Gonca Tokyol – Hatay
“Sanki biz de öldük de gömülmedik abla” diyor Hasan. ‘”Hayalet Belde diyorlar ya bu haline Antakya’nın, asıl hayalet olan biziz güya. Kimse ne görüyor bizi ne de duyuyor.”
Hatay Defne’deki çadır alanlarından birindeyiz Hasan’la. Mavi Çin çadırları, ak AFAD çadırları, mavili beyazlı KESK çadırları… Çadır alanının ortasında bir soba, etrafında banklar, yüzü bulutlu beşerler oturmuş çay içiyor. arka tarafta kırık paletler sökülüp sağlam palet yapılıyor ki gece yağmurda su Meydan çadırların altına dizilsin -tak, tak, tak. Hasan’ın Yan çadırında kalan biri kız Öteki erkek iki kardeş bir köpekle oynuyor -haydi koş, koş.
‘”Çocuklara Fazla üzülüyorum abla” diyor Hasan. ‘”Hadi bizi öldürdüler de çocuklarımıza Fazla yazık oldu. Bizim geçmişimizi, onların geleceğini aldılar ellerinden.”
***
Hasan 6 Şubat’ta Türkiye ve Suriye’yi vuran sarsıntıların akabinde Armutlu’daki meskeninin enkazından kendi gayretleriyle çıkmış. önce kendini, sonra enkazdaki ailesini, sonra da yalınayak ve yıkıntı altında yuttuğu toprakla Birlikte kan kusarken Yan konutlarda ulaşabildiklerini kurtarmış. Alt kattaki komşularına ulaşamamış fakat, uzaklara bakıyor anlatırken.
‘”Çok denedim lakin olmadı. çok altta kalmışlardı, üstlerinde koştum durdum bir yol bulurum diye, bulamadım. En Fazla da o ağrıma gidiyor. Bize canlı canlı gömülen komşularımızı çiğnettiler, yetmedi, iki ay geçti ortadan hala cesetlerinin kokusunu alıyoruz. Hala kaldırmadılar mahalledeki enkazların birçoklarını. Aka bir mezarlık güya burası.”
Hatay’a zelzeleden sonra ikinci gün vardığımda hissettiğime ne kadar benziyor Hasan’ın söyledikleri. Hatay’ı Türkiye’nin Geri kalanından ayıran Top Boğazı’ndan aşağı inip de havalimanı kavşağını geçtikten sonra gerçek yıkımı birinci gördüğüm anı hatırlıyorum. Daha Belde merkezine yaklaşamadan otomobilden inmek zorunda kalışımızı, enkazdan battaniyeleri çıkarmışlar ısınmak için diye düşünürken yolun kenarındaki o renkli tümseklerin cenazeler olduğunu anlayışımı, dışarıdan geldiğimizi gören Necla Hanım’ın ayağında terliklerle bize koşup ‘”yardım geliyor değil mi, İlah aşkına geliyor deyin” diye ağlayışını, ‘”ses geliyor, ses, lütfen yardım edin” çığlıklarını, daha Evvel dünyanın dört bir yanında çatışma ve afet takip eden takım arkadaşımın yüzü donup da ‘”Dev bir mezarlığın içine giriyoruz ve daha berbatı beşerler hala mezarlarından bağırıyorlar” deyişini…
İki ayın akabinde, Hasan’la konuştuktan biraz sonra telefonum çalıyor. ‘”Nasıl orada durum, toparlamış mı biraz” diye soruyor Ukrayna’dan tıpkı arkadaşım. ‘”Yok” diyorum. ‘”Beni artık Hatay’la ilgili hiçbir şey şaşırtamaz sanıyordum lakin işlerin nasıl daha da berbata gittiğini anlamaya çalışıyorum günlerdir. Güya bu insanları daha da derine gömmüşler. Her şey b*k üzere burada.”
***
Aşağı Okçular’daki Halkevleri çadır alanındayız. Akşam vakti yaklaşıyor, aşevi daha Yemek dağıtmaya başlamamış fakat önünde şimdiden kuyruk var. ‘”Yardımlar birinci baştaki üzere gelmiyor” diyor hasret Mansuroğlu. ‘”Zorunluluktan, yoksulluktan, devletin verdiği mühlet dolduğundan gidenler de Geri gelmeye başladı yavaş yavaş. ancak ne burada hayatlarını kurabilecekleri bir Amel Mevcut ne de eskisi üzere yardım.”
‘”En Fazla neye muhtaçlık var” diye soruyorum. ‘”Gıda ve su” yanıtını alınca irkiliyorum. Biz Hatay’dan ayrılırken en azından besin, su ve kıyafet sorunu çözülmüştü. Hızımdaki ifadeyi görünce ‘”Başa döndük” diyor uyum konteynerinin önünde kurulan sobanın yanında Birlikte ısındığımız gönüllüler.
‘”Hatta daha da Üzücü durum zira seçim gündemi girince unutuldu buradaki beşerler. Ne bugün için bir düzey Mevcut ne de geleceğe dair bir plan.”
***
Defne’deki TİP yardım noktası bir vakitler Dostluk Çay Bahçesi’nin olduğu alanda. Girişteki müşavere konteynerinin önünde oturuyoruz. Birkaç bayan gelip su soruyor, ne yazık ki yok. Pekala el sabunu ya da deterjan? Ne yazık ki o da yok.
Başka biri gelip kıyafet Mevcut mı diye öğrenmek istiyor, üzerindeki hırkanın gerisini kaldırıyor yavaşça konuşurken, eşofmanının ardında uzunluktan boya bir yırtık, ne yazık ki kıyafet de yok.
Alanın sorumlusu Nilay, ‘”Yardımlar azaldı lakin yardıma muhtaçlığı olanların sayısı arttı” diyor. ‘”Gıdaya ve hijyen eserlerine gereksinim var. Bir de bit ve sinek ilacı.”
***
Hatay’ın idari merkezi olarak kullanılan Necmi Asfuroğlu Lisesi’nin önündeyiz. Haysiyet lisenin karşısındaki refüjün üzerine Ufak bir çadır kurmuş, içeride Biricik bir plastik sandalye, kapıya eski dükkanından kurtardığı tabelayı asmış: Haysiyet Berber.
‘”10 gün Evvel açtım dükkanı” deyip gülümsüyor. ‘”İlk başta seyyar olarak yaptım. Akrabaları, bahis komşuyu traş ettim. Sonra açığa kurdum dükkanı lakin yağmur oldu, toz oldu, bir de utandı beşerler herkesin önünde traş olmaya. Ben de bu çadırı kurdum.”
Onur ve ailesi, öteki iki aileyle Bir arada Dursunlu yolunda kendi imkanlarıyla kurdukları çadırda yaşıyor. ‘”Yardım geliyor mu” diye soruyorum. ‘”Ara Mesafe geliyor sağ olsunlar lakin bir sistemi yok. Bir de kimi güya başımıza atar üzere dağıtıyorlar. Kimsenin sadakasını istemiyorum ben, çalışıp kazanayım, eskisi üzere bir hayatımız olsun istiyorum ancak güç.”
***
Ali İsmail Korkmaz’ın ailesinin bahçe konutundayız. ‘”Çok kayıp oldu” diyor Emel Anne. Onlar da ‘ünlü’ Rende Sitesi’nde yeğenini ve Hamile eşini kaybetmişler. ‘”Hala da düzelmedi hiçbir şey. lakin biz Yeniden güzeliz burada, bahçemize çadır kurduk, konuta girip çıkabiliyoruz gereksinimler için. Bir Biricik biraz daha su olsa âlâ olur, Fazla kalabalığız, Çabucak bitiyor su. Fazladan varsa göndersinler fakat daha Fazla muhtaçlığı olanlara versinler evvel.”
Hatay’da şebeke suyu haftalar sonra verilmeye başlasa da yeraltı sularına asbest karıştığı kuşkusuyla yemeklerde, el Çehre yıkarken ya da diş fırçalarken şişe suyu kullanılıyor. Sistemli dağıtım olmadığı için neredeyse herkesin gündemi su.
***
Aknehir Köyü’ndeyiz. 70 yaşındaki Nahla Ekşi yolun kenarına koyduğu sandalyede oturuyor, selam verince kahveye çağırıyor bizi. Yardım etmek isteyince ‘”Yok siz girmeyin içeri, mesken yıkıldı yıkılacak, Fazla sakat orası, ben yapıp geleyim” diyor. Konutu yolun yanındaki yokuşta, asfaltla birleştiği yerde derin bir yarık. Aknehir’de de içme suyu sorunu var, bir de ayakkabı ile terlik.
‘”Herkes yalınayak çıktı enkazdan, ayakkabı Fazla Aka bir sorun” diyor komşusu Necla Hanım. Zelzelede Odabaşı’ndaki konutu yıkılmış, köye gelmişler ailecek daha inançlı diye. ‘”Merkezdekilerin daha Fazla muhtaçlığı Mevcut her şeye, oraya gönderin gelenleri diyoruz ancak bir Biricik ayakkabı ya da terlik gelse Fazla âlâ olurdu. Malum yaz geliyor, kimsenin ayağında mevsime Müsait ayakkabı yok.”
Yardım noktalarından birine birkaç gün Evvel bir öğretmenin geldiğini anlatıyor sohbeti dinlemeye gelen Öbür biri. ‘”Çocuklara ders anlatmaya gideceğim fakat ayakkabım yok diye geldi bir öğretmen. Yoktu ki ayakkabı. Oradaki arkadaşlardan biri çıkarıp ayağındakileri verdi, ben bulurum bir halde sen çocuklara mahçup olma dedi.”
Ayakkabının yanında bir de gübre ve yem gereksinimi Mevcut Aknehir’de. ‘”Dükkanlar açılmadığı için gübre alacak yer yok” diyor Ali Ekşi, ‘”Narenciye de gübresiz olmuyor” diye ekliyor arka bahçede buram buram kokan portakal ağaçlarını göstererek. ‘”Bir de yem olsa Fazla hoş olur. Bizim Sarıkız zayıfladı uygunca.”
***
Hatay’da iki ayın akabinde neredeyse hiçbir şey yolunda gitmiyor.
Kenti zirveden görelim diye çıktığımız Bağrıyanık’a kurulan çadırlardan birinden fırlayan kız çocuğu ayakkabılarını Aksi giymiş, insanların güç bela buldukları çadırları yağmur yağınca su basıyor, rüzgar kuvvetliyse uçmasın diye çadır direklerine sarılıp yatıyorlar geceleri, hala besine, suya, hijyen gereçlerine nizamlı erişim yok, ekskavatörler, zırhlı araçlar ve taşıma kamyonlarından sonra hayalet kentin sokaklarında en Fazla cenaze otomobilleri dolanıyor, merkezden uzaklaşıp da Hariç taraflardaki mahallelere gidince dar sokaklar mevt kokuyor, molozlar kamp alanlarının ve konteyner kentlerin yanına ya da Asi Irmağı’nın içine dökülüyor, irili ufaklı kebap tezgahları, görece inançlı binalarda kalan bakkallar, tatlıcılar ve kuruyemişçiler kentteki polis, asker ve gönüllülere satış yapıyorlar lakin onlar da gidince ne olacağı meçhul, zira kentte kalanların cebinde alışveriş yapacak Nakit yok.
***
‘”Bizim Fazla hoş bir hayatımız vardı burada” diyor Hasan. ‘”Param da vardı aslında güç günler için kenara koyduğum ancak gitti hepsi. Meskenim gitti, arkadaşlarım gitti, komşularım gitti, Antakya gitti…”
Hasan’ın parmağı sarılı, enkazdan cenaze çıkarılırken yardım etmiş, duvar üzerine devrilmiş.
Hasan’ın pantolonu yırtık, yardım noktalarını Fazla dolaşmış ancak bulamamış.
Hasan’ın geleceğe dair bir umudu yok, kalmamış.
‘”Gömsünler bizi abla” diyor. ‘”Ölenler kurtuldular, bu yaşadıklarımızı görmediler. Bizi de gömsünler de kurtulalım artık…”
Yorum Yok