı” başvurusu
Resmi Gazete’de yayımlanan AYM kararına nazaran, İstanbul 8. Aile Mahkemesi, bir bayanın evlilik sonrası sadece kendi soyadını kullanabilmek için açtığı davada, Türk uygar Kanunu’nun “kadının evlenmeden evvelki soyadını, lakin eşinin soyisminin önünde kullanabilmesini” düzenleyen kararın eşitliğe alışılmamış olduğu gerekçesiyle iptalini talep etti. Mahkeme, iptal talebinin münasebetinde, erkeğin doğumla kazandığı soyadını ömrü boyunca kullanması mümkünken, tıpkı hakkın bayana tanınmamasının Adalet prensibine ters olduğu belirtildi.
“Cinsiyet temelinde farklı muamele”
Başvuruyu kıymetlendiren Yüksek Mahkeme de uygar Kanun’un 187. Unsurunda bulunan düzenlemeye ait kararı iptal etti. AYM kararında, Anayasa’ya nazaran bayan ve erkeğin eşit haklara sahip olduğu, ailenin de “eşler ortasında eşitliğe dayandığı” Anlatım edilerek, “Erkek, evlenmeden evvelki soyadını evlendikten sonra da Biricik başına kullanabildiği halde, kuralla bayanın evlenmeden evvelki soyadını evlendikten sonra fakat kocasının soyadının önünde kullanabileceği öngörüldüğünden karşılaştırmaya uygun halde emsal durumda olan eşler ortasında cinsiyet temelinde farklı muamelenin yapıldığı açıktır” denildi.
Dava açmadan da kullanabilmeli
Daha Evvel Yargıtay’ın da emsal içtihat kararları verdiği, buna rağmen içtihatların kanun önünde Adalet unsurunun hayata geçebilmesi için Biricik başına kâfi olmadığı belirtilen kararda, devletin bayan kadın-erkek eşitliğinin hayata geçirilmesini sağlamakla yükümlü olduğuna dikkat çekildi. Kararda, bayanın bekarlık soyismini yargı yoluna başvurarak kullanabildiği anımsatılarak, “Eşitlik prensibinde temel olan bayanın yargı yoluna başvurmaksızın erkek ile eşit haklardan yararlanabilmesidir. AİHM, AYM ve Yargıtay kararları bayanın evlenmeden evvelki soyadını evlendikten sonra Biricik başına kullanabilmesine hudutlu bir İmkan tanımıştır. bütün gelişmelere Karşın varlığı korunan ve yönetim makamlarınca uygulanmaya devam edilen kural nedeniyle bayanın rastgele bir külfete katlanmak zorunda kalmaksızın evlenmeden evvelki soyadını Biricik başına kullanabilmesi Mümkün olmamıştır” sözleri kullanıldı.
“Nüfus kayıtlarının sistemi farklı muameleye münasebet olamaz”
Nüfus kayıtlarındaki karışıklığın önlenmesi ve Irk bağının sağlıklı bir biçimde tespit edilmesinde halk faydası bulunduğu lakin bireylerin kimlik numaralarının bulunması ve nüfus hizmetlerinin bilişim teknolojilerinden faydalanılarak sunulduğuna dikkat çekilen Yüksek Mahkeme’nin kararında, “Kamu faydasının sağlanmasının yegane yolunun bayanın evlendikten sonra kendi soyadını lakin eşinin soyadının önünde kullanması olduğu söylenemez. Nüfus kayıtlarının sisteminin sağlanması hedefinin farklı muamelenin makul nedeni olarak kabul edilmesi Mümkün değildir” denildi.
“Ortak soyisim de bir seçenek”
AYM kararında, “kadının evlendikten sonra kocasının soyadını almasının ailenin ortak bir soyadına sahip olmasını Muhtemel kılan Biricik seçenek olmadığına” da dikkat çekilerek, “Bu bağlamda eşlere içlerinden birinin soyadını yahut bunun dışında bir ismi ortak soyadı olarak belirleme imkanının tanınması ya da ortak soyadının eşlerin evlenmeden evvelki soyadlarının birleşiminden oluşacağının öngörülmesi de mümkündür” sözlerine yer verildi.
“Makul bir temeli yok”
Kararda şöyle denildi: “Ortak soyadının aile bağlarını müdafaanın Mecbur ögesi olduğunun, bu manada eşlerin ortak soyadı taşımamaları halinde aile bağlarının hiçbir halde korunamayacağının söylenmesi de zordur. Evlenmeden evvelki soyadının, evlendikten sonra da Biricik başına kullanılması bağlamında bayan ve erkek ortasında kuralla öngörülen farklı muamelenin objektif ve makul bir temele dayanmaması sebebiyle Adalet prensibini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır”
AYM’nin bu kararı 9 ay sonra yürürlüğe girecek. Bu karar uyarınca bayanların evlendikten sonra sadece bekarlık soyadlarını kullanabilmeleri için dava açmalarına gerek kalmayacak.
Yorum Yok