İzmir’deki Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) zelzele Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü ve yerbilimi Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, sarsıntılarda can ve mal kaybını azaltmak için alınması gereken tedbirleri sıralayıp, Bina kontrol sisteminin tekrar düzenlenmesi gerektiği söyledi. Prof. Dr. Sözbilir, Türkiye’de bir Lahza Evvel ehil mühendislik sistemine geçilmesi gerektiğini de dikkati çekip, doğal afet eksenli kentleşme modeli teklifinde bulundu.
DAUM Müdürü ve yerbilimi Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, asrın felaketi olarak tanımlanan zelzeleler sonrası Afyon Milletvekili Veysel Eroğlu başkanlığında kurulan TBMM Araştırma Komisyonu’nda dün konuştu. Prof. Dr. Sözbilir, istikbal sarsıntılarda can ve mal kaybını azaltmak için alınması gereken tedbirleri sıraladı.
“Yer altı suyu yolları taraf değiştirdi”
Prof. Dr. Hasan Sözbilir, yakın gelecekte zelzele üretecek Canlı faylar üzerinde yapılaşma kısıtlaması getiren Fay Kanunu’na ilişkin standartların bir Lahza Evvel hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi. zelzele bölgesinde zelzele sırasındaki sarsıntıyla yeni kırık ve çatlaklar oluştuğuna dikkati çeken Prof. Dr. Sözbilir, bu durumun yer altı suyu yollarının taraf değiştirmesine neden olduğunu kaydetti. Yer altı sularında hem doğal hem de insan kaynaklı nedenlerle kirlenme olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Sözbilir, bunun için sistematik örnekleme yapılarak kirlenme tipi, derecesi ve yerlerinin tespit edilmesi gerektiğini vurguladı.
Yer altı suyu beslenme modellerinin havza bazında tekrar kurulması gerektiğini Anlatım den Prof. Dr. Sözbilir, kirliliğin giderilmesi içinde Gerekli arıtma sistemlerinin geliştirilmesi gerektiğinin altını çizdi. Sıvılaşma tehlikesinin geliştiği alanlarda jeoteknik, jeofizik ve sondaj çalışmalarıyla sıvılaşma sisteminin anlaşılması ve modellenmesi gerektiğini anlatan Prof. Dr. Sözbilir, bu bölgelerde sıvılaşma tehlikesinin giderilmesini sağlayacak tedbirlerle yerlerin güzelleştirilmesi, iyileştirilemeyecek tabanlar üzerine ise Bina yapılmaması gerektiğini belirtti.
Yapı kontrol sisteminin tekrar düzenlenmesi gerektiğine de dikkati çeken Prof. Dr. Sözbilir, “Bina üretimi öncesindeki yer bilimsel çalışmalardan binanın anahtar teslimine kadar jeoloji, jeofizik ve inşaat mühendislerinin imzalarının olması gerekir. Ayrıyeten, bu sistemin uzmanlardan oluşan bir grup tarafından kamusal olarak denetlenmesi gerekir” dedi.
“Doğal afet eksenli kentleşme modeli önerisi”
Prof. Dr. Sözbilir, Türkiye’de bir Lahza Evvel uzman mühendislik sistemine geçilmesi gerektiğine işaret etti. Mühendislik sisteminin diğer mesleklerde olduğu üzere en az üniversite mezunu seviyesindeki insanlardan oluşması gerektiğini Anlatım eden Prof. Dr. Hasan Sözbilir, “Yetkin mühendislik sistemindeki eksikliğin lisansüstü seviyede eğitim verecek olan afet idaresi ve zelzele araştırma enstitüleriyle giderilebilir” diye konuştu.
Alınması gereken önlemler
Alınması gereken diğer tedbirleri ise Prof. Dr. Sözbilir, şöyle sıraladı:
“Deprem bölgelerinde Canlı fay denetiminde yahut Irmak boyunca konseyi yerleşimlerin, doğal afet eksenli kentleşme modeline nazaran yine yapılanması gerekir. Bu yapılanmanın kentin dokusu- deseni-rengi ve kültürel yapısını koruyacak halde perde duvarlı binaların yer aldığı yatay mimari tertibinde olması gerekir. Türkiye’de sarsıntıyla ilgili yeni bir kurumsal yapılanmaya gidilmeli. Dünyada gelişmiş ülkelerde olduğu üzere direkt Cumhurbaşkanlığına bağlı özerk bir çatı Kuruluş niteliğindeki Türkiye Yerbilimleri Araştırmaları Kurumu’nun kurulması gerekir. Toplumun ilkokuldan başlayarak Ömür uzunluğu doğal afetler konusunda eğitimi ve bilinçlendirilmesi, doğal afet eksenli tatbikatların makul mühletlerle Daimi yinelenmeli. mümkün bir zelzele anında birinci müdahalenin Mahallî Kamu tarafından yapılması, bunun için mahalle bazında Mahallî arama kurtarma kümelerinin oluşturulması ve Müsait yerlerde olaya müdahale edebilecek materyal ve aletlerle donatılmış konteynerlerin konuşlandırılması gerekli.” (DHA)
Yorum Yok