Günce Akpamuk, Merve kara Kaska
BBC Türkçe
14 Mayıs’ta yapılacak seçimler, Türk Hariç siyaseti açısından hayati Ehemmiyet taşıyor. İngiltere ve Avrupa Birliği (AB); Türkiye’nin Özellikle demokrasi, AB üyeliği, Suriyeli sığınmacılar ve NATO’nun genişlemesi hususlarındaki tavrını yakından izliyor.
İngiltere’de 13 yıldır iktidarda olan Muhafazakar Parti hükümeti açısından Türkiye ile münasebetlerde anne gündem hususlarından biri göç oldu.
İngiltere hükümeti, Manş Denizi’ni geçmeye çalışan rekor sayıda göçmenin ülkeye girişini engellemeye yönelik daha Misli bir tavır izliyor.
Eski İngiltere Başbakanı Liz Truss’ın geçen Yıl dışişleri bakanıyken, iktidara gelmesi halinde sığınmacıları göndermek istediği ülkeler ortasında Türkiye’nin de olduğu bildirilmişti.
Tartışmalı planla ilgili Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tanju Bilgiç, “Basında yer Meydan Truss ile ilgili bu savların temelsiz olmasını umuyoruz” yorumunda bulunmuştu.
Bilgiç, Türkiye’nin bu fikre karşı olduğunu, “Son sekiz yıldır dünyada en Fazla sayıda mülteciye mesken sahipliği yapan milletimizin üçüncü bir ülkenin talebiyle daha Aka bir yükün altına girmesi, üstelik memleketler arası hukukla bağdaşmayan bir yaklaşıma katkıda bulunması Laf konusu değildir” kelamlarıyla Anlatım etmişti.
İngiltere’de sığınmacıları Ruanda’ya gönderme planı geçen Yıl Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin müdahalesiyle engellenmişti.
BBC Türkçe‘ye konuşan Nottingham Üniversitesi Siyaset ve Milletlerarası Bağlantılar Kısmı’nda Türk Hariç siyaseti uzmanı Dr. Natalie Martin, Türkiye’nin Suriyeli sığınmacılara yönelik tavrının yalnızca AB’yi değil İngiltere’yi de yakından ilgilendirdiğini söylüyor.
Martin bu durumun Brexit ile değişmediğini yalnızca daha “karmaşık ve belirsiz” hale geldiğini belirtiyor.
‘Kılıçdaroğlu’nun mutabakatı Fazla daha kolay bir başkan olması bekleniyor’
Türkiye’de seçmenler ortasında yükselen bir sığınmacı aksiliği var.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı Kemal Kılıçdaroğlu, farklı biçimlerde Suriyeli sığınmacıların iadesine yönelik vaatlerde bulundu.
Martin, “CHP’nin yer yer milliyetçi duruşu ve Kemalist geçmişi, her Vakit tam manasıyla ilerici bir tavırda olmadığı manasına geliyor. Fakat partinin genel lideri Kılıçdaroğlu, mutlaka Erdoğan’dan Fazla daha az kibirli. Bu nedenle Hem AB hem de İngiltere açısından daha öngörülebilir bir başkan olarak görülüyor” diyor ve ekliyor:
“AB alakaları, Suriye siyaseti ve NATO açısından onunla anlaşmak Fazla daha kolay olacaktır. Zira (siyasetçinin yanıtlarını) kestirim edememek ve mantık süzgecinden geçirememek, Brüksel ve Londra’daki siyasetçiler için hakikaten güç.
“Bence Kılıçdaroğlu’nun Erdoğan’a hiç benzememesi ve mutabakatı Fazla daha kolay (bir lider) olması bekleniyor. Aslında gerçekte durum tam olarak bu türlü olmayabilir ancak Erdoğan ile kıyaslandığında katiyen bu türlü olacaktır”.
BBC Türkçe’ye konuşan Londra Üniversitesi’nin şark ve Afrika Çalışmaları Okulu’nda (SOAS) Türkiye uzmanı Profesör William Hale ise daha temkinli bir lisan kullanıyor.
Prof. Hale, İngiltere’de insanların en azından bunun Fazla yakın bir yarış olacağını ve birinci kere Erdoğan’ın dişli bir rekabetle karşılaşacağını bildiğini söylüyor ve ekliyor:
“Ancak bu ülkede insanların şu Lahza için bundan daha fazlasını lisana getireceklerini düşünmüyorum” diyor.
Prof. Hale, Batı’nın söylemlerinde Fazla dikkatli olduğunu zira Kılıçdaroğlu’na takviyesini açıklayan birinin Erdoğan’ın seçimleri kazanması halinde güç bir pozisyonda kalacağını Anlatım ediyor.
‘Türkiye’nin AB ile bağlantılarını tam üyelik noktasına kadar ilerleteceğini düşünüyorum’
Türkiye’nin AB’ye üyelik sürecinde yaşanan duraksama sürecinin seçimlerden sonra nasıl ele alınacağı, Batılı müttefiklerinin yakından takip ettiği bir diğer husus.
AB’nin batı Balkan ülkeleri ve Türkiye için hazırladığı 2022 Genişleme Raporu’nda Türkiye’deki demokratik kuruluşların işlevlerinde Önemli noksanlıklar olduğu belirtilmişti.
Raporda ilerlemenin görüldüğü Ender alanlardan biri olarak göç ve iltica siyasetine işaret edilmişti.
Martin, Türkiye’nin AB’ye iştirak sürecinin en az 15 yıldır ilerlemediğini ve şu Lahza olduğundan daha Çok ilerleme kaydedilmesi için liberal demokrat ıslahatların uygulanması gerektiğini, Kılıçdaroğlu’nun bunu vaat ettiğini söylüyor:
“Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanı seçilmesi halinde Parlamenter Sistemi eski haline getirebilirse, Kopenhag Kriterleri’ni karşılayan Öbür ıslahatlar uygulayabilirse o Vakit AB’nin iştirak sürecinde ilerlemeye istekli olmasını beklerim.”
BBC Türkçe’ye konuşan Profesör William Hale, Türkiye’nin AB üyelik sürecinin seçimlerden sonraki “en can Müşteri konu” olacağını belirtiyor.
Millet İttifakı’nın Ortak Siyasetler Metni ile Türkiye’de insan hakları konusunda ilerleme vadettiğini söyleyen Prof. Hale, “Bunu başarabilirlerse AB ile bağlantılarında Kıymetli bir manisi kaldırmış olacaklar” diyor ve ekliyor:
“Türkiye’deki insan hakları uygulamalarında ıslahat yapmayı ve birebir vakitte ekonomiyi istikrara kavuşturmayı başarırsa, o Vakit bunun Türkiye’nin AB ile bağlarını tam üyelik noktasına kadar ilerleteceğini düşünüyorum” diyor.
Prof. Hale ilgilerin ilerlemesi konusunda AB’den beklentilerini şu biçimde aktarıyor:
“Ancak şu da değerli, AB’nin de de bu bahiste üzerine düşeni yapması, Yunanistan ile Türkiye ve Türkiye ile Kıbrıs ortasındaki en Kıymetli ihtilafları ‘tarafsız, gerçekçi bir nazar açısı ile’ ele alması gerektiğini düşünüyorum.”
“Zorluk şu ki, Avrupa Birliği’nin bunu yapmaya Amade olup olmayacağını bilmiyorum, Yunanistan ve Kıbrıs’ın AB’ye Üye olduğu göz önüne alındığında, onlar için yapılabilecek en kolay şey, ‘bu bizi ilgilendirmez’ demek olacak. Bence bu yanlış, fakat ne yazık ki, alabilecekleri konum bu.”
‘Erdoğan NATO’ya karşı Misli çıkışıyla artı puan topladı’
Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgaliyle başlayan savaş, NATO’nun genişlemesini hızlandırdı. İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik müracaatında Türkiye kilit ülkelerden biri olarak konumlandı.
Mayıs 2022’de NATO’ya iştirak müracaatında bulunan İsveç ve Finlandiya, süreci başlatabilmek için Türkiye’nin terörle çaba konusunda taleplerini içeren üçlü muahedeye 28 Haziran’da imza atmak durumunda kalmışlardı.
Türkiye, Mart ayında Finlandiya’nın NATO üyeliğinin Meclis’teki onay sürecinin başlatılmasına karar verdiğini açıklamış lakin İsveç’i uyarmıştı.
Erdoğan, Finlandiya ile Bir arada NATO’ya üyelik başvurusu yapan İsveç’i “teröristlere kucak açmakla” suçlamıştı.
İsveç’in NATO üyeliği müracaatına dair genel kanının, “seçim sonrasına kadar ilerleme kaydedilmeyeceği” olduğunu belirten Dr. Martin, Erdoğan’ın kendisini “NATO’ya ve Batı’ya karşı Misli bir tutum gösteriyor üzere sunarak” artı puan topladığını belirtiyor.
Ancak Erdoğan’ın seçilmesi durumunda bile, Fazla Aka bir farkla kazanması Muhtemel görünmediği için, iktidarın İsveç’in üyeliğini kabul etmeye daha meyilli olacağını iddia ediyor:
“Ancak bu, seçimlerden Evvel olmayacak. Kılıçdaroğlu Cumhurbaşkanlığı seçimini kazanırsa, İsveç başvurusu konusunda Fazla daha uzlaşmacı olmasını beklerim, zira Türkiye’nin temelde NATO’ya gereksinimi var, eninde sonunda İsveç’in iştirak yolu Aleni olacak lakin 14 Mayıs’tan sonra”.
‘Genel olarak istenen şey istikrar ve güvenlik’
Türkiye Hariç siyaseti uzmanı Dr. Martin, Türkiye’nin 2007 yılından bu yana “otoriterleştiğini” söylüyor ve 14 Mayıs seçimlerinde “istikrar ve güvenlik” beklentisinin Kılıçdaroğlu’nu bir adım öne çıkardığını belirtiyor:
“Genel olarak istenen şey istikrar ve güvenlik. Münasebetiyle, Örneğin Şayet seçim sonuçları net olmazsa, süratli bir formda kaos yaşanması tehlikesi var.”
Kılıçdaroğlu’nun İngiltere’de haber gündemlerinin doruğunda olmadığını belirten Martin, “Eğer Türk ya da Kürt değilseniz, olayları yakından takip etmiyorsanız kim olduğunun bilindiğinden şüpheliyim” söylüyor. Lakin Kılıçdaroğlu’nun İngiltere ve AB için daha düzgün bir müttefik olacağının düşünüldüğünü ekliyor:
“Genel olarak istenen Kılıçdaroğlu’nun Aleni bir çoğunlukla, adil oy sayımıyla zafer kazanması ve Türkiye’yi bundan 15 Yıl evvel, otoriter bir yola girmeden evvelki haline getirmesi.
“Tabii Erdoğan basını ve hukuku Denetim ediyor. Uğraş etmeden gideceğini, (yenilgiyi) kabulleneceğini düşünmüyorum”.
Yorum Yok