Günce Akpamuk
BBC Türkçe
Pazar günü yapılan seçimlerde resmi olmayan sonuçlara nazaran Cumhur İttifakı 322 milletvekiliyle Meclis’te çoğunluğu sağladı. AKP 267, MHP 50, YRP 5 Milletvekili çıkardı.
TBMM, Parlamenter Sistem’de kanun yapma yetkisini elinde bulunduruyordu. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde ise Cumhurbaşkanı da direkt Anayasa’dan aldığı yetkiye dayanarak kanun kararında kararname yayımlayabiliyor.
Peki cumhurbaşkanlığı seçimini ikinci tıpta millet İttifakı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu kazanırsa, siyasi sistem kilitlenir mi? Bu ihtimal seçmen davranışını tesirler mi? millet İttifakı’nın Kılıçdaroğlu için oy istemesi zorlaşır mı?
‘Sistem cumhurbaşkanına çok yetki veriyor’
BBC Türkçe’ye konuşan Bilgi Üniversitesi’nden Prof. Dr. Emre Erdoğan, meclis çoğunluğunun ve cumhurbaşkanının farklı ittifaklardan olması durumunda Aka bir siyasi çıkmaz yaşanmayacağını söylüyor:
“Normal bir Parlamenter Sistem değil bu. O denli olsa Fazla güç olurdu. Bunu gördük daha evvel. Parlamenter Sistem’de cumhurbaşkanıyla başbakan farklı partilerden olunca arbede çıkıyor, daima o denli oldu. lakin artık Parlamento’nun gücü sınırlı” diyor.
Prof. Dr. Emre Erdoğan şu anki sistemin cumhurbaşkanına çok yetki veren bir sistem olduğunu belirterek ekliyor:
“Bakanları cumhurbaşkanı direkt seçiyor, güvensizlik oyu yok. Kimi kanunları engelleyebiliyor, kanun kararında kararnameyle önüne geçmek mümkün. Bütçeyi reddedebilir ancak uzatılır. Yani ABD’deki üzere bir kitlenme olmuyor. Hasebiyle parlamentonun ne kadar engelleyebileceğinden emin değilim. Yani parlamento olmadan da bu ülke yönetilebiliyor, aslında Gaye bu”.
Emre Erdoğan, bu durumda Fazla sembolik krizler çıkabileceğini, kritik kimi mevzularda Aksi istikamete kararlar alınabileceğini belirtiyor. “Meclis içindeki partilerin de ayrılacağını Mevcut sayıyorum. Bu Sefer 360’a yaklaşabilir Cumhur İttifakı. Birtakım değişiklikleri zorlayabilir. lakin Anayasal tasarı ‘Bu Amel cumhurbaşkanında biter’ diyor” sözlerini kullanıyor.
Seçmenler nasıl reaksiyon verecek?
BBC Türkçe’ye konuşan Siyaset bilimci Prof. Ali Çarkoğlu ise Sinan Oğan’ın ya da Recep Tayyip Erdoğan’ın seçmenlerinden Önemli bir kümenin Kılıçdaroğlu’na yönelmesini beklemiyor.
“Sinan Oğan’ın seçmenleri, isteseler kaybedeceği dünden muhakkak olan bir adaya oy vermek yerine Kılıçdaroğlu’na oy verirdi zati. İkinci çeşitte hem o oyları alıp hem de kendi seçmenlerini tutması lazım Kılıçdaroğlu’nun” diyen Çarkoğlu, Kılıçdaroğlu’nun kazanma ihtimalinin düşük olduğu görüşünde:
Çarkoğlu, sonuçların açıklanmasının akabinde CHP’lilerin pek birçoklarının ikinci tıpta oy kullanmayı düşünmediğini söylemeye başladığını vurguluyor ve ekliyor:
“Abartı bir beklenti temelinde oluşan Aka bir Düş kırıklığı var. Pek Fazla şahıs birinci cinste Kılıçdaroğlu’nun alacağına inanmıştı. Fakat memleket gerçeğini tekrar düşünmek gerekiyor”.
Emre Erdoğan ise Sinan Oğan’ın seçmenlerinin kim olduğunun Fazla güzel bilinmediğini, bu mevzuda yapılmış Fazla Aka bir çalışma olmadığını belirtiyor.
“İdeolojik olarak, ıslak olarak, siyasetin sağında mı solunda mı, kentte mi yaşıyor köyde mi bunların hiçbiri bilinmiyor. Burası bir boşluk. Muharrem İnce hakkında biraz daha fikrimiz vardı en azından” diyen Erdoğan, Tekrar de bir ekip varsayımların yapılabileceğini söylüyor.
Kendisi milliyetçi olduğu için milliyetçi seçmenin, cet İttifakı’nın kesimi olduğu için göçmen aksisi bölümün ve Kürt sıkıntısında onunla benzeri düşünenlerin Oğan’a oy vermiş olabileceğini belirten Erdoğan, bu nedenle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ikinci cinste bir adım önde olabileceği kanısında.
Ancak Oğan’ın koalisyonlardan biriyle görüşüp anlaşsa bile bunun, seçmenlerini de oraya getireceği manasına gelmediğini, bu seçmenlerle bir bağ kurmuş olmadığını ekliyor:
“Bir kısmı klâsik milliyetçi seçmen olabilir. Bir kısmının da reaksiyoner seçmen olma mümkünlüğü Fazla yüksek. Zira onlar Muharrem İnce’deydi ve o çekilince, Oğan bu kesiti çekmiş olabilir. kirli siyasetten bıkmış, yorulmuş daha Fazla İnce’de gördüğümüz seçmenler kaymış olabilir. MDP, HDP, AKP ya da CHP kendi seçmenlerini bir yere yönlendirebilir. fakat Sinan Oğan’ın gittiği yere 5 puan götürme garantisi yok”.
Emre Erdoğan, milliyetçi, Suriyeli ve Kürt tersi tabanın karşılığının aslında biraz Cumhur İttifakı olduğu Anlatım ediyor lakin bu tabanda Cumhurbaşkanı Erdoğan’a zıt olup Oğan’a oy verenler olduğunu belirtiyor. millet İttifakı’nın ise HDP’den dolayı Oğan seçmenlerini çekmesinin biraz daha güç olabileceğini ekliyor.
“Açıkça HDP’yle münasebetleri sonlandırmasını istiyor. münasebet yok denilebilir, lakin buna kimseyi ikna edemezler. İlgiyi kestim diyebilirler ki bu da anti-HDP telaffuzuna tahammül etmeyi gerektirir. Bir de cumhurbaşkanlığı yardımcılığı üzere bir talep var. Bu Kürt tersi bir ögesi kabineye sokmak demek. Bu Kürt oylarını kaçırabilir. Kürtler sandığa gitmezse esasen seçim biter”.
İttifaklar ikinci cinse nasıl hazırlanacak?
Çarkoğlu, muhalefetin seçim sürecinde “inandırıcılığı olmayan bir kampanya yürüttüğünü ve ikinci cinste bunun değişmesinin beklenebileceğini fakat seçim sonucunun gerçek okunması gerektiğini” söylüyor:
“Masanın dağılması ve tekrar birleşmesi insanların kolay kolay sindirebilecekleri küçük problemler değil. Bunlar samimiyet olmadığı fikrini veriyor. İnanmış olsa beşerler hem ÂLÂ Parti’nin oyu yüksek olurdu hem de Kılıçdaroğlu’nun aldığı oy üst çıkardı”.
“Millet İttifakı’nın temel gündemi demokrasi ve Kuvvetlendirilmiş Parlamenter Sistem’di. Masa bozulduktan sonra bu unutuldu. iktisat siyaseti takımlarını, eşitlik bakanını ortaya koymadılar. Karşı tarafta Erdoğan ve bakanları var. Onları görüyor halk. Bunlar yapılmış olsa daha farklı olurmuş üzere geliyor.
“Kendi tabanı olmayan seçmene karşı hiç başarılı olamadılar. Bu kadar müddette yapılmayanların önümüzdeki 15 gün içerisinde yapılması daha güç görünüyor. millet İttifakı’nın kampanya yürüteceği Kesin lakin birebir heyecan olacak mı emin değilim.
“İttifak’ın birlik içerisinde devamını sağlamak da Güç olabilir. Bunu bir muvaffakiyet olarak paketlemek Fazla güç olacaktır. Bunu muvaffakiyet olarak niteleseniz seçim akşamı balkon konuşmasını sizin yapmış olmanız lazımdı. lakin gerçekler var, 3-4 puan gerideyken de yapılamazdı.”
Emre Erdoğan ise “Millet İttifakı’nda gözle görülür bir bezginlik ve yorgunluk var. Bu seçmeni Yine oraya götürebilecek bir güç ve umudun Geri gelmesi gerekli” diyor ve ekliyor:
“Herkes yüzde 49,5’u konuşuyor, 50’ye Fazla yakın. Bu millet İttifakı seçmeninde bir kaçışa yol açabilir. Katılma oranı esasen yüzde 87, yani 90’ların üzerine çıkmadı. Münasebetiyle burada seçmeni harekete geçirmek gerekecek.
“Umut olduğunu, oy vermenin manalı olduğunu göstermek gerekecek. Ümitsizlik salgın üzeredir. Ümitsizlik yayılır. ‘Oyumun bir tesiri olmayacak’ denilebilir. ‘Oyumun tesiri olabilir’i göstermek gerekiyor.
“Başkanlık Sistemi’nde kazanılacak şey Fazla büyük. Bunun gösterilmesi gerek. Parlamento’nun kaybedilmesi Fazla Kıymetli değil. lakin nihayet anda hangi enstrümanları üretebilecekler, hangi yollara başvuracaklar kolay değil. Amade planların olması gerekiyor.”
Yorum Yok