Ayşe Sayın
BBC Türkçe
14 Mayıs seçimlerinde parlamento aritmetiği Değerli ölçüde değişti. 2018’deki seçimlerde 344 Milletvekili çıkaran AKP ve MHP’nin içinde yer aldığı Cumhur İttifakı, resmi olmayan sonuçlara nazaran yaklaşık yüzde 4 oy kaybetmesine rağmen, 322 Milletvekili ile Yine Meclis’te çoğunluğu elde etti.
Yüzde 35 oy Meydan Saha CHP ve UYGUN Parti’nin içinde yer aldığı millet İttifakı 213, yüzde 10,5 oy Meydan Yeşil Sol Parti ve Türkiye Emekçi Partisi’nin içinde yer aldığı Emek ve Özgürlük İttifakı ise 65 milletvekiliyle temsil edilecek.
Milletvekilliği seçimlerinde en yüksek oy kaybını AKP yaşadı. CHP oylarını yüzde 3 artırdı lakin listelerinden Namzet gösterdiği ittifak partilerinin ayrılmasının akabinde, İskemle sayısı, evvelki periyoda nazaran düşmüş olacak.
İYİ Parti ve MHP oy oranlarını Aka ölçüde korudu. Yeşil Sol Parti listesinde seçime giren HDP de yaklaşık yüzde 3 oy ve 6 Milletvekili kaybetti.
AKP, CHP, MHP, Yeşil Sol Parti ve ÂLÂ Parti Meclis’te Küme kuracak İskemle sayısına ulaştı. HÜDA PAR, Demokratik Sol Parti, Türkiye Değişim Partisi, Tekrar Refah Partisi ve Türkiye Personel Partisi de ittifaklar içinde barajı aşarak, parlamentoda temsil imkanına kavuştu.
Meclis’teki Küme sayısı artabilir
CHP listelerinden seçime giren Deva Partisi 15, istikbal ve Saadet partileri 10’ar, Demokrat Parti 3 Milletvekili çıkardı. Yani Meclis’in açılması sonrası, 38 milletvekili, seçildikleri CHP’den partilerine dönecek.
Her biri farklı olarak Küme kurmak için Gerekli olan 20 sandalyeye sahip olmayan bu partilerin Meclis’te daha tesirli muhalefet yapması için bir ortaya gelerek Küme kuracak sayıya ulaşıp ulaşmayacağı merak ediliyor.
Kulislere yansıyan bilgilere nazaran Laf konusu partiler, ortak bir parti çatısı altında yeni Küme kurmayı gündemlerinde tutuyor. Lakin bunun için cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci tipi beklenecek.
Edinilen bilgiye nazaran en Çok İskemle sayısına sahip olan Deva Partisi, izlenecek strateji konusunda Evvel CHP ile görüş alışverişinde bulunacak.
CHP’nin de görüşü alınarak; Saadet, istikbal ve Demokrat Parti ile ortak Küme kurma konusu masaya yatırılacak. Şimdi hangi partinin çatısı altında Küme kurulacağı netleşmese de kulislerde, çatı parti konusunda partilerin uzlaşabileceği konuşuluyor.
CHP, ittifaklar nedeniyle İskemle kaybetti
2018 seçimlerinde Yekün yüzde 22,6 oy Meydan ve 146 Milletvekili çıkaran CHP, oylarını yaklaşık 3 puan artırarak 169 Milletvekili çıkardı.
Birçok yorumcuya nazaran bu Sonuç DEVA, Gelecek, Saadet Partisi ve Demokrat Parti’nin CHP oylarını artıracak sinerji yaratmadı ve parti ruhsal Hudut olan yüzde 30 üstü oy maksadına ulaşamadı.
CHP’de yapılan tahlillerde, bu oy artışının bir kısmı, evvelki seçimlerde uygulanan yüzde 10 barajını aşması için HDP’ye oy veren stratejik seçmenin partiye dönüşüne bağlanıyor. oy artışının sonlu kalmasındaki bir Öbür etken olarak da, CHP seçmeninin listelerinden muhafazakar partilerin adaylarına oy vermekten kaçınması ve listelere yansılar olarak görülüyor.
Ancak, CHP kökenli bir İsim olan TDP; genel Lideri Mustafa Sargül’ün adaylığı, sonuçlara Olumlu yansıdı. Sarıgül, Erzincan’da CHP oylarını yaklaşık yüzde 10 artırarak, yıllar sonra partinin parlamentoda temsilini sağladı.
CHP, 6 GÜZEL Parti adayına da listelerinde yer açmıştı. Bunlardan yalnızca İstanbul 1. Bölge’de 6. Alelade Namzet gösterilen Ahmet Ersagun Yücel, Meclis’e girmeyi başardı.
Toplam 40 ismin kendi partilerine dönmesi halinde CHP, bu Devre parlamentoda 129 İskemle ile temsil edilecek.
Fermuar CHP’ye kazandırdı, DÜZGÜN Parti varlık gösteremedi
CHP ve ÂLÂ Parti, 7’si ÂLÂ Parti olmak üzere Yekün 17 vilayette “fermuar” sistemiyle ortak liste ile seçime girdi. Yüklü olarak dahil Anadolu’da YETERLİ Parti listesiyle seçime girerek, “milliyetçi oyları çekme” gayreti ise Sonuç vermedi. UYGUN Parti listesiyle seçime girilen Yozgat’ta eski bakanlardan Lütfullah Kayalar, Aksaray’dan Turan Yaldır Meclis’e girdi.
Buna rağmen CHP listeleriyle seçime girilen Adıyaman, Bartın, Batman, Çorum, Erzincan, Hakkari, Rize ve Van’da CHP vekil sayısı ve oy oranını artırdı.
CHP, Erdoğan’ın memleketi Rize’den Tahsin Ocaklı ile Meclis’e girmeyi başardı. Tıpkı halde 1999’da Vilayet olan Düzce’den birinci Kez Milletvekili çıkardı. Sezgin Tanrıkulu’nu Diyarbakır’dan Namzet gösteren CHP bu vilayette de uzun mühlet sonra milletvekilliği aldı. Van, Batman, Hakkari ve Şırnak’ın da ortalarında bulunduğu vilayetlerde oy oranını artırdı.
İYİ Parti oylarını korudu lakin umduğunu alamadı
İYİ Parti ise geçen seçimlere nazaran oy oranını koruyarak, yüzde 9,69’luk oy oranıyla 44 İskemle çıkardı. Fakat, “birinci parti çıkarak, başbakan olma” gayesi koyan ÂLÂ Parti genel Lideri Meral Akşener, umduğu sonucu alamadı.
İYİ Parti’nin oy oranında kıpırdama olmamasının nedeni olarak, Mart ayında, CHP başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun cumhurbaşkanlığı adaylığına karşı çıkarak, ittifak masasından Evvel kalkıp, sonra dönmesi nedeniyle seçmene itimat verememesi gösteriliyor.
Milletvekili adayları ile ilgili yapılan tercihler ve partinin kuruluşundan bu yana yer Meydan kimi Kıymetli isimlerin Namzet gösterilmemesinin, partinin büyüyememesinde tesirli olduğu yorumu yapılıyor.
Yeşil Sol Parti oyları geriledi, TİP Yeniden 4 Milletvekili çıkardı
HDP, kapatma davası nedeniyle adaylarını Yeşil Sol Parti listesinden gösterdi. Meclis’te en az 80 milletvekilliğini hedeflemesine rağmen, oyları yaklaşık 3 puan geriledi ve nihayet bilgilere nazaran 61 Milletvekili çıkardı.
HDP, CHP’nin kimi şark ve Güneydoğu vilayetlerinde Milletvekili çıkarması nedeniyle oy oranı gerilerken, büyükşehirlerde umduğu sonucu alamadı. 27. Devir’de Milletvekili çıkardığı Ankara 1. Bölge’deki bir milletvekilliğini de kaybetti. Oyların düşüşünde, stratejik CHP seçmeninin, partisine dönüşü ve ittifak içinde yer Meydan TİP’in farklı liste ile seçime girmesi de tesirli oldu.
TİP ise yüzde 1,7’lik oy oranıyla barajı aştı ve Yine 4 Milletvekili çıkardı.
Genel reis Erkan Baş, Ahmet Şık, Sera Kadıgil yine seçilirken, Seyahat davasından tutuklu bulunan avukat Can Atalay, Meclis’e giren yeni İsim oldu.
Kamuoyunca tanınan popüler gazeteci, sanatkarlara da listelerinde yer veren TİP, beklediği sıçramayı yapamadı ve Hazine yardımı almak için gereken yüzde 3 oy oranına ulaşamadı.
Emek ve Özgürlük İttfakı toplamda, 65 milletvekiliyle temsil edilirken, Yeşil Sol Parti, İskemle sayısı olarak parlamentonun üçüncü partisi pozisyonunu korudu.
Kadın Milletvekili sayısı arttı
Seçim sonuçlarına nazaran parlamentodaki bayan millevtekili sayısı 121 oldu ve bu cumhuriyet tarihi boyunca bayanların en yüksek temsili manasına geliyor. AKP’den 50, CHP’den 30, Yeşil Sol Parti’den 30, GÜZEL Parti’den 6, MHP’den 4, TİP’ten ise bir bayan Milletvekili seçildi.
Nevşehir ve Giresun, birinci Kez Meclis’e bayan Milletvekili gönderdi.
Nevşehir’den MHP genel reis Yardımcısı Filiz Kılıç, Giresun’da ise Elvan Işık Gezmiş, bu vilayetten seçilen birinci bayan vekiller oldu.
Aralarında Adıyaman, Aksaray, Erzurum, Karaman, Ordu, Zonguldak’ın da bulunduğu 30 vilayette ise yalnızca erkek adaylar seçildi.
AKP yüzde 7 geriledi, metropollerde oy kaybetti
Seçimlerde yüzde 35,5 oy Meydan AKP oyları bir evvelki seçime nazaran yüzde 7 geriledi. Bu sayıyla AKP, 2002’de birinci Defa seçime girdiği yüzde 34,2’lik oy oranına yakın bir oy aldı. Toplamda 75 vilayette oyları düşen AKP, 6 vilayette ise oylarını artırdı.
AKP’nin; Ankara, İstanbul ve İzmir üzere metropollerin yanısıra, Trabzon, Rize, Samsun’un da ortalarında bulunduğu, birinci çıktığı Karadeniz vilayetleri de bulunuyor.
AKP, zelzele bölgesindeki vilayetlerde birinci çıkmasına rağmen bu vilayetlerde de oy kaybı yaşadı. AKP# evvelki seçimlerde olduğu üzere Ege, Akdeniz ve Trakya’da CHP’nin akabinde ikinci parti pozisyonunu korudu.
YRP süprizi
İttifakta sürpriz yapan parti ise Tekrar Refah Partisi oldu. Yeni kurulan bir parti olmasına ve farklı listeyle seçime girmesine rağmen parti, Meclis’e girerek genel reis Fatih Erbakan ile Bir arada 5 Milletvekili çıkardı.
AKP listelerinden seçime giren HÜDA PAR 4, Demokratik Sol Parti ise 1 milletvekiliyle parlamentoda temsil edilecek.
MHP oylarını korudu, büyükşehirlerde oyu düştü
Birçok kamuoyu anketinde yüzde 7 seçim barajı yahut altında gösterilen MHP, 2018’e nazaran oylarını Aka ölçüde koruyan partiler ortasında yer aldı.
2018 seçimlerine nazaran oyları 1 puan gerileyen MHP’nin başka liste kararı, partinin bir evvelki seçime nazaran fazladan bir Milletvekili çıkarmasını sağladı ve MHP 50 sandalyeyle Meclis’te temsil imkanına kavuştu.
MHP geçen seçimde Milletvekili çıkaramadığı Giresun, Çankırı, Elazığ, Bolu, Kilis, Nevşehir, Niğde, Gümüşhane, Isparta’dan Milletvekili çıkarmayı başarırken, metropollerde oy kaybetti.
MHP’nin Milletvekili sayısı İstanbul’da 8’den 5’e, Ankara’da 5’ten 3’e, İzmir’de ise 2’den 1’e düştü.
Mustafa Destici ve umut Özdağ Milletvekili seçilemedi
Cumhur İttifakı Adayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile millet İttifakı Adayı ve CHP genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun yanı sıra, Milletvekili adayı olmayan UYGUN Parti genel Lideri Meral Akşener ile millet İttifakı çatısı altında seçimlere giren DEVA, istikbal ve Saadet partilerinin genel liderleri da Meclis’te olmayacak.
27. Devir’de partilerini Meclis’te temsil eden BBP genel Lideri Mustafa Destici ve Zafer Partisi genel Lideri umut Özdağ, Namzet oldukları vilayetlerden seçilemedikleri için bu Devre partilerini Meclis’te temsil edemeyecekler.
Meclis’e giren liderler
Memleketi Osmaniye’den yine Milletvekili seçilen MHP genel Lideri Devlet Bahçeli, Yeşil Sol Parti listesinden seçime giren HDP Eş genel Liderleri Pervin Buldan ve Mithat Sancar, TİP genel Lideri Erkan baş yine Milletvekili seçildi.
Cumhur İttifakı çatısı altında seçimlere giren Yine Refah Partisi genel Lideri Fatih Erbakan, HÜDA PAR genel Lideri Zekeriya Yapıcıoğlu ve DSP genel Lideri Şef Aksakal ile Türkiye Değişim Partisi genel Lideri Mustafa Sarıgül, Yeşil Sol Parti Eş genel Liderleri Çiğdem Kılıçgün Uçar ve İbrahim Akın, Meclis’e yeni giren genel liderler oldu.
Yorum Yok