TBMM zelzele Araştırma Komisyonu’nda konuşan yerbilimi Mühendisleri Odası zelzele Müracaat Heyeti Lideri Prof. Dr. Okan Tüysüz, “Bugün 24 vilayet, 110 ilçe Canlı fay üzerinde yer almaktadır. Bunların bir kısmında yakın, bir kısmında uzun periyotta zelzele olma olasılıkları vardır. Biz yerbilimi Mühendisleri Odası zelzele İstişare Konseyi olarak, 18 ile bu mevzuda uyarıcı raporlar gönderdik lakin maalesef bir adedinden dâhi ‘Ne diyorsunuz siz?’ diye Geri dönüş olmamıştır. Marmara sarsıntısı bekliyoruz artık ve Marmara sarsıntısı olursa asrın değil ülkenin felaketi olur. çok fazla tekrarlamak istemiyorum ancak Marmara, zelzeleye Amade değildir” dedi.
TBMM zelzele Araştırma Kurulu bugünkü toplantısında yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür ile TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası, yerbilimi Mühendisleri Odası ve Mimarlar Odası temsilcilerini dinledi. yerbilimi Mühendisleri Odası zelzele Müşavere Konseyi Lideri Prof. Dr. Okan Tüysüz şunları söyledi:
“Türkiye’de 5,5’ten Aka zelzele üretebilecek 485 Tane bilinen Canlı fay var”
“Deprem doğal bir Hadise lakin biz bu sarsıntıdan Önemli hasarlar alıyoruz. Bu hasar almamızın Temel nedenlerinden bir tanesi Türkiye’nin doğal yapısı fakat ikincisi de bizim bir türlü uzun yıllardır zelzeleye Amade bir cemiyet hâline gelememiş olmamız. Türkiye’de 5,5’ten Aka zelzele üretebilecek 485 Tane bilinen Canlı fay var. Yani bu şu demek: Geçmişte zelzele üretmiş, gelecekte de üretme potansiyeli olan faylar ve bu fayların biz lakin yarısını gereğince araştırdık. Bir fayın karakterini gereğince anlayabilmek için üzerinde paleosismalojik çalışmaların yapılması gerekiyor. Bildiğim kadarıyla 250 civarında fayı çalışmış bulunuyoruz, öbürleri üzerinde rastgele bir çalışma şu anne kadar ne MTA tarafından ne üniversiteler tarafından yapılmadı. diğer yandan denizlerde faylarımız var, bunların hepsini ayrıntılı bilmiyoruz.
“Geçtiğimiz bu Çehre on yılda 130 bin civarında yalnızca can kaybımız var”
Ayrıca yüzeyde yapılan çalışmalarda da tahminen önümüzdeki yıllarda yeni faylar ortaya çıkacak zira 2013’te devreye giren bu haritanın öncesinde bir evvelkiyle yenisi ortasında 200 Tane fay farkı var. Yani faylar çalıştıkça ortaya çıkıyor ve daha artıyorlar, artacaklar. Aşağı üst dört beş yılda bir zelzele oluyor. Tarihlere baktığımız Vakit 7’nin üzerinde Fazla sayıda zelzele yaşamış bir ülkeyiz.
Son yaşadığımız zelzelede 50 binden Çok can kaybı oldu. 1939 Erzincan’da 32 bin 968 can kaybımız Mevcut bunun gerisinden Gölcük Kocaeli zelzelesi geliyor ve geriye baktığımız Vakit geçtiğimiz bu Çehre on yılda 130 bin civarında yalnızca can kaybımız var. ‘Peki, biz bu sarsıntıları bilemiyor muyduk da hazırlanamadık?’ derseniz, maalesef, bilerek biz bu kayıpları verdik. 17 Ağustos Gölcük ve 12 Kasım Düzce sarsıntılarının olacağı 1980’li yıllardan itibaren biliniyordu, bilimsel yayınlarla ortaya konulmuştu. Yalnızca geçmişteki zelzelelerin sıralamasına bakan şahıs bile bu sıranın nereye geldiğini Aleni bir biçimde görür.
“Marmara sarsıntısı olursa asrın değil ülkenin felaketi olur”
İl risk azaltma planları var, bunlar geçtiğimiz Yıl tamamlandı. Bunların hepsinde hangi vilayetlerin zelzele tehlikesi olduğu Aleni ve net bir biçimde ortaya konulmuştur. Bugün 24 vilayet, 110 ilçe Canlı fay üzerinde yer almaktadır. Bunların bir kısmında yakın, bir kısmında uzun devirde zelzele olma olasılıkları vardır. Biz yerbilimi Mühendisleri Odası zelzele Müşavere Konseyi olarak, 18 ile bu hususta uyarıcı raporlar gönderdik lakin maalesef bir adedinden dâhi ‘Ne diyorsunuz siz?’ diye Geri dönüş olmamıştır. Marmara sarsıntısı bekliyoruz artık ve Marmara sarsıntısı olursa asrın değil ülkenin felaketi olur. çok fazla tekrarlamak istemiyorum lakin Marmara, sarsıntıya Amade değildir. Geleceğe yönelik projeksiyonlara bakıldığında; İstanbul, dünyanın 6’ncı sırada tehlike altındaki kentidir. Bu tehlikenin en Temel nedenlerinden bir tanesi de gelir dağılımındaki ve şahıs başına düşen gelirdeki risktir. Bu açıdan Türkiye gibisi birtakım kentler üzere Örneğin Taipei üzere, Tokyo üzere, Seul üzere, buralar üzere Fazla Önemli bir risk altındadır. İzmir biraz daha az olmak üzere Yine bir risk altındadır. Can ve mal kayıpları açısından da Fazla önemli, parlak bir noktada olduğumuzu söyleyemeyiz.
“Bir daha biz Bayındırlık ve af sözlerini Yan yana getirmeyeceğiz, bunu getirirsek de sonuçlarına katlanacağız”
Yapı kontrol düzeneğinin Bayındırlık müsaade süreçlerinin gereğince denetlenmediğini, yöntemine Müsait denetlenmediğini gördük ve buna ağır cezalar getirilmesi gerektiği kanaati ortaya çıktı. 1948’den günümüze 23 kere direkt ya da dolaylı Bayındırlık affı çıkartıldı ve bu sarsıntılar bize şunu gösterdi: Bir daha biz Bayındırlık ve af sözlerini Yan yana getirmeyeceğiz, bunu getirirsek de sonuçlarına katlanacağız. Risk ögesini azaltmak için tehlike altındaki bölgelerde nüfus artışına müsaade etmememiz lazım. Bugün İstanbul’un nüfusu Daimi artıyor ve artması için âdeta teşvik ediliyor. Münasebetiyle geçmişte 10 milyon olan nüfus tehlike altındaydı, bugün 20 milyon nüfus tehlike altında. Hasebiyle buradaki nüfusun artmaması için Gerekli ne varsa yapmamız gerekiyor. Nüfusun gibisi formda, tehlikesi yüksek kentlere yığılmasını önlememiz lazım, yerleşim yoğunluğunu azaltmamız lazım. Sanayi ve Değerli yapıları zelzele tehlike bölgelerinden uzaklaştırmamız, uzaklaşmaları istikametinde teşvik etmemiz lazım. Canlı fay risklerini dikkate alarak fay üzerinde var yerleşimin sınırlanması ya da vakitle kaldırılmasını sağlamamız lazım. Bu mevzuda neler yapılması gerektiği konusunda da fay maddesine bağlı seksen sayfalık bir yönetmelik hazırlandı bu yönetmelikte hazırdır, tartışmaya açıktır.
“Çok sayıda yol haritası Mevcut lakin o yola bir türlü biz adım atamadık”
Ne yapacağımız, riski nasıl azaltacağımız konusunda yol haritaları muhakkak, Fazla sayıda yol haritası Mevcut lakin o yola bir türlü biz adım atamadık. 2000’de Ulusal zelzele Kurulu kuruldu, 2007’de kapatıldı. 2002’de zelzele Ziyanlarının Azaltılması ve Ulusal Strateji Raporu yayınladılar. Bunun gereklerini Fazla Aka ölçüde yerine getirmedik. 2004’te zelzele Şurası yapıldı, konusunda uzman 309 şahıs katıldı ve bu zelzele Şurası kararlarının bir Yıl içerisinde bitirilmesi hedeflenmişti. Benim bildiğim kadarıyla 7 Tane kurul kuruldu. Her kurul kendi ismine birkaç Cilt rapor yayınladılar Lakin bunların yalnızca az bir kısmı uygulama ya geçebildi. Bu zelzele şûrası yapılalı on dokuz Yıl oldu. Bunlar uygulamaya konulsaydı bugün afetle gayrette Fazla daha farklı bir noktada olacaktık.
“Olası bir sarsıntıda ağır hasar alacak ya da yıkılacak 90 bin binadan bahsediyoruz”
Arkasından da İstanbul için zelzele Master Planı hazırlandı. 2003 yılında üniversitelerin iştirakiyle ortaya konan bir rapordu. Lakin, bugün, İstanbul’da yıkılma evresinde olan, mümkün bir zelzelede ağır hasar alacak ya da yıkılacak 90 bin binadan bahsediyoruz. Bu zelzele Master Planı’nın gereklerini yapsaydık bu 90 binden Laf ediyor olmazdık. Artık, her ilçede, her sokakta nerede tsunami olacağına, nerede hangi binaların yıkılacağına kadar çalışıldı lakin o yıkılan binalara Fazla Çok bir şey maalesef yapılamadı. 2012-2023 Ulusal zelzele Stratejisi hareket Planımız vardı. Burada Yine kurullar oluşturuldu. Maalesef burada önerilen hareket planı da şimdi yerine getirilmedi. Birtakım kalemlerde yüzde 10’larda gerçekleşti, birtakım kalemlerde yüzde 50-60’lara varan gerçekleşme oranları Mevcut lakin 2023 yılı Ulusal zelzele Stratejisi aksiyon Planı’nın bitmesi gereken bir yıldı, 2023’ün yarısını bitirmiş durumdayız.
“Afet ziyanlarının azaltılması istikametinde bir siyasete geçmediğimiz surece biz bu kurullarda daha Fazla konuşuruz”
Siyasi kararlılık olmadığı surece ya da kâfi olmadığı surece yara sarma değil, afet ziyanlarının azaltılması tarafında bir siyasete geçmediğimiz surece biz bu komitelerde daha Fazla konuşuruz. Türkiye’nin zelzele riski altında olan yerleri muhakkaktır, buralarda derhâl tedbirlere başlanmalıdır; Marmara Bölgesi, Bingöl-Yedisu bunların başında gelmektedir. Çalışmalarda Marmara Bölgesi’ne öncelik verilmelidir. İstanbul’da 90 bin binanın zayıf olduğu, bunların güçlendirilmesinin ya da dönüşümünün yapılması gerektiği Anlatım edilmektedir. Bunun en kısa vakitte hazırlanması gerektiği kanaatindeyim.”
Yorum Yok