Cumhurbaşkanı ve AKP genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan seçim tarihi olarak 14 Mayıs’a işaret ederken, kilit parti pozisyonundaki HDP’nin kendi adayını çıkartması durumunda seçimin ikinci cinse kalmasına Kesin gözle bakılıyor.
2019 yılındaki Mahallî seçimlerde kimi büyükşehirlerde kendi adayını çıkarmayarak millet İttifakı’nın adaylarının kazanmasında Kıymetli rol üstlenen HDP, Eylül 2021’de açıkladığı 11 unsurluk Tavır Evrakı ile muhalefetle ortak Namzet belirlemeye Aleni olduğunu duyurmuştu.
Ancak altılı masanın HDP ile münasebet konusunda geçen müddette tutuk davranması ve Vakit vakit lisana getirilen kimi aksi telaffuzlar partide memnuniyetsizlik yaratırken, HDP’ye yönelik açılan kapatma davası ve Hazine yardımlarının bloke edilmesine karşı masadan kuvvetli bir İzah gelmemesi bu hoşnutsuzluğu artırmıştı.
HDP Eş Lideri Pervin Buldan‘ın kendi adaylarını çıkaracakları tarafındaki açıklaması bu periyotta geldi. Buldan, partisinin 7 Ocak’taki Kars 4. Olağan Vilayet Kongresi’nde, “HDP olarak en kısa vakitte kendi cumhurbaşkanı adayımızı Türkiye halklarıyla paylaşacağız. HDP kendi adayını çıkaracak, kendi adayını gösterecek ve seçimlere kendi adayıyla gidecek” sözlerini kullandı.
Partinin öteki Eş Lideri Mithat Sancar da bu açıklamanın sonraki günü, Altılı Masa’nın adaylar çıktıktan sonra ‘gelin Aleni konuşalım müzakere yönetelim’ demesi halinde reddetmeyeceklerini söylerken, “Seçimlere giderken ‘HDP adayını çıkararak yanlış yapıyor’ diyenler, biz seçimlere kadar müzakerelere açığız. Yeni formüller bulunabilir” dedi.
Bu açıklamalarla Birlikte yeni yılın birinci günlerinden beri Ankara’da Siyaset kulislerinde HDP’nin içinde yer aldığı Emek ve Özgürlük İttifakı’nın kendi adayını çıkarması durumunda seçimdeki dengelerin nasıl etkileneceği konuşuluyor.
CHP’lilere nazaran hangi muhalefet ittifakında yer alırsa alsın muhalif seçmen iktidardan Fazla rahatsız ve buna HDP’liler de dahil. Seçim gerçeklerinin ittifakların önüne geçtiğini ve ittifakların geride kaldığını söyleyen üst seviye bir CHP’li şu yorumu yapıyor:
“Türkiye’de demokrasiyi, cumhuriyetin geleceğini, ekonomiyi tartışıyoruz. Bu seçim demokrasiden, insan haklarından, hakça paylaşımdan yana olanlar ile Biricik adam rejiminden yana olanlar ortasında bir seçim olacak. O nedenle biz istesek de bu ayrımı kaldıramayız. Hiçbir partinin gücü bu ayrımı ortadan kaldırmaya yetmiyor.”
Seçim ikinci cinse kalır mı?
Peki HDP Türkiye için bir nevi “kader oylaması” olarak görülen bu seçimde kendi adayını çıkarma kararından Geri adım atar mı?
Siyaset Bilimci Vahap Coşkun, Fazla Aka ihtimalle HDP’nin kendi adayını çıkaracağını zira artık bu telaffuzdan Geri dönüşün Fazla güç olduğunu belirterek, fakat bundan sonraki gidişatı biraz da muhalefetin tutumunun belirleyeceğini söylüyor.
HDP’nin devinim içerisinde sembolik kıymeti olan bir ismi Namzet olarak çıkarabileceğini, lakin izlenecek stratejinin de Namzet kadar Değerli olduğunu belirten Coşkun, “Seçimde izleyeceği stratejiyi kendi tabanına ‘bizim siyasal yükümüzün tartılacağı seçim olacak’ üzere bir temayla anlatırsa seçmenini Fazla daha Çok kendi etrafında kenetler. Bu durumda da seçim kesinlikle ikinci tipe kalır” diyor.
Coşkun’a nazaran ikinci Dönem HDP’ye siyaseten yeni bir Meydan açar ve ayrıyeten Mevcut olan alanın daha genişletilmesi imkanını da getirebilir.
İkinci çeşitte her iki ittifakla da pazarlık yapılabileceğini belirten Coşkun, “Yüzde 12-13 oyu olan bir siyasal yapıyla görüşmemezlik edemezsiniz. Hasebiyle her iki siyasal Bina da HDP ile görüşebilir ve HDP’nin bu manada siyasal pazarlık bahtı artar” yorumu yapıyor.
Seçimin ikinci cinse kalması halinde hangi riskler var?
TBMM’nin üçüncü Aka partisi olan ve anketlere nazaran oyları yüzde 10’lara kadar yaklaşan HDP’nin kendi adayını çıkarıp çıkarmayacağı ya da adayı için sonuna kadar tesirli çalışma yürütüp yürütmeyeceği seçim sonuçlarını direkt etkileyecek bir değişken olarak görülüyor.
Kamuoyu araştırmaları HDP’nin kendi adayını çıkarması durumunda seçimin ikinci tipe kalmasının Derhal derhal Kesin olduğunu gösteriyor. Yapılan Türlü anketlerin ortalamasına nazaran Cumhur İttifakı ve altılı masanın oyları yüzde 40’larda seyrederken, bu durumda Emek ve Özgürlük İttifakı’nın en az yüzde 10’luk oy dilimi kritik oluyor.
Yöneylem Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin Aralık araştırmasına nazaran kararsızlar ve oy kullanmayacaklar dağıtıldıktan sonra birtakım partilerin oy oranları; AKP 32,1; CHP 25,5; YETERLİ Parti 13,5; HDP 9,7 ve MHP 8,1 formunda sıralanıyor.
Anket sonuçlarını ve HDP’nin Namzet çıkarma kararının değerini DW Türkçe’ye kıymetlendiren Yöneylem Araştırma genel Koordinatörü Derya Kömürcü, üç adaylı bir yarışa girildiği durumda seçmenin oylarının dağılacağını ve seçimin ikinci tipe kalacağını belirterek, ikinci çeşidin risklerini şöyle aktarıyor:
“Birincisi iki Bölüm ortasındaki Vakit dilimi içinde Türkiye’de istikrarı bozacak Fazla farklı şeyler olabilir. İkincisi ise yalnızca cumhurbaşkanlığı seçimi değil tıpkı vakitte parlamento seçimi de yapılacak. Altılı masa Meclis’te anayasada değişiklik için en azından referanduma götürebilecek bir çoğunluk elde edemezse, seçmen altılı masanın cumhurbaşkanı adayına oy vermesi durumunda istikrarsızlık olabileceğini düşünüp tercihini değiştirebilir.”
Kömürcü kendi anketlerine nazaran parlamento seçiminde Cumhur ile millet İttifaklarının İskemle sayısının birbirine Fazla yakın, 260-275 aralığında görüldüğünü belirtiyor.
Coşkun’a nazaran HDP idaresi hiçbir Vakit tabanına “Erdoğan’a oy verin” biçiminde bir telkinde bulunmaz. Coşkun, Erdoğan için Değerli olanın HDP seçmeninin Cumhur İttifakı’na oy vermesinden çok karşı tarafa oy vermemesi olduğunu anımsatarak, şöyle konuşuyor:
“AK Parti de HDP de Erdoğan’ın kendisi de HDP seçmenlerinin Fazla Aka bir kısmının artık Erdoğan’a oy vermeyecek bir noktaya geldiğini biliyorlardır. lakin Fazla Ufak farklarla seçimin kazanılabileceği bir durumda yalnızca kime oy vereceğiniz değil, birebir vakitte kime oy vermeyeceğiniz de Ehemmiyet taşır. Hasebiyle HDP seçmeninin bir kısmının sandıktan Irak tutulması yahut muhalefet adayına dayanak vermekten uzaklaştırılması da Erdoğan için seçim kazanma yolunda Kıymetli bir imkân sağlayabilir.”
HDP adayını Geri çekebilir mi?
Peki ikinci cinsin riskleri düşünüldüğünde ve altılı masanın da HDP’nin itiraz etmeyeceği bir ismi Namzet göstermesi durumunda Namzet Geri çekilebilir mi?
Bu bahiste Sancar 10 Ocak’ta Habertürk’te yaptığı açıklamada altılı masa ile diyaloğa Aleni olduklarını söylerken “Adayımızı çekeriz demiyoruz. Bu kelamı hiçbir yerde söylem etmedik. Bu türlü bir arayışa girerlerse hayır demeyiz, bunun sonucunda Türlü formüller bulunabilir” tabirlerini kullanmıştı.
Ancak bu evrede nasıl bir formül bulunabileceğine dair net bir Cevap parti tarafından verilmiş değil. Uzmanlara nazaran ise HDP’nin adayını nihayet anda Geri çekmesi hâlâ mümkün.
Kömürcü, altılı masanın adayının CHP genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu gösterilmesi durumunda HDP’nin adayını yarıştan çekebileceğini düşünüyor ve “Yeter ki kırmadan, ihtimamlı bir bağlantı kurulabilsin” diyor.
Coşkun da muhalefet ile hakikat bir diyalog ve müzakere yerinin oluşturulması ve ortak adayın HDP’nin de oy verebileceği bir İsim olması durumunda adayın Geri çekilmesinin Muhtemel olabileceğini şu sözlerle anlatıyor:
“HDP seçmenine ‘Adayımızı gösterdik. Muhalefet bizimle müzakere ederek gereksinimlerimizi kabul etti. Münasebetiyle bizim bu seçimden elde edebileceğimizin Değerli bir kısmını muhalefetin kazanmasıyla elde edebileceğiz. O nedenle biz muhalefetin adayını destekliyoruz’ deyip bunu kendi seçmenine anlatabilir.”
HDP nihayet Lokal seçimlerde kimi vilayetlerde Namzet göstermezken, kimi vilayetlerde de adaylarını Geri çekmişti.
Ancak Kömürcü Mahallî seçimler ile genel seçimin dinamiklerinin Fazla farklı olduğuna dikkat çekerek, şöyle konuşuyor:
“Ülkeyi kimin yöneteceğiyle ilgili Şayet sizin elinizde yüzde 10-12’lik bir Ceviz varsa bu kozu oynarsınız. Bu türlü bir Siyaset imkânı olması bile Namzet çıkarmak için kafidir. Seçime nihayet bir-iki hafta kalana kadar Emek ve Özgürlük İttifakı ismine bir adayın alanda olması, mitingler yapması, televizyonlara çıkıp demeçler veriyor olması bile sizin için bir Siyaset imkanıdır ve bunu kullanmalarını da doğal karşılamak gerekir.”
Kömürcü, HDP’nin adayını nihayet anda altılı masanın ortak adayı lehine Geri çekmesi durumunda birtakım muhalif seçmenler için “Öcü bir parti olmaktan çıkıp, seçimi kazandıran bir parti haline de gelebilir” yorumu yapıyor.
Yorum Yok