Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, Amasra’daki maden faciası için TBMM’de kurulan araştırma komitesinde, uzman raporunun bilakis, kendi yaptıkları incelemeye nazaran facianın meydana gelmesinde havalandırmanın tesiri olmadığını söyledi. Kiraz, “Bizim kendi öngörümüz, kendi incelemelerimizle birlikte, havalandırmadan kaynaklanan bir Sorun olmadığı, havalandırmadan kaynaklanan bir kaza olmadığı şeklinde” dedi. Kazaya ait ön uzman raporunda ise “Yetersiz ve etkisiz havalandırma sistemi olayın meydana gelmesindeki en Temel unsurdur” tespitine yer verilmişti.
Bartın’ın Amasra ilçesinde, Türkiye Taşkömürü Kurumu’na ilişkin maden ocağında 14 Ekim 2022 tarihinde 41 madencinin vefatıyla sonuçlanan facia sonrasında TBMM’de kurulan Amasra Maden Kazasını Araştırma Komisyonu bugün toplandı.
Türkiye Taşkömürü Kurumu genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz, kurula sunum yaptı. Kiraz, madenlerde alınan Amele sıhhati ve Amel güvenliği tedbirlerinden bahsetti. Kiraz, 2021 yılında Yekün 46 Defa kontrol yapıldığını ve kontrol yapılan konuların kurumlara gönderildiğini kaydederek, kuruma bağlı 177 Amel güvenliği uzmanı ve 16 Amel yeri doktorunun misyon yaptığı bilgisini verdi.
TTK genel Müdür Yardımcısı Muharrem Kiraz
Kiraz, şunları söyledi:
“Kendi bünyemizde bulunan İş Sıhhati Güvenliği Daire Başkanlığı tarafından da İç kontroller yapılmaktadır. 8 teknik elemanla her hafta yeraltı ve yerüstü tesislerinde kontrolümüz devam etmektedir. 2021 yılında Yekün 46 Defa kontrol yapılmış olup tespit edilen konular kontrol yapılan kurumlara gönderilmekte ve sonuçları takip edilmektedir. Birebir vakitte, kendi çalışma ünitelerimiz de teknik eleman ve Daima nezaretçilerle Bir arada de kontroller yapılmaktadır. Tekrar Amel güvenliği uzmanları ve Amel yeri doktorları vasıtasıyla bütün yeraltı ve yerüstü tesislerinde 45’i A sınıfı, 52’si B sınıfı ve 80’i C sınıfı olmak üzere Yekün 177 Amel güvenliği uzmanı ve 3’ü kendi tabibimiz olmak üzere 16 Amel yeri doktoru vazife yapmaktadır. İş güvenliği uzmanları v e Amel yeri tabipleri, yapmış oldukları kontroller sonucunda tespit ve tekliflerini noter onaylı deftere yazarak patron vekiline sunarlar, tekliflerinin yapılıp yapılmadığını takip ederler.”
Türkiye Taşkömürü Kurumu Karadon Kuruluş Müdürü Fazıl Uncu, Amasra’daki madenin havalandırması ile ilgili konuştu lakin milletvekillerini tatmin edici bilgiler veremedi. Milletvekilleri, bunun üzerine Uncu ve Kiraz’a sorular sordu.
CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, “Bu kadar uzun yolu kat eden pak hava var. Havanın izlediği yol boyunca havanın Hız denetimleri hangi aygıtlarla yapılıyor? Bu Hız denetimi yapılan bölgelerde hangi aralıklarla çalışanlar ve işçi var” diye sordu. Yavuzyılmaz, Amasra’daki madenin havalandırmasında Sıkıntı olduğunu Anlatım ederek, eksperlerin ön inceleme raporunu işaret etti.
“Bartın Amel cinayeti olmadan, en nihayet Amele sıhhati ve Amel güvenliği uzmanları ile Sayıştay raporlarını okudunuz mu?”
CHP Adana Milletvekili Müzeyyen Şevkin, “Tek bir sondajla havalandırmanın yapılması hakikat mudur, kâfi midir” diye sorarken CHP İzmir Milletvekili Kani Beko, “Havalandırma sisteminin kâfi ve tesirli olduğuna inanıyor musunuz? Uzmanlar yetersiz olduğunu Anlatım ediyorlar. Metan drenajı kâfi mi? Tozla uğraş faal yapıldı mı? Elinizde uzman raporları Mevcut mı? Bartın Amel cinayeti olmadan, en nihayet Amele sıhhati ve Amel güvenliği uzmanları ile Sayıştay raporlarını okudunuz mu” sorularını yönetti.
CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, “Bakanlıktan Amasra müessesinin havalandırması için yatırım ödeneği istenmiş mi, istenmediyse neden istenmemiş” diye sordu.
HDP İzmir Milletvekili Serpil Kemalbay, çağdaş Hukukçular Derneği’nin kazaya ait hazırladığı rapora atıf yaparak, “Sensörlerin gerçekleri yansıtmadığına dair tezler var. Biraz daha sensörlerin çalışma sistemi konusunda bilgi verirseniz seviniriz” dedi.
“O Vakit bu rapor yanlış mı, havalandırma güzelse neden bu kaza oldu?”
Kiraz kimi sorulara yazılı Karşılık vermek istedi, lakin Kurul Lideri Yıldız buna müsaade vermedi. Yıldız, isterlerse telefonla da öteki yöneticilerden bilgi alabileceklerini söyledi. Bunun üzerine Kiraz soruları yanıtlamaya başladı, lakin soruları yanıtlarken sık sık duraksadı.
Kiraz, Amasra’daki anne aspiratörün 1978 yılında kurulduğunu belirterek, “Söz konusu ayağın olduğu yerde gereksinim kadar hava basılıyor. 3 bin 750 küp hava, olağan şartlarda ocağa basılıyor” diye konuştu.
CHP’li Demirtaş, eksperlerin yetersiz havalandırmayı facianın nedenleri ortasında gösterdiğini hatırlattı. Demirtaş, “O Vakit bu rapor yanlış mı? Havalandırma düzgünse neden bu kaza oldu” diye sordu.
Kiraz, mevzuatın aspiratörün her iki istikametli emiş yapabilmesini istediğini ve bunu sağlamak için aspiratörün değiştirilmek istendiğini kaydederek, “Yani oradaki olay, aspiratörün kapasitesinin yetersizliği değil. Mevzuata giren yeni hususu; hem emiş hem çekiş yapabilmesini sağlamak amacıyla” dedi.
“Aspiratör için ihale süreci, 2018 yılında başlayıp 2021 yılında sonuçlanmış”
Kiraz, mevzuata Müsait aspiratör için ihale sürecinin 2018 yılında başladığını ve 2021 yılında sonuçlandığını belirtti. Kiraz, süreci, “İhalesi yapıldı, birkaç ihale yapıldı. En nihayet ihalede kontrat yapıldı, pandemiye denk geldi. anne aspiratörle ilgili. Firma gereç tedarikinde dert yaşadığını Anlatım etti bize. Oradan dolayı” diye İzah yaptı.
Kiraz, ihalenin üç Kez tekrar edildiğini, 18 Ekim 2021 tarihinde ihale açılışı yaptıklarını lisana getirdi. Kiraz, ihalenin üç Sefer tekrar edilmesi nedeniyle sürecin uzadığını kaydederek, sözleşme imzalanan firmanın pandemide gereç temin edemediği için 2 Sefer ek mühlet istediğini belirtti. Kiraz, “Firma eksiklerini tamamladığını, alana getirip montajı tamamlamak için bizden tarih istedi en son. Bu süreçte de Özel bir durum olduğu için şu anda bekliyor” diye ekledi.
Kiraz, havalandırmanın yeterli olduğunu savundu
Kiraz, var aspiratör kapasitesiyle ilgili “Kapasitesi 11 bin 500 metreküp, şu anda muhtaçlığımız olan 3 bin 750 metreküp. İtiş yapamadığı için aspiratör değiştirilmek isteniyor, yoksa emişinde rastgele bir ıstırap yok. Ocağın gereksinimi olan hava için yeterli” dedi.
Kiraz havalandırmanın yeterliği olduğunu söyledi lakin uzmanların maden faciasına ait hazırladıkları ön inceleme raporunda havalandırmaya ait şu kıymetlendirme yapılmıştı:
“TTK’ye bağlı ATİM’de (Amasra Taşkömürü İşletme Müessesesi) maden havalandırmasının güzelleştirilmesine dair hayata geçmeyen yatırım ve düzgünleştirme projeleri, kazanın meydana gelmesinde Değerli rol oynamıştır. Yetersiz ve etkisiz havalandırma sistemi, olayın meydana gelmesindeki en Temel ögedir. Ocak içinde kâfi ölçüde ve süratte hava deveranı sağlanamamış, bu nedenle yanıcı, patlayıcı gazları ve tozları insanların çalıştığı ve bulundukları yerlerde seyreltme ve süratle ortamdan uzaklaştırma vazifesi yerine getirilememiştir. Merkezi gaz izleme sisteminden alınan bilgiler incelendiğinde, metan düzeylerinin müteakip seferler uzun müddet boyunca yüzde 1,50 ve yüzde 2’nin üstünde kaldığı, neredeyse rutin olarak yüzde 1,50’yi, nizamlı olarak da yüzde 2’yi aştığı için potansiyel patlayıcı metan düzeyleri oluşmuştur. Teknik olarak metan gazının alt patlama limiti olan yüzde 5’i geçtiği durumlar da yaşanmıştır lakin sistem defterler incelendiğinde, İkaz ve alarm düzeylerinde maden ocağının kısmen dahi olsa boşaltılması istikametinde bir Önlem alındığı ve üretim ölçülerinde bir azalma olduğu görülmemiştir. Havalandırma sistemi kâfi ve tesirli olsaydı olayın meydana gelmesi önlenirdi.”
Kiraz, tozla uğraş konusunda ise “Söz konusu işletmelerimiz için 50 ton yeterliyken biz 55 ton taş tozu serptik, tozla uğraş için” diye bilgi verdi.
“Sayıştay kontrol raporları bedellendiriliyor ve teklifler doğrultusunda Gerekli teşebbüsler yapılıyor”
Kiraz, Sayıştay’ın tespitlerine ait, “Sayıştay kontrol raporları bedellendiriliyor ve teklifler doğrultusunda Gerekli teşebbüsler yapılıyor” diye konuştu.
Kiraz, Amasra’daki sensörler konusunda ise “182 adet sensör bulunmakta. Bu sensörlerin kalibrasyonları makul dönemlerde yapılmakta. Ferdî ölçüm aygıtları ile Bir arada Denetim edilmekte. Yalnızca metan için söylemiyorum, 42 Tane sensörümüz var. Birbirini takip eden sınırlar içinde bulunuyor. Buralarda bir bozukluk olduğunda anında müdahale ediliyor, sensör ya yenisiyle değiştiriliyor ya da kalibrasyon yapılıyor” dedi.
Kiraz, vekillerin ikinci Sefer sorularını yanıtladı. Kiraz, vekillerin sorularına şöyle Karşılık verdi:
“Metan yükselmesi olağan mi? Yer altı kömür ocakları birinci Küme metan gazlı, Fazla tehlikeli sınıfında Amel yeridir. Bu Cin Amel yerlerinde metan yükselmesi olağandır. Vardiya mühendisi Mevcut mı? Var, ocağa iniyor, yakın bölgedeki teftişini yapıp olayın olduğu bölgeye giderken Hadise vuku buluyor. Gaz nereden geldi? Kurum burada araştırma, inceleme yapıyor mu? İnceleme, araştırma yapıyor, kazanın oluş formuyla ilgili Kuruluş kaza kanaat raporu hazırlayacak. Şu anki yapılan inceleme, bizim de yaptığımız biçimde, elimizdeki kayıtlı kanıtlar yahut çıkan arkadaşlarımızın sözleri ile Birlikte biz de süreci değerlendirmeye çalışıyoruz. İlgili uzman arkadaşlarımız bir ortaya gelip farklı farklı senaryoları değerlendirmeye çalışıyor.
“Kaza kanaat raporu sunulacak”
Az Evvel bahsettiğim üzere, gaz izleme sisteminden alınan datalar, daha evvelki kayıtlar, arkadaşlarımızın kurtarma esnasında gördükleriyle bunlar oluşturulmaya çalışıyor. Kaza kanaat raporunu hazırlayıp Kuruluş olarak sunacağız.
“Öngörümüz, havalandırmadan kaynaklanan bir kaza olmadığı şeklinde”
İlk uzman raporuna da misal bilgilerle Birlikte kıymetlendirme yapılıyor. Bunu Anlatım etmem yanlış olur mu bilmiyorum, yargıya intikal eden bir süreç var. Bu süreçte bizim kendi kıymetlendirmemiz resmi olarak kaza kanaat raporunda yer alacak. Pervane ya da havalandırmayla ilgili bizim kendi öngörümüz, kendi incelemelerimizle birlikte, havalandırmadan kaynaklanan bir Problem olmadığı, havalandırmadan kaynaklanan bir kaza olmadığı biçiminde.
Olağanüstü halde toplantı yapıldı mı? Az Evvel eksper raporunda Anlatım edildiği üzere, uzman de bizim merkezi sistemimizdeki kayıtları inceleyerek raporuna taşımış. Amasra müessesinin merkezi gaz izleme sistemini bir yedeği savcılık tarafından alınmış, geriye dönük grafikleri veriyor. Geriye dönük grafiklere baktığımızda, gazın yükselme düzeyleri, oradaki çalışanların yaptığı görüşmeler, onlar da oraya işliyorlar.
Bu süreçte de esasen Laf konusu alanda mevzuatta istenilen, 1,5-2 prosedürleri uygulanıyor. Burada da gazın yükseldiği Vakit ilgililerle irtibat kurulmaya çalışılıyor. Oradaki o süreç işleniyor. İtiş yapmasının kazaya tesiri olmazdı. anne aspiratörün emiş değil de Tersine dönme özelliği de olsaydı kazaya tesiri olmazdı.
Ne Vakit mevzuata girdi? 2015 yılındaki mevzuata giriyor, oradan sonra bu süreç başlıyor. Niçin aspiratörü değiştirmek istiyoruz? Mevzuatta hem aykırıya dönük hem emiş hem itiş istediği için, mevzuatta istenilen koşulu karşılamak hedefiyle değiştirmek isteniliyor. Olayın olduğu yer anne ayak üretim noktası değil, taban hazırlık noktası. Oradan da Fazla kömür gelmez. 5-10 ton Civar kömür alınıyor.
Metan direnajı ile alakalı konu sorulmuştu. Burada kastedilen Şayet metanın bulunduğu yerden, sondajlarla ayak gerisine yapılarak, emilip boru çizgileri ile yerüstüne çıkarılmasıysa bu türlü bir formda uygulama yok. Benim kastettiğim, bunla rahatlatma sondajları, 25 metre yapılan sondajlarla alandaki metanın boşaltılması.
“Rödovans sistemi devam ediyor”
Rödovans sistemi devam ediyor mu? Evet, kurumumuzda rödovansçlarımız var. Kâfi eğitim veriliyor mu? Evet, eğitimler veriliyor. Duyurular, ilanlar yapılıyor. İş sıhhati ve güvenliği heyetleri her Amel yerinde var. Çalışan temsilcilerimizin de olduğu takım tarafından heyet toplanıyor. kara kutu incelendi mi? kara kutudan kasıt merkezi gaz izleme noktasındaki kayıtlarsa savcılığın elinde.
“Aspiratörlerimiz yeni mevzuata Müsait olarak yenilendi”
Aspiratör ile alakalı firmaya müddet verildi, Nakit cezası uygulandı. Firmaya Nakit cezası uygulandı. Mevzuat orada bir ölçü getiriyor, gün başına binde 1. Günlük ne kadar mühlet veriyorsak onu Yekün kontrat bedelinin binde 1’i ile çarpıyoruz. Aspiratör değiştirilmeden çalışılabilir mi? Evet, değiştirilmeden çalışılabilir. Aspiratör yenilendi mi? Karadon, Kozlu ve Armutçuk’taki aspiratörlerimizin yenilenmesine karar verildi. O süreçte de mevzuat çıkınca aspiratörlerimiz yeni mevzuata Müsait olarak yenilendi.
“Olay yerini görmemiz gerekiyor”
‘1,69’da patlama neden olur’ üzere soru vardı? Zati bizim de yaptığımız değerlendirmelerde belirli şeyler yerine oturmadığı için Hadise yerinin görülmesi, ayrıntılı halde inceleme yaparak hangi noktada olmuş, onu tespit etmek mümkün. Bunun için Hadise yerini görmemiz gerekiyor.
Sayıştay’ın teklifleri doğrultusunda Gerekli çalışmalar yapılıyor. Kurum, kaza kanaat raporu oluşturacak, resmi olarak sunacak. Kendi kurumumuzun görüşü ilgili makamlara sunulacaktır. Metan ölçümü yapıldı mı? Az Evvel de izah ettiğim üzere, yeraltında metan sensörleri ile Bir arada ölçümü yapılıyor. anne galerilerde de çalışan takımlarda ferdî gaz ölçüm aygıtları var. Daimi sabit olan metan sensörlerimiz de yüzde 1-1,5’te de sesli ve ışıklı İkaz yapıyor.
“Komisyonumuza da her türlü bilgi ve belgeyi her formda paylaşırız”
Degaj sondajları yapıldı, kayıtları var. Savcılığın elinde. Aşikâr teknik elaman ve Amele talebiyle alakalı, yıllık dönemlerde değişen sayılarda taleplerimiz var. Bunlar da kayıtlarımızda var. Savcılığın istediği birçok bilgi ve doküman savcılığa teslim edilmiş durumda. Komitemize da her türlü bilgi ve belgeyi her halde paylaşırız. Aslında kurulda ben de uzman Üye olarak kurulun içinde yer alıyorum.”
“Ne artısı ne tesiri olmayacaktı”
Kozlu İşletme Müdür Yusuf Aydın, “Mevzuatta istenilen şu, acil bir durumda ve muhtaçlık halinde Aksi dönebilecek bir aspiratörden bahsediyor. 2015 yılında yürürlüğe girdi, şu anda Türkiye’nin hiçbir madeninde Aksi çevrilmiş bir aspiratör yoktur. Bu olayla bizim pervanemizin Aksi dönüşünün de tesiri yoktur, Aksi dönseydi bu olaya ne artısı ne tesiri olmayacaktı” diye konuştu.
Aydın, Soma faciasından sonra bu aspiratörün Mecbur hale getirildiğini kaydederek, “Hem Kozlu’da hem Karadon’da, mevzuattan dolayı Tersine çevrilmesi uygulamasını biz yaptık. Yüzde 1 bir ihtimal. lakin şu anda Türkiye’de Geri çevrilmiş bir havalandırma sistemi olmadı, olmayacağını da düşünüyoruz” diye bilgi verdi.
“Biz, ‘hiçbir kusur yok’ noktasında değiliz”
Aydın, “Biz, ‘hiçbir kusur yok’ noktasında değiliz. Bizim inanmadığımız nokta, havalandırmayla ilgili. Tahminen, Deniz Bey’in dediği üzere tahminen sensörle ilgili. Şu anda oraya gidemeyeceğimiz, şu anda bir şey söyleyemeyeceğimiz için biz şu anda bu türlü bir yorum yapamayız. Sensörün yeri Fazla kıymetlidir, en azından havalandırma kadar kıymetlidir. Onu da yangın söndükten sonra göreceğiz” dedi.
Karadon Kuruluş Müdürü Fazıl Uncu ise “Ön uzman raporuna Fazla takıldığınızda kimi şeyleri kaçırırız. Metan daima 4,5’te patlar üzerinden gidiyoruz. ancak yanma ihtimali var” diye konuştu. (ANKA)
Yorum Yok